Op zoek naar de
8 ZEELAND
VERKIEZING MOOISTE GEBOUW VAN ZEELAND
De dag voor de zomer officieel begint, wordt bekendgemaakt welk
bouwwerk zich het mooiste van Zeeland mag noemen. Kun je eigenlijk
wel Zeeuws bouwen?
Esther Agricola en Riëtte Bosch zitten dit
jaar in de jury voor de verkiezing van het
'Mooiste gebouw van Zeeland'. Ze had
den zich verheugd op een inspirerende
toer langs de nieuwe Zeeuwse bouw
werken die zijn aangemeld. Ruim dertig in totaal.
Hoe past het geheel in het landschap, hoe ligt het
dorp of de stad eromheen, hoe valt het licht? Pas als
je er staat, als je kunt voelen, ruiken, horen, zien en
met de betrokkenen praten, kun je de kwaliteit van
een gebouw echt inschatten. Vinden ze. Helaas.
We zitten nog in de coronacrisis. De tournee is af
gelast. Toch heeft de jury vijf bouwwerken geno
mineerd. (Eethuis Family in Axel; Kind- en Jeugd-
kliniek in Kloetinge; Villa Vrijbuiter in Renesse;
Stal 13 in Terneuzen; Zon Zee Zand in Zoutelande).
Op basis van foto's en toelichtingen.
Esther Agricola (1967) is architectuurhistoricus,
ze was afgelopen vijfenhalf jaar directeur Ruimte
en Duurzaamheid van de gemeente Amsterdam,
voor die tijd was ze in die stad directeur Monu
menten en Archeologie. Riëtte Bosch (1976) is
sinds 2017 senior-stedenbouwkundige binnen het
Rijksvastgoedbedrijf, daarvoor werkte ze tien jaar
bij ontwerpbureau voor stedenbouw en land
schapsarchitectuur West 8 in Rotterdam.
Esther Agricola: ,,Je stapt je deur uit en hebt met
een met architectuur te maken. Je eigen huis, je uit
zicht, het pand waar je werkt, alles is door iemand
bedacht. Al die gebouwen hebben invloed op het
dagelijks leven van mensen. Architectuur is iets al
ledaags. Maar het is niet vanzelfsprekend."
Riëtte Bosch: ,,Dat regionale, dat lokale doet er
bij uitstek toe. In Nederland heb je een hele diversi
teit aan regio's, stadjes, dorpen. Relatief klein, maar
bij elkaar vormen ze een mooi netwerk. Daar moe
ten we zuinig op zijn en over nadenken. De Rijks
bouwmeester heeft daarvoor een voorzet gegeven
met 'Panorama Nederland'."
Riëtte Bosch: ,,Van Heerlen tot Groningen, van
Den Haag tot Nijmegen zijn er architectuurcentra
die het verschil maken maar hun jaarlijkse budget
ten hebben zien slinken als gevolg van bezuinigin
gen. Dat zie je ook terug in de bezetting van de af
delingen Ruimtelijke Ordening in de kleinere ge
meenten, waar de professionaliteit onder druk
staat en er nauwelijks architecten en landschaps
ontwerpers meer zijn. Terwijl juist het architec
tuur- en landschapsbeleid is gedecentraliseerd. Dat
vraagt om betrokkenheid en is de reden dat ik met
een ja heb gezegd toen ik werd gevraagd voor de
Zeeuwse architectuurprijs."
Esther Agricola: „Behalve de economische crisis
was er destijds ook een moeizaam cultuurbeleid.
We hadden een goed opgezet architectuurbeleid,
er verschenen architectuurnota's, er was tot 2010
een ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieube
heer. Dat is allemaal ver
dwenen. Je kunt snel af
breken. Weer opbouwen
is moeilijk. Naast die be
zuinigingen is de markt
werking enorm toege
nomen. Stadhuizen, bi
bliotheken, rechtban
ken, woningen: de over
heid was een belangrijke
opdrachtgever. Maar is
dat niet meer."
Esther Agricola: ,,Voor de couleur locale is het be
langrijk dat er regionale opdrachtgevers zijn. Soms
wil je geen anonieme geldschieter, maar een op
drachtgever die gevoel heeft voor het landschap en
de stad waar gebouwd wordt. Lokaal of regionaal
wordt snel geassocieerd met conservatief, terug
naar vroeger. Dat hoeft natuurlijk helemaal niet.
Wie de ziel van een plek probeert te vinden, kan
ook avant-gardistisch te werk gaan."
Riëtte Bosch: ,,We kijken naar de ruimtelijke
maar toch ook sociale context van stad, dorp en
landschap. In dat kader is de opdrachtgever net zo
belangrijk als de architect. Je ziet dat aan de inzen
dingen voor het 'Mooiste gebouw van Zeeland'. Bij
de beste projecten is er een goede combinatie van
opdrachtgeverschap en architectuur die tot een
ontroerend resultaat leidt. Zeeland heeft een ka
rakteristiek weids landschap met steden, dorpen,
erven en stoere waterwerken. Toerisme is er be
langrijk, maar is aan het veranderen. Wat is de toe
komst van de in zichzelf ingesloten vakantieparken
van de jaren 70, hoe voorkom je dat de dorpen leeg
lopen? Een goede oplossing kan gelegen zijn in een
vitale mengvorm waarvan zowel dorp als vakan
tiepark profiteert. In de inzendingen zien we be
moedigende initiatieven terug die een opmaat
kunnen zijn tot meer."
Het mooiste gebouw van Zeeland
zaterdag 9 mei 2020
GO
FOTO RIEN
Enkele deelnemers aan de prijs
vraag voor het mooiste gebouw
van Zeeland: A: Zeeuws Veiling
huis, Middelburg; B: Kantoor Stal
13, Terneuzen; C: Hoofdkantoor
Roompot Vakanties, Goes; D: Villa
Vrijbuiter, Renesse; E: Kind- en
Jeugdkliniek, Kloetinge; F: Zon
Zee Zand, recreatieappartemen
ten, Zoutelande; G: Appartemen
tencomplex Sea City, Vlissingen
en H: Eethuis Family Axel, Axel.
Jan van Damme
Middelburg
Waarom is lokale architectuur belangrijk?
Regionale architectuurcentra hebben de afgelo
pen jaren veel in moeten leveren.
Zeeuwse
ziel
Dit jaar wordt weer de verkiezing van het mooiste gebouw
gehouden. De stembus voor de publieksprijs gaat open
op 1 juni op de site van de PZC. Vandaag vertellen
juryleden Esther Agricola en Riëtte Bosch
over het belang van lokale architectuur.
Kan een architect
Zeeuws ontwerpen?
