CORONAVIRUS
yiuj.usyi
UI
The King's Speech
of hoe de koning
zijn stem vond...
5
toespraak op de Dam
l
voor het handelen van de Neder
landse regering in en na de oorlog.
,,Het was alles bij elkaar te weinig.
Te weinig bescherming. Te weinig
hulp. Te weinig erkenning'', zei hij
toen. En in 2018 besloten de Ne
derlandse Spoorwegen alsnog, 70
jaar na dato, geld uit te keren als
genoegdoening aan slachtoffers en
nabestaanden van de treintrans-
porten naar Nederlandse interne
ringskampen.
,,Dit is een periode waarin in
stellingen en overheden, en nu
dus ook het koningshuis, opnieuw
in de spiegel van de geschiedenis
kijken en zich de vraag stellen: wat
was onze rol tijdens de oorlog ei
genlijk?'', zegt Van Vree. ,,De ko
ning was in januari bij het Wereld
Holocaust Forum in Israël, het zou
goed kunnen dat dat van invloed is
geweest. Premier Rutte en de ko
ning zijn ook ongeveer even oud,
en hebben allebei geschiedenis ge
studeerd: zij stellen vragen die de
generaties hiervoor niet durfden
of wilden stellen. Deze jongere ge
neratie is niet bang die vragen te
stellen.''
Die vragen komen nu de laatste
overlevenden van de oorlog er nog
net zijn. Ook dat, het 75-jarige ju
bileum van de bevrijding, maakte
het moment van de speech van
Willem-Alexander zo bijzonder.
,,Hoe ouder de mensen worden,
hoe vaker ze weer terugdenken
W Afgelopen
jaren is de
discussie sterker
geworden. Wat
was nu precies
de rol van zijn
overgrootmoe
der in de oorlog?
aan de oorlog'', zegt Eddo Verdo-
ner, voorzitter van het Centraal
Joods Overleg (CJO). ,,Dat de ko
ning op dit moment dit zei over
zijn overgrootmoeder, en het ta
boe daarop verbrak, was echt een
mijlpaal voor de Joodse gemeen
schap. Het geeft erkenning. Het
geeft ook zijn innerlijke strijd
weer, want het moet heel moeilijk
zijn om iets over je eigen familie te
zeggen.'' Het was voor Verdoner
overigens niet alleen de alinea
over Wilhelmina die de toespraak
van de koning zo indrukwekkend
maakte. ,,Maar ook hoe hij be
schreef hoe de Jodenvervolging
stapje voor stapje ging.''
Weggevoerd
Dat laatste deed de koning zo:
,,Niet meer naar het zwembad mo
gen. Niet meer mogen meespelen
in een orkest. Niet meer mogen
fietsen. Niet meer mogen stude
ren. Op straat worden gezet. Wor
den opgepakt en weggevoerd. So-
bibor begon in het Vondelpark.
Met een bordje: 'Voor Joden verbo
den'.''
Hij gaf er een waarschuwing
voor de toekomst bij: Nu, 75 jaar
na onze bevrijding, zit de oorlog
nog steeds in ons. Het minste wat
we kunnen doen is: niet wegkij
ken. Niet goedpraten. Niet uitwis
sen. Niet apart zetten. Niet 'nor
maal' maken wat niet normaal is.''
Frank
Poorthuis
Rotterdam
IN QUARANTAINE
De kleinste kon maandag
avond met ons op de bank
wel twee minuten stil zijn,
wat best knap is als je 5 bent. Maar
daarna stuiterde ze de kamer weer
door. Die van 7 luisterde met ons
wel 'de hele Willem-Alexander'
en ze had toen we de tv uitdeden
tranen in haar ogen.
Dat kwam niet alleen door zijn
speech, hoor. Het hele concept van
oorlog, en die indringende verha
len van de overlevers, plus de
gekke quarantainesituatie waar we
nu met z'n allen inzitten, dat alles
bij elkaar was het.
Ik ben wel blij dat ze meekeek.
Dat ze later, als ze geschiedenisles
krijgt, zich dat moment zal herin
neren en 'daar was ik bij' zal zeg
gen. Toen, toen Willem Alexander
die speech hield, helemaal alleen
op de Dam. Dat moment dat de
koning zijn stem vond.
Want het gebeurde op een tijd
stip dat het land wel wat hoopvol
nieuws kon gebruiken. Wij zijn
hier thuis niet zo van het konings
huis, maar we voelden nu een ze
kere trots over deze man. ,,Zo, dat
heeft-ie goed gedaan", zei ik tegen
mijn vrouw. En ook dat was niet
zonder emotie.
Je hoorde het direct. Hij was
zeldzaam ontspannen en tegelijk
gedecideerd, daar alleen op dat
spreekgestoelte op de Dam. Hij
wist wie hij was en wie hij hoorde
te zijn. Je mag gerust zeggen dat
hij van ver is gekomen, vaak geri
diculiseerd. Maar hier was hij een
man die de natie toesprak die hij
constitutioneel leidt. Misschien
was dat ook wel wat hij nodig had.
Deze setting. Deze plek, deze
gekke avond. Niet tienduizenden
mensen die hem aangapen. Maar
de leegte van een historisch plein
op een bijzonder moment in onze
geschiedenis.
En wat een knappe speech was
het. Niet alleen omdat hij voor het
eerst de houding van zijn over
grootmoeder, toen in Londen, aan
de orde stelde. Maar ook omdat hij
geen directe causale verbanden
legde hoe we ons verhouden tij
dens de coronacrisis en de nazibe
zetting, maar ze wel mooi naast el-
Wij zijn hier thuis
niet zo van het
koningshuis, maar
we voelden nu een
zekere trots over
deze man
kaar plaatste in historische belang
rijkheid.
Ik moest direct denken aan The
King's Speech. U hebt 'm misschien
gezien, de film waarin George VI,
koning tegen wil en dank en van
zichzelf een stotteraar, een belang
rijke radiorede moet houden en
toen ook werd wie hij moest zijn:
leider van een natie in crisis. De
parallellen liggen voor het opra
pen.
En al zal Willem-Alexander met
die ene speech ons niet dit moeras
uitleiden, het is wel een van die
opbeurende momentjes die je zul
len bijblijven. En om half negen
wilden de kleintjes weer sjoelen.
Het leven gaat door hè.
JE MOEDER, VRIENDIN, NEEFJE OF
COLLEGA'S VERRASSEN? BLADCADEAU!
T
öob; f I
«ofee-caw»
15%
K°HTlHG
www.bladcadeaukopen.nl
woensdag 6 mei 2020
GO
mjf-
M Alpaca's
bezoeken
ouderen in
Kampen.
FOTO FREDDY
M Een oude
legertruck
bungelt
boven
Klaaswaal.
FOTO JEFFREY
GROENEWEG/
QPHOTO
I
M Anita
Meyer en
Jan Riet
man zingen
ouderen toe
in Dreumel.
een oude oorlog
Net als veel Nederlanders blijft
journalist Frank Poorthuis thuis.
Frank zit in de risicogroep. Ver
slag van dag 53.
\<Str
blade adeaj
JIJ BENT
■#v
Sr
bladcadeau
bladcadeaj
lljÓKhrlttenbon
►f5.
Medewerkers verrassen?
Mail: salesgifting@dpgmediamagazines.nl
