W
NIEUWS 3
Niet de afwezigheid
van nabestaanden
en publiek vanwege
de coronacrisis, maar
Koning Willem-
Alexander zelf was het
die met zijn toespraak
zorgde voor een
historische Nationale
Dodenherdenking.
Lezers vertellen over hun Bevrijding in 1945
Een boterham met echte aardbeienjam
niet op 5 mei 1945 maar in sep
tember 1944. Als 4-jarig jon
getje woonde ik aan de Aarle-
Rixtelseweg in Helmond. Op
die gedenkwaardige septem
berdag zagen we de eerste En
gelse verkenningstank. Dat
beeld vergeet ik nooit meer.
Meteen verzamelden zich er
veel mensen omheen. Ze be
gonnen het Wilhelmus te zin-
gen. Ik wilde er ook naartoe,
maar ik moest bij mijn inwo
nende tante^blijven, samen met
mijn broertje. Dat was maar
goed ook, want even later be
gonnen de Duitsers te schieten.
Gelukkig werd niemand ge
raakt. Kort daarna kregen we
inkwartiering van twee Engelse
soldaten, grondpersoneel voor
verkenningsvliegtuigjes op een
geïmproviseerd vliegveldje bij
Aarle-Rixtel. Ze gaven mij een
boterham met jam, waar echte
aardbeien in zaten. Ze leerden
ons het Engelse bordspel Sorry,
dat ik nog steeds speel met mijn
kleinkinderen.
José Floor
Staan dansen van blijdschap
Op 6 mei zou ik 10 jaar worden. Er wa
ren al berichten dat de bevrijding op han
den was en mijn zus van 5 jaar en ik vroe
gen al wekenlang elke avond in gebeden
dat de bevrijding zou komen voor mijn
verjaardag. Op de avond van 5 mei om
8 uur 's avonds kwam het bericht dat Ne
derland bevrijd was. We mochten ons bed
uit, hebben staan dansen en schreeuwen
op straat van blijdschap. We zijn er jaren
van overtuigd geweest dat wij met ons
bidden voor vrijheid hadden gezorgd.
Geen mensen, maar duiven. Tiental
len duiven vliegen hun rondjes boven
de Dam als het signaal taptoe heeft
geklonken en het twee minuten stil
is. Als het Wilhelmus heeft geklonken,
neemt de koning het woord waarin
hij vertelt hoe vreemd het voelt om
hier te staan. ,,In deze uitzonderlijke
maanden hebben wij allemaal een
deel van onze vrijheid op moeten ge
ven. Sinds de oorlog heeft ons land
iets dergelijks niet gekend. Nu maken
we zelf een keuze. In het belang van
leven en gezondheid. Toen wérd de
keuze voor ons gemaakt. Door een
bezetter met een ideologie zonder
genade die vele miljoenen mensen de
dood in joeg.''
Het was voor het eerst dat de ko
ning sprak tijdens de Nationale Her
denking, maar hij maakte indruk met
zijn speech. Aan de hand van de ge
tuigenis van de 93-jarige joodse Jules
Schelvis in de Westerkerk, bijna zes
jaar geleden, vertelde het staatshoofd
hoe de ultieme onvrijheid voelde.
Maar is hij ook kritisch op de rol die
zijn eigen overgrootmoeder Wilhel-
mina vanuit Londen speelde. Zij was
standvastig en fel in haar verzet maar
kon niet voorkomen dat mensen in
nood zich in de steek gelaten voelden
en zich onvoldoende voelden ge
hoord. ,,Het is iets dat me niet los
laat'', zegt de koning hierover.
,,Oorlog werkt generaties lang
door. Nu, 75 jaar na onze bevrijding
zit de oorlog nog steeds in ons. Het
minste wat we kunnen doen is: niet
wegkijken, niet goedpraten. Niet uit
wissen. Niet apart zetten. Niet 'nor
maal' maken wat niet normaal is. En:
onze vrije democratische rechtsstaat
koesteren en verdedigen. Want al
leen die biedt bescherming tegen
willekeur en waanzin.''
De tientallen Amsterdammers die
toch naar het plein zijn gekomen kre
gen niets mee van de historische
woorden. Op anderhalve meter af
stand hielden ze twee minuten stilte
nadat de klok acht uur had geslagen,
maar daarna vertrokken de meesten
weer. Toch vond Rens Geisterfer met
zijn dochter Romy (10) het belangrijk
om hier te zijn. ,,Ik heb in deze straat
een bakkerij. Normaal gesproken is
het hier ook tijdens de Dodenher
denking altijd druk met toeristen. Nu
was het eindelijk een keer echt stil.''
Niet alleen op de Dam ging alles
anders. In het hele land zijn de
slachtoffers van oorlogen sober her
dacht. Waar burgemeesters tijdens
kransleggingen in andere jaren wer
den omringd door inwoners, deden
ze dat nu vaak alleen.
Sommige mensen namen op een
later moment alsnog zelf het initia
tief om hun blijk van waardering te
geven aan de mensen die streden
voor onze vrijheid. Zoals in het het
Baarnse Bos bij het herdenkingskruis
voor verzetsstrijder Ernst van Kem
pen, die op 25 april 1945 werd gefusil
leerd. Twee kleine kinderen leggen
hier samen met hun moeder een bos
bloemen.
De herdenkingen zonder publiek
raakten vooral nabestaanden die een
dierbare verloren in de oorlog recht
in het hart. Annie Spölminkel (86)
uit Overdinkel sloeg tot nog toe geen
herdenking over. Elk jaar stond ze op
het Militaire Ereveld De Grebbeberg
in Rhenen naast haar broer Heini die
op 13 mei 1940 sneuvelde. Hij werd 22
jaar oud. Elke keer legde ze een krans
en zette een kaars bij zijn graf.
Voor het eerst in haar leven mocht
ze er niet bij zijn en zat ze achter de
laptop bij haar buurvrouw, omdat ze
zelf geen internet heeft. Alleen zo
kon ze de herdenking volgen die het
Ministerie van Defensie via YouTube
uitzond. ,,Dat het dit jaar zo moet,
doet heel veel pijn. Ik was dol op
mijn broer en heb het er altijd moei
lijk mee gehad dat hij er niet meer is.
ik hoor op deze dag bij hem te zijn.
Niet thuis.''
De beheerders van het Militaire
Ereveld hebben Spölminkel beloofd
dat zij nu bloemen en een kaars bij
het graf neerleggen. Een kleine
troost, waar Spölminkel de mannen
evengoed zeer dankbaar voor is. ,,Ik
probeer er nu op een later tijdstip
alsnog naartoe te gaan.''
dinsdag 5 mei 2020
Voor mij begon de bevrijding
Jaap Bos, Eindhoven
Groot feest bij de intocht van de bevrij
ders in Amsterdam. foto anp
'Nu maken we een keuze, toen
wérd de keuze voor ons gemaakt'
Raymond Boere
Amsterdam
Annie Spölminkel
(86) volgt bij een
buurvrouw via de lap
top de herdenking op
het Militaire Ereveld
De Grebbeberg.
FOTO KOEN VERHEIJDEN
'L'JJJJ-
IP flfc iNftWvl
Dodenherdenking op de vrijwel lege Dam in Amsterdam. foto anp
