CORONAVIRUS
9
We werden
pas tijdens
of kort na
carnaval
echt
bezorgd
zijn. Bij de regering is de reflex: dan
regelen we dat. Een ingewijde schetst
het politieke sentiment: ,,We kopen
beademingsapparaten, spullen, bed
den, hup: opschalen.''
Ic-voorman Diederik Gommers
heeft een ontnuchterende bood
schap. ,,Er is een grens'', zegt hij.
,,2400 ic-plekken is het maximum,
ons verplegend personeel kan niet
meer doen.'' Het zijn mededelingen
die politici liever niet horen. Net als
de harde leeftijdsgrens die in een
draaiboek voor de crisisfase terecht
komt: ouderen boven de 70 worden
dan niet meer opgenomen, schrijft
de vereniging voor ic-artsen begin
april. In het Catshuis botst het vol
gens een bron op zondag 5 april tus
sen medici en politici: voor artsen is
het vermelden van die leeftijd niet zo
spannend, voor de politiek is het am
per te verkroppen. Hier schuren twee
werelden. Dit valt niet uit te leggen
aan fitte mensen van 71, krijgen
Gommers en Erasmus-bestuursvoor
zitter Ernst Kuipers te horen. Op weg
naar huis besluit Gommers dat de
70-regel overboord kan. ,,Die lading
kan er best van af.'' De 'zwarte fase'
is nooit ingegaan.
19 MAART
BRUNO BRUINS
STAPT OP
zijn collega Hugo De Jonge krijgt ie
dere dag alleen een situatierapport
op zijn bureau. De Jonge biedt zijn
hulp aan: ,,Geef mij de rest'', zegt De
Jonge tegen Bruins. ,,Dan doe jij hele
maal corona.'' Bruins bedankt ervoor,
maar moet in het Kamerdebat op
18 maart afhaken als hij flauwvalt.
Een dag later stapt hij overver
moeid op. De dagen daarna gaat het
hele departement in de crisismodus,
het zorgstelsel van felle concurrentie
en tig eilandjes gaat overboord. Zie
kenhuisbedden worden landelijk -
met hulp van militairen - verdeeld,
de slag om beademingsapparatuur en
mondkapjes gebeurt vanaf één plek.
Premier Rutte haat chaos en wil
meer routine. Dus komt vrijwel da
gelijks om 12.00 uur op zijn departe
ment een klein team samen, met
NCTV-baas Aalbersberg en ministers
Grapperhaus en De Jonge. ,,Hier
wordt de voorwas gedaan'', zegt een
ingewijde. ,,De angst voor Italiaanse
toestanden was de grootste motivatie
in de eerste periode'', weet een deel
nemer. ,,Alles werd daaraan onderge
schikt gemaakt.'' De dwingende rea
liteit van de snelstijgende hockey
stickcurve hakte er hard in. ,,De eer
ste cijfers van Noord-Brabant konden
precies op de curve worden gelegd.''
Van Dissel en zijn veertig mensen
worden het anker, 'ons single point of
view'. ,,Daar moesten we met zijn al
len achter blijven staan.''
MAART/APRIL
DE VERGETEN GROEP
Terwijl de strijd tegen corona op
het oog lijkt te slagen, met minder
patiënten op ic's en een afvlakkende
stijging van ziekenhuisopnames, vol
trekt zich een drama in de Neder
landse verpleeghuizen. Daar raken
tot dusver bijna 8000 ouderen (ver-
moedelijk) besmet en zijn er inmid
dels minstens 1400 overleden aan
corona. Critici wijten dit aan een te
kort aan beschermingsmiddelen en
het gebrek aan politieke aandacht.
Pas half maart, bijna drie weken na
de uitbraak, zit de vereniging van
specialisten ouderengeneeskunde
Verenso bij de vergadering van het
Outbreak Management Team. Thuis
zorg, verpleeghuizen, de ggz, het
bungelde er te lang allemaal maar
een beetje bij, met alle gevolgen van
dien, schetst een ingewijde. ,,Onze
acute zorg is heel erg ziekenhuis-
gericht, maar dit virus komt overal.''
RIVM-directeur van Dissel zegt
daarover nu: ,,Hebben we daar ge
noeg aandacht aan gegeven? We con
centreerden ons in de beginfase heel
erg op het in stand houden van de
ziekenzorg en de ic-capaciteit, en dan
zie je nu dat die kwetsbare groep erg
getroffen wordt.''
Het bezoekverbod voor verpleeg
huizen staat niet in het OMT-advies
van maart, minister De Jonge besluit
daar zelf toe op 19 maart. Van Dissel:
,,Bij de verpleeghuizen heb ik gro
te vraagtekens. Wat hadden we an
ders kunnen doen? Dat moeten we
zeker evalueren. Is het de kwetsbaar
heid van de populatie, we zien het
in andere landen ook. Ik weet het
niet.''
16 APRIL
VOOR RUTTE WORDT
HET PERSOONLIJK
Dat het in de verpleeghuizen kan
misgaan, merkt Rutte ook in eigen
kring. Donderdag 16 april krijgt hij
een brief van het verpleeghuis in het
Haagse Benoordenhout, waar zijn
moeder woont. Drie bewoners blij
ken besmet, de moeder van Rutte
zou niet een van hen zijn. De premier
wil er niet op ingaan. Op zijn weke
lijkse persconferentie een dag later
oogt hij bedrukt. Een ingewijde ziet
hoe de crisis de premier nu persoon
lijk raakt. ,,Ik merkte dat Mark voor
zichtiger werd. Dat maakt uit hoe hij
in de wedstrijd zit.''
De bestrijding van het coronavirus
gaat een nieuwe fase in. Nu virologen
en medici de eerste brand hebben ge
blust, wordt het hoog tijd voor ge
dragspsychologen en economen om
mee te denken over het nieuwe nor
maal, is de teneur. Minister Eric
Wiebes (Economische Zaken) wil
liefst snel versoepelen, Kajsa Ollon-
gren en Wopke Hoekstra vragen of je
de samenleving ook op andere ma
nieren toch meer ruimte kunt geven.
Kwesties worden politieker. En na
weken waarin het OMT zo'n beetje
het land bestuurde, kruipen experts
en politici langzaam maar zeker te
rug in hun vertrouwde rol. Dat ic-
voorman Diederik Gommers sugge
reert dat maatregelen sneller kunnen
worden versoepeld, doet Rutte vak
kundig af: ,,Ik kan niet op basis van
één intensivist, hoezeer ik hem ook
respecteer zo'n besluit nemen.''
Zo keert het Binnenhof een beetje
terug naar het oude normaal. Maar
met één nieuw gevaar: een tweede
coronagolf. Een betrokkene: ,,Kun-
nen we een tweede piek op tijd af
buigen? Zolang er geen vaccin is, blij
ven er golfjes komen. Al is de bestrij
ding een hell of a job. Deze span
ningsboog bij betrokkenen kun je
niet eeuwig volhouden.''
zaterdag 2 mei 2020
Minister Bruno Bruins is lange tijd
het gezicht van de coronacrisis,
-Ingewijde OMT
29 april: RIVM-di-
recteur Jaap van Dis
sel (tweede van links)
schuift aan bij het
ministerieel overleg.
FOTO ROBIN UTRECHT
