CORONAVIRUS
ECONOMIE 19
DE WEEK VAN PHLIPPEN
Ook vergoeding voor gedaalde omzet
Ruim honderdduizend bedrijven zijn al geholpen met
steunmaatregelen van de overheid en de banken. Maar
nog steeds vallen veel noodlijdende bedrijven buiten de boot.
Een tweede pakket is daarom noodzakelijk.
ei 2020 zal de wereldge
schiedenis in gaan als de
maand waarin de meeste
samenlevingen schoorvoetend de
draad weer oppakken. Na de mei
vakantie gaan de basisschooldeuren
in Nederland, Frankrijk en Zwitser
land weer open. In Parijs mag je je
voor het eerst op straat begeven
zonder briefje dat verantwoordt
waarom je daar bent. Zelfs Italië gaf
gisteren aan de deuren weer op een
kier te gaan zetten begin mei.
Puur volgens de regels gaan we
te snel. Nog maar kort geleden
maakte de voorzitter van de Euro
pese Commissie bekend dat er pas
sprake kon zijn van een versoepe
ling van maatregelen als er aan drie
voorwaarden was voldaan. 1. Het vi
rus moet op zijn retour zijn. 2. De
zorg moet weer op adem zijn. 3. De
technologie moet op orde zijn om
mensen te testen en traceren, zodat
ze zichzelf bij ziekte kunnen isole
ren. Aan de laatste twee voorwaar
den is in nog bijna geen enkel land
voldaan. Waarom we dan toch van
het slot gaan? Omdat er meer is dan
het virus alleen.
Omdat ook de economie belang
rijk is voor ons welzijn. Economie
is in dit geval niet alleen het hou
den van een baan of realiseren van
omzet. Economie is het hele pu
blieke leven zoals uitgaan, reizen,
sporten, kopen, verkopen, over
nachten, noem maar op. Het is op
vallend hoeveel meer economie is
dan alleen inkomen vergaren en
eten kopen. Die twee dingen doen
de meesten van ons namelijk nog
steeds. Maar ondanks dat laten de
cijfers zien dat onze economie voor
onze ogen een krimp van jewelste
doormaakt. Dat geeft aan dat ons
'normale economische leven'
waarin de welvaart groeit en bloeit
voor een groot deel voortkomt uit
alle 'geroezemoes' daaromheen.
Dat geroezemoes noemen we onze
diensteneconomie. We hangen op
terrasjes, gaan lasergamen, bezoe
ken een breicafé of winnen advies
in. Het zijn diensten waarmee we
onze vrije uren vullen. En het
gekke is dat we daar dus niet zonder
blijken te kunnen. Want wie af en
toe eens buiten komt, ziet heus wel
dat Nederlanders zich minder aan
de lockdownmaatregelen houden.
We breken er langzaam uit. Dan is
het waarschijnlijk verstandiger
voor een overheid om mee te bewe
gen.
Voor de economie zelf is dit trou
wens niet het beste. Hoe het vol
gens het boekje moet, zien we al
leen in China: het virus en dus het
openbare leven eerst rigoureus on
derdrukken, enorme zorgcapaciteit
mobiliseren en de technologie in
stalleren waardoor mensen pas uit
huis kunnen als ze aantoonbaar co-
ronavrij zijn. Wij vinden dat geen
fijne gedachte, maar het econo
misch herstel kan daardoor snel
gaan. De industrie is er al goeddeels
We beginnen te
vroeg en zullen
daarom ook maar
tergend langzaam
herstellen
weer op de been en de diensten ko
men er heel langzaam achteraan.
Voor China is het vooral zuur dat
wij in het Westen 'iets' onvoorzich
tiger zijn, want ons trage herstel be
tekent minder vraag naar Chinese
producten. Ons gebrek aan 'commu
nity discipline', zoals de Chinezen
het graag noemen, is inderdaad
economisch kostbaar. We beginnen
te vroeg en zullen daarom ook maar
tergend langzaam herstellen. Mis
schien is dat iets wat we zullen
moeten accepteren, omdat onze
diensteneconomie onlosmakelijk
verbonden is met het gevoel dat we
leven.
Ondernemersorganisaties
waarschuwen dat verdere cri-
sissteun nodig is. Met name sei
zoensgebonden bedrijven zijn
het haasje. Veel kleine gemeen
ten zijn niet altijd even hulp
vaardig met steun aan zelfstan
digen.
,,Laat ik voorop stellen dat de
overheid veel doet en dat is
hartstikke goed. Daar zijn we
heel blij mee'', zegt Hans Bies
heuvel, voorzitter van onderne
mersorganisatie ONL. ,,En ze
passen de regelingen ook aan als
blijkt dat er knelpunten zijn.
Zoals bij de TOGS, de eenma
lige uitkering aan getroffen be
drijven, waarvoor in eerste in
stantie veel bedrijven niet in
aanmerking kwamen. Dat heb
ben ze twee keer aangepast in
een paar weken tijd.''
Bij MKB-Nederland merkten
ze ook direct dat er flinke hiaten
in de regeling zaten. ,,We zijn
bestookt met mailtjes en tele
foontjes van ondernemers die
buiten de boot vielen'', aldus
Jacco Vonhof,voorzitter van
MKB-Nederland. Maar ook nu
vallen nog te veel bedrijven bui
ten de regeling, vindt de belan
genorganisatie.
Een schot in de roos lijkt de
NOW-regeling, waarbij de
overheid maximaal 90 procent
van de loonkosten van getroffen
bedrijven voor haar rekening
neemt. ,,Daar maken inmiddels
al 104.000 bedrijven gebruik
van'', weet Biesheuvel. Vooral
bij kleine bedrijven en horeca is
de regeling populair.
IJssalons
Toch schiet de NOW nog te
kort, meent Biesheuvel. ,,De
seizoensgebonden sectoren, zo
als strandtenten, hoveniers, ijs
salons en bijvoorbeeld cam
pings, vallen nog steeds tussen
wal en schip. Wij pleiten ervoor
om maatwerk voor deze secto
ren te maken.'' Biesheuvel ver
wijst daarbij naar de agrarische
sector, waar een specifiek
steunpakket is ontwikkeld voor
de sierteelt, de voedingstuin-
bouw en de fritesaardappel-
telers. Daarnaast moet er nog
meer maatwerk voor start-ups
komen.
Kritiek is er ook op de Tozo-
regeling. Zelfstandigen die zon
der werk zitten door de corona
crisis kunnen een uitkering
krijgen ter hoogte van de bij
stand. Alleenstaanden krijgen
een lagere uitkering dan
samenwonenden of gehuwden.
Dat terwijl samenwonenden
vaak een partner hebben met
een inkomen. Maar daar wordt
niet naar gekeken bij de aan
vraag.
Biesheuvel krijgt klachten
van zelfstandigen over een
ander deel van de Tozo. ,,Zelf-
standigen kunnen ook een kre
diet krijgen van maximaal
10.000 euro. Maar dat is niet bij
alle gemeenten goed geregeld.''
Kritiek was er ook op de
BMKB-C regeling. Daarbij kun
nen mkb-bedrijven een krediet
krijgen waarvoor de overheid
zich garant stelt voor (gedeelte
lijke) terugbetaling aan de bank.
Bij de openstelling moesten
ondernemers een premie van
3,9 procent betalen van het kre
diet. Dat is na kritiek van onder
andere MKB-Nederland terug
gebracht tot 2 procent.
Seizoensgebonden
sectoren vallen
nog steeds tussen
wal en schip
Een ander pijnpunt was dat het
krediet in twee jaar tijd moest
worden terugbetaald. Veel te
snel, oordeelden de onderne
mers. Die termijn is nu opge
rekt naar vier jaar. Bovendien
vallen nu meer kredieten onder
de regeling, ook kleinere bedra
gen.
Bijna 1900 bedrijven hebben
een lening met overheidsgaran-
tie gekregen. In totaal gaat het
om 503 miljoen euro. Daarnaast
hebben de banken nog 3,8 mil
jard euro uitgeleend aan ruim
zesduizend bedrijven, maakten
de banken gisteren bekend.
MKB-Nederland wil dat de
staat alle kredieten tot een ton
volledig garandeert. Daarmee
zijn vooral kleinere bedrijven
geholpen. Die moeten nu vaak
lang wachten op een goedkeu
ring. Bij een volledige garantie
kan een bank gemakkelijker het
krediet toezeggen.
Omzetderving
De ondernemersorganisatie
dringt aan op een tweede nood-
pakket. Daarbij moeten onder
nemers ook gecompenseerd
worden voor omzetderving.
Daarnaast moeten de vaste las
ten (deels) vergoed worden. Nu
is er alleen een regeling voor de
loonkosten.
De banken hebben zich vanaf
het begin van de crisis coulant
opgesteld voor bedrijven. Alle
grootbanken bieden een half
jaar uitstel van rente en aflos
sing aan voor bedrijven die daar
behoefte aan hebben. Daar is
massaal op gereageerd. In totaal
103.000 bedrijven maken ge
bruik van die mogelijkheid.
Daarmee besparen ze nu
2,7 miljard aan contanten. Geld
dat ze kunnen gebruiken om lo
pende uitgaven mee te bekosti
gen.
De banken hebben de afgelo
pen weken ook 24.000 particu
liere klanten geholpen door ze
uitstel van aflossing en rente te
bieden op hypotheken en per
soonlijke leningen. Vooral
zzp'ers die van de ene op de an
dere dag hun inkomen zagen
wegvallen, zijn geholpen met
zo'n uitstel.
zaterdag 2 mei 2020
GO
$0 @sandraphlippen
Economie is
het leven zelf
Sandra Phlippen is chief econo
mist bij ABN Amro en docent aan
de Erasmus School of Economics.
'Vangnet voor
bedrijven in nood
verder uitbreiden'
Peet Vogels
Den Haag
—Hans Biesheuvel
