ZEELAND 15
Cydalimma perspectalis
Opmars dodelijke
rups lijkt over zijn
hoogtepunt heen
Thaumetopoea procesionea Linnaeus
Sluipwespen en
koolmeesjes als
'tegenplaag'
VERVELENDE INSECTEN
Buxusmot
Eikenprocessierups
Vraag het
eigenaren van
buxustuinen, mensen
die in aanraking
komen met de eiken
processierups of telers
van olijfbomen en
druivenranken.
Insecten en bacteriën
kunnen een plaag zijn
en de bestrijding ervan
is een lastig karwei.
zaterdag 2 mei 2020
VL
De vraatzucht van de rupsen van de
buxusmot neemt af. De Belgen zagen de
verandering het eerst. Snel gevolgd door
Zuid-Nederland. ,,De oorzaak ligt voor de
hand'', aldus de Belgische onderzoeker
Jochem Bonte. ,,Er is minder buxus en
dus ook minder voedsel voor de rupsen.
De planten die nog overblijven worden
goed onderhouden en beschermd door
hun eigenaars. Dezelfde ontwikkeling
naar kleinere buxusmotpopulaties wordt
ook in Nederland waargenomen.''
Ook Jurriën van Deijk van de Vlinder
stichting in Wageningen is positief. Veel
buxus is vervangen door andere soorten
en vogels, waaronder koolmezen en mus
sen, hebben de rupsen ontdekt als prima
voedsel. „Daardoor is de buxusmot mo
gelijk over zijn hoogtepunt heen'', zegt de
nachtvlinderkenner. Dat is goed nieuws
voor de volhardende liefhebber van de
buxus. De plaag met de mot begon in
2007 toen het insect waarschijnlijk vanuit
Azië 'meeliftte' met geïmporteerde
buxusplanten. De terreur van de mot ver
spreidde zich snel omdat het beestje in
Nederland geen natuurlijke vijanden had.
Dat de plaag over zijn hoogtepunt heen
is, is ook goed nieuws voor de natuurlief
hebbers. In veel tuinen namen eigenaren
hun toevlucht tot chemische, zeer giftige
bestrijdingsmiddelen. Vogels, bovenal
koolmezen die de rupsen als eerste ont
dekten als lekkernij, gingen daarom dood.
Ook nu roept de Vlinderstichting om die
reden op geen gif te gebruiken bij de be
strijding van de buxusmot. De organisa
tie pleit voor het ophangen van vogel
huisjes en voor het handmatig verwijde
ren van de rupsen uit de buxusstruiken.
Dat zal ook nodig blijven want kenners
verwachten dat de buxusmot nooit meer
uit Nederland zal verdwijnen.
De rups van de buxusmot is gek op uw
buxus. FOTO WILLY KNUEVER
Hans van Zon
De eerste groengrijze rupsen die met
duizenden in processie over eikenbo
men trekken op zoek naar verse blade
ren, zijn al weer geruimd. Op de 'oude'
manier, met de stofzuiger of met een
brander. Door professionals, omdat de
gevaren van eigenhandig optreden te
groot zijn. Brandharen gaan dan alle
kanten op en ze zijn hardnekkig, pas
na acht jaar weg.
Bij risico op grote overlast staat de
Nederlandse Voedsel- en Warenauto
riteit op voorwaarden het gebruik van
een bestrijdingsmiddel op basis van de
bacterie Bacillus thuringiensis toe. Orga
nisaties als de Vlinderstichting zweren
echter bij natuurlijke oplossingen. Vo
rige week blokkeerde de stichting nog
met succes een proef waarbij eiken
worden geïnjecteerd met Vertimec
met de werkzame stof Abamectine.
Dit middel blijft ten minste een half
jaar in de bomen en gedurende die pe
riode komen alle dieren om die van het
blad eten of het stuifmeel aanraken.
,,Het insecticide komt via de sap
stroom in het blad terecht waar het
maanden giftig blijft. Ook vlinders en
bijen gaan eraan dood. Dat mag niet
gebeuren'', aldus Jurriën van Deijk,
projectleider bij de Vlinderstichting.
De inheemse eik is een boom met
een enorme biodiversiteit. Er leven al
leen al meer dan honderd soorten
nachtvlinders op, aldus de Vlinder
stichting. De rupsen daarvan zijn weer
een belangrijke voedselbron voor vo
gels, waaronder koolmezen.
De organisatie pleit voor de inzet
van de natuurlijke vijanden van de ei
kenprocessierups. Sluipwespen en
sluipvliegen, alsmede kevers en kool
meesjes lusten de eikenprocessierups
rauw. Daarom zijn er ook proeven met
het ophangen van veel nestkasten. De
universiteit van Wageningen onder
zoekt of de aanleg van bloemrijke ber
men bij eikenbomen extra natuurlijke
vijanden aantrekt.
De eerste eikenprocessierupsen zijn
alweer verdelgd. De discussie over de
aanpak blijft. foto carlo ter ellen
Wageningen
Slachtoffers van de eiken-
processierups en de
buxusmot kunnen de
borst weer nat maken.
Deze insecten terrorise
ren de komende weken het leven van
veel Nederlanders. De eikenproces-
sierups veroorzaakt jeuk, huiduitslag,
irritatie aan de ogen of aan de lucht
wegen. Soms kan ook slikken lastig
zijn. De rups van de buxusmot vreet
intussen hele struiken en haagjes
kaal. In het slechtste geval staan er al
leen nog geraamtes van struiken.
De haat tegen de 'plaaginsecten' is
inmiddels zo groot dat veel slachtof
fers bereid zijn tot een oorlog met
alle middelen. Een oorlog met niet al
leen hulp van natuurlijke vijanden
maar met de inzet van chemische be
strijdingsmiddelen. Voor natuurbe
schermers zijn die middelen echter
erger dan de kwaal.
Tegen een derde plaag die zich aan
kondigt, de bacterie Xylella fastidiosa,
is nog geen afdoend middel beschik
baar. Noch een biologisch verant
woorde remedie, noch een chemisch
middel dat gewassen als olijven,
druiven, citrus- en perzikbomen be
schermt tegen de bacterie. Wat kun
je doen tegen de eikenprocessierups
en de buxusmot?
Pas op, de plaaggeesten
komen er weer aan
