CORONAVIRUS
EUWS 11
Europese ogen zijn gericht op Denemarken
Of de Denen weer graag naar de kap
per wilden? „Allemachtig, ja. We
hadden zó veel klanten. Een vrouw
wilde zelfs dat ik maandagmorgen
om 5 uur al haar haar zou kleuren'',
lacht Yenz van Tilborg uit Odense.
,,Ik zei: nu weten jullie wat jullie heb
ben gemist, bitches.''
De trendy kapperszaak die Yenz
samen met zijn Nederlandse man in
de Deense stad runt, was ruim een
maand dicht. ,,Ik begreep dat we
dicht moesten en ik ben trots op mijn
land dat we die beslissing hebben ge
nomen. Maar ik ben ook heel blij dat
we weer open zijn'', vertelt hij telefo
nisch. De twee knippen nu met
mondkapjes op. Niet omdat het ver
plicht is, maar omdat ze het zelf fij
ner vinden. ,,We laten maximaal
twee klanten tegelijk in de zaak.''
Daarnaast plannen ze meer ruimte
tussen afspraken en maken ze na elke
knipbeurt alles schoon.
Heel Europa kijkt naar Denemar
ken: het eerste Europese land dat, na
Italië, in lockdown ging en ook het
eerste Europese land dat daar lang
zaamaan weer uit komt. Denemar
ken als gidsland. Of als proeftuin, zo
u wilt. Wat gebeurt er daar nu met de
besmettingen en het aantal mensen
dat in het ziekenhuis belandt?
Het land 'sloot' al op 12 maart:
scholen dicht, horeca dicht, (veel)
winkels dicht en de grenzen dicht.
Toen was er nog geen Deense coro-
nadode gevallen, wel nam het aantal
besmettingen snel toe. Een echte
smittebombe (besmettingshaard) zo
als Noord-Brabant was, was er in De
nemarken niet. Het virus kwam
waarschijnlijk mee met winterspor
ters uit Oostenrijk en trok daarna
door het land, weet Nils Strandberg
Pedersen, voormalig directeur van
het Statens Serum Institut, zeg maar
het Deense RIVM. Hij zegt ook: ,,De
vraag is niet waarom Denemarken
nu zo snel open kan, maar waarom
jullie zo laat dicht gingen.''
Ter vergelijking: in Nederland
moesten horeca en scholen pas op 15
en 16 maart de deuren sluiten.
Strandberg Pedersen: ,,Dat is maar
een paar dagen later, maar jullie zaten
toen al veel verder in de epidemie.''
Heel Europa kijkt naar Denemarken, het eerste land
dat ruim twee weken geleden de lockdown versoepelde.
De Denen zijn tevreden, al nemen de besmettingen licht toe.
,,De vraag is niet waarom Denemarken zo snel open kan,
maar waarom jullie zo laat dicht gingen'', zegt een expert.
Op 15 maart kende Nederland al
14 doden en lagen er 8opatiënten in
het ziekenhuis. De cijfers nu: Dene
marken (5,8 miljoen inwoners) heeft
iets meer dan 450 doden en er liggen
nog zo'n 60 mensen op de intensive
care. Nederland heeft bijna 4900 do
den en ruim 700 mensen op de ic's.
Waar de Denen eerder dicht gin
gen, zijn ze nu ook eerder weer open.
Stap voor stap, dat wel. De scholen
geven er sinds woensdag 15 april
weer les. Op die datum werden ook
de regels voor thuiswerken versoe
peld. Sinds maandag 20 april zijn
kappers, rijscholen en rechtbanken
weer open. Horeca, winkelcentra en
sportclubs zijn nog wel dicht, voor
lopig tot 11 mei.
Tevreden
Hoe die heropening bevalt bij de
scholen? ,,Goed'', zegt Dorte Lange,
vicevoorzitter van de Deense lera-
renvakbond. ,,De scholen zijn tevre
den. De leraren en de kinderen ook.
Elke school heeft zijn eigen manier
gevonden om weer open te gaan, dat
is hoe we dingen doen in dit land.''
Twee en een halve week zijn de
Elke school
heeft zijn eigen
manier
gevonden
om weer open
te gaan
scholen weer open nu en, stelt Lange,
voor zover zij weet zijn er geen geval
len bekend van leerlingen, leraren of
ouders die daarna positief zijn getest
op corona. ,,De Denen zien dit niet
als een experiment, de meeste kinde
ren zijn gewoon weer op school.''
Er is ook een andere kant. Alleen de
kinderen tot en met 11 jaar gaan naar
school. Voor de oudere jeugd is er
nog geen ruimte in de schoolgebou
wen. En er zijn ouders die hun kin
deren niet naar school laten gaan.
Else Sommer, marketingassistent uit
Roskilde, houdt haar 10-jarige zoon
voorlopig thuis. ,,Omdat we nog zo
veel dingen niet weten van dit virus.''
Haar beslissing leidt tot gedoe, ver
telt ze via Facebook Messenger,
school werkt amper mee bij het
thuisonderwijs dat Sommer nu geeft.
,,We worden door de leraar een
beetje te kijk gezet in de groepscom
municatie. Het systeem is op weg
naar een gecontroleerde uitbraak van
het virus en laat ons daarin niet zelf
keuzes maken. Maar als mijn gezin
onderdeel is van dat spel, laat me dan
ten minste kiezen wanneer ik uitge
speeld word!''
Hoe doen de Denen het op straat?
,,Goed en niet goed'', zegt René Pas
set, voormalig filelezer op de Neder
landse radio, vanuit Kopenhagen.
,,De Denen zijn wat meer gezagsge
trouw. In de binnenstad van Kopen
hagen is het heel rustig. In het open
baar vervoer ook, daar moet je voor
intercity's reserveren via een app. En
bij stoptreinen kun je in die app zien
hoe druk het is in de trein die aan
komt, bij 'rood' moet je de volgende
nemen.'' De politie moest afgelopen
weekend wel ingrijpen aan de Islands
Brygge, een boulevard aan het water.
,,Daar waren te veel jongeren in de
zon bier aan het drinken.''
Passet woont sinds afgelopen zo
mer in de Deense hoofdstad. Hij
werkt als muziekjournalist en, tijde
lijk, als fietskoerier. ,,De discussie
gaat hier nu vooral over wat er nog
meer open kan, want de economie
staat onder druk. De oudste boek
handelketen van Denemarken is deze
week failliet gegaan, vliegmaatschap
pij SAS heeft alleen al in Denemar
ken 1700 mensen moeten ontslaan.''
De ziektecijfers zijn goed,voorals-
nog. ,,De infectie is onder controle en
de Deense strategie heeft een eerste,
moeilijke fase overwonnen'', meldde
premier Mette Frederiksen. ,,Ze zien
er inderdaad vredig uit'', zegt Strand-
berg Pedersen van het Statens Serum
Institut. ,,Er komen dagelijks nog
maar zo'n twintig patiënten in het
ziekenhuis bij. De besmettingsgraad
ligt onder de cruciale waarde van 1.''
Die besmettingsgraad is de afgelo
pen twee weken wel iets opgelopen:
van 0,6 naar 0,9, zo werd donderdag
bekend. Strandberg Pedersen weet
als geen ander: het duurt het even
voordat je de gevolgen van openstel
ling terugziet in de besmettingen.
,,De afgelopen en de komende week
zijn erg belangrijk.''
Een belangrijke onderdeel van die
strategie: heel veel testen. In grote
tenten kan iedereen met klachten
zich laten testen. ,,Het doel is om
20.000 testen per dag uit te voeren'',
weet Pedersen. Wie positief test,
moet in zelfisolatie. ,,Het is een be
langrijke voorwaarde om het land
nog verder te kunnen openen.''
zaterdag 2 mei 2020
In Denemarken is het openbare
leven herstart, mede dankzij mas
saal testen. Kinderen kunnen weer
naar school, de kappers en winkels
zijn open. fotos ap afp privé
De Deense proeftuin:
na de herstart gaat
het (voorlopig) goed
Cyril Rosman
- Dorte Lange,
lerarenvakbond
