Dominee werd pionier van de aardappel
0m
8 ZEELAND
woensdag 29 april 2020
Over de voorgenomen sloop van de Briëthuizen in Middelburg is veel te doen. foto lex de meester
BRIEVEN
U kunt uw brief (maximaal
150 woorden) richten aan:
lezersredacteur@pzc.nl
of per post aan
Lezersredacteur PZC
Edisonweg 37e
4382 NV Vlissingen
08801-30210
Eurobonds
Dat Italië en Frankrijk graag zo
genaamde Eurobonds willen in
voeren, komt door hun grote
staatsschuld van 134,8 voor Italië
en 99 procent van het bruto bin
nenlands product voor Frankrijk.
In Frankrijk gaat een metrobe
stuurder en speciale beroepen
met 52 jaar met pensioen de ove
rige met 62 jaar. In Nederland
moet men tot 68 jaar blijven wer
ken. Frankrijk heeft de Neder
landse pulsvisserij, een zeer mi
lieuvriendelijke vorm van vissen,
de nek omgedraaid.
In Italië zijn begin dit jaar 94 per
sonen opgepakt wegens fraude
met Europese landbouwsubsidie
van meer dan 10 miljoen. In de ja
ren negentig kreeg Italië ook sub
sidie voor olijfboomgaarden maar
enkele jaren later bleek bij name
ting dat het land drie keer zo
groot was geworden inclusief be
bouwing en wegen. De Europese
commissie besloot toen om het
geld niet terug te vorderen omdat
dit te veel werk zou zijn. Neder
land moet nooit garant staan voor
die landen.
Jac. van Belzen
Vlissingen
Ouderdom
Als ik de column van Marleen
Blommaert (20 april) lees, moet
ik ineens denken aan een artikel
over de prognose van mogelijk te
behalen ouderdom mannen ver
sus vrouwen. Hierin stond on
omwonden 'mannen zijn mis
lukte vrouwen, kijk maar naar die
overbodige tepels op hun
borst'. Nee, het kwam niet uit de
koker van Jort Kelder.
Rob de Waijer
Oostkapelle
Motorrijders
Gelukkig dat we allemaal de
maatregelen tegen virusbesmet
ting volgen. De krant staat er te-
recht vol mee. En later mogen we
hopen dat andere zaken die ons
collectief welzijn bedreigen óók
aangepakt gaan worden. Waar het
gaat over milieu en terreur liggen
er terreinen braak. Eén daarvan is
het wetteloze gedrag van motor
rijders (3 april). Er zijn heel veel
goede: rustig gedrag, fraaie bijna
geruisloze techniek. Maar die an
dere verpesten het voor de hele
groep. Onverantwoorde snelhe
den, tweetakt oliewalm en oor
verdovende herrie lijken hun
enige doel.
Nee, ik wil ze niet 'hun vrijheid
afnemen'. Ze mogen hun motor
koesteren, oppoetsen en mee
pronken. Allemaal prima, zolang
ze enigszins sociaal zijn. Helaas
ontbreekt handhavingscapaciteit
en geen enkele politicus durft
deze groep aan te pakken. Er ko
men steeds meer motoristen.
Maar wetteloos gedrag vraagt
tóch om maatregelen voordat dit
een onhoudbare situatie wordt.
Ron Konings
Vrouwenpolder
Examens
In het voetspoor van de door co
rona afgedwongen praktijk wordt
de noodzaak van een landelijk
examen voor bijvoorbeeld havo
en vwo steeds vaker ter discussie
gesteld. Docenten zouden heel
goed in staat zijn volwaardige
schoolexamens te maken en
daarmee een centraal vastgesteld
examen overbodig maken.
Bij deze bewering kunnen de no
dige vraagtekens worden ge
plaatst. Het opstellen van een
goed examen vraagt veel tijd,
vakmanschap en creativiteit. Het
is dan ook begrijpelijk dat menig
leraar zijn toevlucht zoekt tot
examenopgaven uit voorgaande
jaren. En de leerlingen (18 april)
weten dat! Op die manier wordt
eerder ijver dan kennis en inzicht
getoetst.
Als door afschaffing van het lan
delijk examen deze bron op
droogt, resteren de door docenten
zelf opgestelde schoolexamens.
En dat lijkt mij geen goede zaak
voor een uniforme en objectieve
beoordeling van de prestaties van
leerlingen én van hun leraren.
Jacques Derksen
Kapelle
Briëthuizen
Het is goed dat juist de dertien
Briëtwoningen aan de Oude
Koudekerkseweg speciale aan
dacht hebben gekregen (20
april). Maar naast het feit dat ze
op een kreekrug zijn
gebouwd, verdienen ze om nog
een andere reden extra aandacht:
ze vormen namelijk de oudste
kern van deze bijzondere wijk.
Met deze dertien is het begon
nen. In het tweede oorlogsjaar,
op 20 december 1941, besluiten
B&W van Middelburg hoe een
nieuw aangelegde zijstraat van
de Oude Koudekerkseweg voort
aan zal heten: Burgerweidestraat.
Die naam moet volgens het ge
meentebestuur de herinnering
bewaren aan de zogenaamde
Burgerweide of Stadsweide
waarop een deel van de nieuwe
wijk verrijst. Deze dertien hui
zen ter weerszijden van de Bur
gerweidestraat markeren dus de
entree tot de wijk, ze vormen als
het ware de ouverture. En ook
daarom verdient hun voortbe
staan ernstige (her)overweging!
dr. A.P. de Klerk
Middelburg
"T&
Va u
-V 1T
SPOREN IN DE DELTA
Verspreiding van corona door
5G-masten? Zulke vreemde
associaties zijn niet van
vandaag of gisteren. Ooit dachten
velen dat je van het eten van aard
appelen lepra kon krijgen. Dit
Zuid-Amerikaanse gewas werd in
1536 in Europa geïntroduceerd.
Twee eeuwen later, in 1736, vaar
digden de Staten van Zeeland een
verordening uit over de aardappel
teelt, omdat veel akkers waarop
vroeger graan werd verbouwd wa
ren omgezet in aardappelvelden.
De Terneuzense dominee Pe
trus Hondius (1578-1621), een ge
boren Vlissinger, speelde in de
ontwikkeling van de aardappel
teelt een grote rol. Hij woonde op
de buitenplaats Moffenschans bij
Terneuzen: nu nog een statige wo
ning aan de Axelsestraat, maar in
1583 gesticht als fort in de strijd te
gen Spanje. Nog geen tien jaar la
ter was de schans door burge
meester Serlippens al omgezet in
een buitenplaats. In 1609 vestigde
Hondius zich hier. Hij voelde zich
niet echt thuis in zijn ambt en ook
niet in Terneuzen. Daarom wierp
hij zich op de ontwikkeling en
'promotie' van zijn buitenhof, die
hij veranderde in een proeftuin
waar allerlei prominenten op af
kwamen. Niet alleen geleerden:
zelfs prins Maurits was twee keer
te gast.
Hortus botanicus
Hondius bracht verslag uit van
zijn exercities in een vermaard
'hofdicht' genaamd Dapes inemptae
of de Moufe-schans, dat is de soeti-
cheyt des buyten-levens verghesel-
schapt met de boucken, waarvan de
tweede editie verscheen in zijn
sterfjaar 1621. Deze publicatie van
ruim 16.000 versregels verscheen
te Leiden. Hier had Hondius ge
studeerd en in contact gestaan met
de Atrechtse hoogleraar Clusius,
die zich in de Leidse hortus bota-
nicus óók bezighield met de exoti
sche aardappel.
In navolging van de vereerde
Clusius ging Petrus Hondius in
Terneuzen ook aardappelen krui
sen. 'Batatas van der Neusen',
noemde hij zijn (zoete) aardappe
len. Hij zette ze ook aan zijn gas
ten voor. Aardperen ofwel 'knoes
ten, die den Indiaen ons verleent',
braadde hij in as of stoofde ze 'op
ons maniere'.
Hondius was op aardappelge-
bied zeker een pionier, maar niet
de eerste teler. Aangenomen
wordt dat hij wel de eerste Neder
lander was die mais heeft geteeld,
een eveneens uit Amerika stam
mend gewas. Na Hondius' vroege
dood verkommerde zijn bijzon
dere hof snel. Jacob Cats schreef in
1656 dat haar 'schoonste kruyt'
verworden was tot 'enckel gras'.
Maar zelfs in het begin van de ne
gentiende eeuw kwamen hier nog
Hongaarse 'oliekopers' (kwakzal
vers) naar kruiden voor hun
drankjes zoeken.
\V|
De Moffenschans rond 1830.
TEKENING A.J.A. ANDRIESSEN
Een tweewekelijkse rubriek
over Zeeuwse vondsten, histori
sche sporen en verhalen
Jan J.B. Kuipers
