9
Ontpolderalternatief van strekdammen werpt zijn vruchten af
Wij kunnen
dit het beste
Nergens ervaar je de scheepvaart op
de Westerschelde zo intens als op
de dijk bij Bath. Eerst varen de con
tainerreuzen uit Antwerpen recht
op je af. Precies op het moment dat
je ze bijna aan lijkt te kunnen raken,
maken ze een scherpe draai om hun
weg door de kronkelende geulen te
vervolgen.
Niet zo gek dat met het mooie
weer dagelijks tientallen mensen
zich op de dijk nestelen. Met het te
rugkerende schouwspel en het in
drukwekkende decor van de Ant
werpse industrie zouden ze haast
geen oog hebben voor het wonder
tje dat zich vlak voor hun voeten -
op de slikken van Bath- afspeelt.
Dat zou jammer zijn, want het na
tuurgebied dat een buffer vormt
tussen de diepe vaargeul en het
smalste stukje Zuid-Beveland
wordt sinds een paar weken lang
zaam maar zeker hoger.
Archeologische resten
En dat is héél bijzonder, weet Dirk
Jan Visser, projectleider Natuur-
pakket Westerschelde bij de pro
vincie Zeeland. ,,Je hebt hier te ma
ken met een getijdenverschil van
vier tot vierenhalve meter. De stro
ming jaagt meerdere keren per dag
over die plaat. Dat is zo'n dyna
misch proces dat alle slib en zand-
deeltjes die op rustigere tijden be
zinken, worden meegenomen met
de stroming." De laatste jaren ging
het zo hard dat de stroming de ar
cheologische resten van het in 1530
verdronken oud-Rilland blootlegde
en deels wegspoelde.
De aanleg van acht nieuwe strek
dammen die de afkalving moeten
tegengaan, is nog in volle gang,
maar werpt nu al z'n vruchten af.
,,Het gebied is nu al een paar centi
meter aangeslibd", zegt omge
vingsmanager Arno Melaard en
thousiast. ,,Dat legt weer een be
schermend laagje over archeologi
sche resten zoals oude boomstob
ben, moerneringsputten en dijk
jes." Zijn collega Visser wijst op de
PROVINCIE
peilstokken die her in der in de bo
dem staan en het bewijs leveren.
,,We hebben natuurlijk allerlei be
rekeningen gedaan, de komende
tien jaar gaan we monitoren of de
maatregelen het gewenste effect
hebben."
Volgens Visser is bewust gekozen
voor de aanleg van strekdammen,
zodat de natuur daarna verder z'n
werk kan doen. ,,Je zou de boel ook
kunnen verhogen door in één keer
een hoop materiaal neer te plem
pen. Maar dan krijg je een dode laag
zonder voedsel voor de vogels, ter
wijl met dit natuurlijke proces het
bodemleven rijker wordt." Behoud
van archeologie is een mooie bij
vangst, maar natuurherstel is het
belangrijkste doel van het vier mil
joen euro kostende project. Door
het aanslibben van het slik, moet er
bij Bath 38 hectare aan getijdenna-
tuur bijkomen. Het gebied zal ook
langere tijd droogvallen, zodat vo
gels meer tijd hebben om hun
kostje bijeen te zoeken.
Uitdagende klus
Acht strekdammen aanleggen lijkt
misschien simpel, maar is volgens
Melaard gezien de bijzondere om
standigheden best een uitdagende
klus. Werkschip Christiaan-P van
aannemer Van Oord moet ter
hoogte van de golfbaan op het wa-
nen hechten. Daarmee voorkomen
we dat de dammen doods wor
den. We onderzoeken of een mix
aan stenen positief bijdraagt aan de
biodiversiteit op de dammen. De
HZ onderzoekt welke dichtheid het
beste resultaat geeft."
Geen klachten
Het natuurherstel bij Bath staat bol
van de samenwerkingen. Zo wordt
ook meteen de rand van de ruim
twintig meter diepe vaargeul deels
verstevigd: een project dat al bij wa
terschap Scheldestromen en Rijks
waterstaat op de rol stond. Ook
Staatsbosbeheer, eigenaar van de
schorren en slikken, is nauw be
trokken bij de werkzaamheden.
Melaard houdt als omgevingsma
nager contact met al die partijen.
,,Ook voor de negentig inwoners
van Bath ben ik het eerste aan
spreekpunt." Klachten zijn er tot nu
toe niet gekomen. ,,Alle werkzaam-
ter breuksteen laden vanuit een
binnenvaartschip. Het lossen op de
ondiepe locaties kan maar een paar
uur per dag. ,,Anderhalf uur na
hoog water moet hij al weer weg
zijn om te voorkomen dat hij
droogvalt." De Christiaan-P veran
kert zich tijdens dit werk met twee
zogeheten spudpalen van 16 meter
lang in de bodem. ,,Met de Ge
meenschappelijk Nautische Auto
riteit hebben we afgesproken dat hij
als het nodig is binnen een half uur
weg moet zijn."
Belgische groeve dicht
De klus voor Van Oord begon in fe
bruari met het aanleggen van een
funderingslaag fijne steentjes.
Daarna ging de eerste laag grove
breuksteen erop. Halverwege het
werk leek een kink in de kabel te
komen: vanwege de coronacrisis
stopte de aanvoer van de Belgische
rotsblokken. Visser: ,,Na overleg is
overgestapt op breuksteen uit
Duitsland. Dat lukte op tijd, het
werk heeft geen vertraging opgelo
pen."
Rond deze tijd zijn de acht dam
men en de hoogwatervluchtplaats
zo goed als klaar. Begin volgend jaar
komt er waar nodig nog een extra
laag breuksteen over. ,,In een aantal
dammen worden de openingen
tussen de breukstenen opgevuld
met verschillende hoeveelheden la
vasteen, waar wieren zich aan kun- Infographic van de werkzaamheden bij Bath. beeld provincie zeeland
heden vinden plaats vanaf het wa
ter. Het werk kan hooguit wat ge
luid geven, maar dat is minimaal."
De interesse onder de Bathsena-
ren is groot. Melaard: „Tijdens de
informatieavond zat buurthuis De
Tobbe met vijftig man vol." De pro
vincie wil ook toevallige passanten
beter informeren over het project.
,,In overleg met de gemeente Rei-
merswaal gaan we binnenkort het
praathuisje op de dijk voorzien van
mooie foto's en tekeningen." Een
stuk verderop, ter hoogte van Ril
land, wil de provincie nog eens drie
strekdammen aanleggen. Ter
hoogte daarvan wordt voor een ton
een 'belevingspunt' gemaakt. Be
halve informatie over het project,
komen er verrekijkers om de zee
hondjes en vogels van dichtbij te
bekijken.
dinsdag 28 april 2020
GO
Slikken van Bath slibben aan
Bij de slikken van Bath worden
strekdammen aangelegd om te
voorkomen dat het natuurge
biedje wordt weggespoeld. De
eerste resultaten zijn nu al te
zien. Het slik wordt weer hoger.
Joeri Wisse
Bath
-V-" v
V
f
De slikken van Bath zijn de afgelopen jaren hard achteruitgegaan. foto rené van der hart
Dirk-Jan Visser (l) en Arno Melaard van de provincie Zeeland zijn
tevreden over de eerste resultaten van de aanleg van acht nieuwe
strekdammen bij Bath. foto johan van der heijden
Een groter contrast is er niet.
Elke stap naar de ontpolde-
ring van de Hedwigepolder
gaat met veel emotie gepaard,
terwijl de natuurontwikkeling
bij Bath geruisloos verloopt.
Toch dienen beide projecten
hetzelfde doel, legt gedepu
teerde Anita Pijpelink (PvdA,
natuur) uit. „Nederland en
Vlaanderen hebben in een
verdrag afgesproken dat er
600 hectare estuariene na
tuur bij moet komen in de
Westerschelde. De helft reali
seren we in het Zwin en de
Hedwigepolder. Voor de rest
van de opgave zijn we als pro
vincie duidelijk geweest: dat
gaan we echt niet door ont-
poldering doen."
Op zeven plaatsen langs de
Westerschelde, waaronder bij
Bath en Rilland, lukt het door
bestaande buitendijkse natuur
te verbeteren. ,,Mede omdat
het Rijk voldoende geld over
heeft voor de uitvoering, kon
den we op zoek naar projec
ten waar eigenlijk niemand op
tegen is." Pijpelink benadrukt
dat dit bijzonder is, gezien alle
uiteenlopende belangen op
de Westerschelde. Ze is blij
dat het de provincie is die de
regie voert. ,,Wij kennen het
gebied, de mentaliteit, de cul
tuur en de natuur het beste.
Op het moment dat er emo
ties bij komen kijken, voelen
wij die het beste aan."
De hoogwatervluchtplaats voor vogels loopt alleen bij springtij
onder. foto rené van der hart
