Om angst van
mensen kan
ik niet lachen
Heilzame
humor draait
om zelfspot en het
wezenlijke in het leven
17
René Diekstra
de hulp in van twee gespecialiseerde
'vechtersbazen'. Dat zijn ten eerste
de killercommando's die alle cellen
kapotmaken waarin het virus zit. En
ten tweede een wapenfabrikant die
doeltreffende drones ontwerpt. Als
die drones zich vastmaken aan een
coronavirusdeeltje, kunnen ze min
der gemakkelijk een nieuwe cel bin
nendringen en worden ze sneller
gevonden door de uitsmijters.
Traag
Je moet wel een aantal dagen geduld
hebben voordat al die killercomman-
do's en drones paraat staan voor actie.
Dat komt omdat het coronavirus zo
nieuw is dat we er nog geen antistof
fen voor hebben die snel kunnen rea
geren. Ons lichaam moet dus als het
ware eerst een nieuwe wapenuitrus
ting maken. Meestal is dat wachten
geen probleem, tenzij je wat ouder
bent. Vanaf je zestigste gaat je af
weersysteem steeds trager werken.
Je uitsmijters en andere vechters
bazen ruimen een virus dan minder
snel op, waardoor het zich sneller
door je lichaam verspreidt. De kans
dat je longen vol raken met virus
deeltjes is dan groter, wat leidt tot
een infectie en vocht in je longen. Je
krijgt dan te weinig zuurstof en moet
op de intensive care van het zieken
huis aan de beademing.
Niet alleen ouderen zijn kwetsbaar
voor het coronavirus. Het is bekend
dat ook mensen met diabetes, hart
klachten, longaandoeningen en
rokers meer risico lopen, aldus medi
cus Janice Leung van de Universiteit
van British Columbia in Canada in
het populair-wetenschappelijke tijd
schrift New Scientist. Dat heeft alles te
maken met 'de deur' die het corona
virus gebruikt om je cellen binnen te
dringen. In vaktaal heet die deur het
ACE2-eiwit. Nu blijkt dat sommige
mensen, onder wie rokers, meer
ACE2-eiwitten maken, ofwel over
meer deuren beschikken die
het virus gebruikt, en dus een hoger
risico lopen op een heftige infectie.
,,Als je nog een extra reden nodig had
om te stoppen met roken, dan is dit
het wel'', zegt Leung.
Toch moeten mensen tussen de
dertig en zestig jaar ook voorkomen
dat ze besmet raken. Het coronavirus
is een slim virus, omdat het de com
mandant van ons gespecialiseerde
immuunsysteem weghaalt. Het ge
vecht tussen ons immuunleger en
het virus wordt dan een zooitje, om
dat killercommando's geen stop
signaal meer krijgen als de indringer
is verdwenen. Ze blijven maar door
gaan en vallen ook je gezonde cellen
aan, met name in je longen. Dat heet
in vaktaal een cytokinestorm.
,,Door de grote hoeveelheid van
die cytokine vallen andere organen,
zoals de lever, de nieren en uiteinde
lijk de hersenen uit. Mensen met een
zwakke gezondheid lopen daardoor
een groter risico te overlijden. Niet
alleen als gevolg van een virusinfec
tie, maar meer nog door hun eigen
overactieve immuunsysteem'', zegt
hoogleraar Savelkoul. ,,Jonge gezonde
mensen hebben meer dan genoeg
commandanten om de killercom-
mando's op tijd te laten stoppen. Zij
worden weer beter.''
Herstel
Kortom, zowel je aangeboren als je
gespecialiseerde immuunsysteem
zijn in staat een besmetting uit je lijf
te werken. Wereldwijd herstelt onge
veer vier op de vijf mensen zonder
medische behandeling. Verder lijken
we zonder vaccin nog niets te kun
nen doen om ons te wapenen tegen
het coronavirus.
Wat we wel kunnen doen, is onze
afweer op peil houden. ,,Het is aan
getoond dat mensen die langere tijd
stress ondervinden, zieker worden
van een virusinfectie. Stress vermin
deren kan onze afweer stimuleren'',
schrijft Daniel Davis, hoogleraar im
munologie aan de Universiteit van
Manchester, in zijn boek Immuun.
Verder helpt het om voldoende te
slapen. ,,In een nacht van minder dan
vier uur slaap zien onderzoekers het
aantal afweercellen tegen virussen
drastisch afnemen'', zegt Reginald
Deschepper, hoogleraar medische
antropologie, in het Belgische tijd
schrift Knack. Hij raadt verder aan om
gezond en gevarieerd te eten en elke
dag te bewegen. Dat laatste verhoogt
niet alleen je immuniteit, het is ook
de allerbeste manier om een besmet
ting met coronastress tegen te gaan.
Als ik die ene vriend aan de lijn krijgt,
begint ons gesprek steevast met een
stilte. Ik wacht tot hij die verbreekt
met 'weet je...?' of 'heb je...?', want
dan volgt er (meestal) iets grappigs
waardoor het gesprek met een goed humeur
start. Zoals onlangs. ,,Weet je, ik moest vanmor
gen in de supermarket niezen. Ik heb nog nooit
van zoveel mensen aandacht gehad.'' Ik lachen.
Maar wel met een dubbel gevoel. Want het is
ook een beetje de spot drijven met de angst van
mensen. Toen ik hem pseudo-vermanend daar
op wees was zijn reactie: ,,Je hebt gelijk, dit is
ook een beangstigende tijd. Volgens de Chine
zen is dit het jaar van de rat en dat begint dan
met een virus.'' Dat vond ik spitsvondig maar
ook niet echt leuk.
Je kunt met humor soms bewerkstelligen dat
de stemming eerder ontvrolijkt dan opvrolijkt.
Hij gaf toe dat hij zich daar soms te weinig re
kenschap van geeft. ,,Maar ik blijf erbij dat dege
nen met gevoel voor humor, als zender of als
ontvanger, het over de hele linie qua gezond
heid beter doen dan degenen zonder. Mensen
met humor kunnen beter relativeren en dat
betekent dat ze beheerster omgaan met stress,
klachten en kwalen.''
Het beschikbare onderzoek geeft hem daar
gelijk in. Humor, om heilzaam te zijn, moet
wel aan twee voorwaarden voldoen. Het moet
bij voorkeur op een onverwachte manier zelf
kennis of zelfspot uitdrukken in plaats van
anderen bespotten. Een fraai voorbeeld is de
professor in de opvoedkunde die in een talk
show op de vraag wanneer het leven begint,
antwoordde: 'Dat begint als mijn jongste kind
het huis verlaat en de hond mee neemt.' En het
moet gaan over iets wezenlijks - reden voor
Mark Twain humor the juice of life te noemen.
Zoals in het voorbeeld over de stress van op
voeding. Of zoals in het volgende: de absurde
kloof tussen leefwerelden - mijn vriend had in
middels ware humor weer te pakken. ,,Bij de in
gang van Albert Heijn aan een coronaleegplein
spreekt een dakloze een vrouw aan die net in
kopen heeft gedaan: 'Ik heb al drie dagen niet
gegeten'. Waarop de vrouw vraagt: ,,Waar kun
je zoveel zelfbeheersing leren?''
Als u coronahumor kent dat aan de twee voor
waarden voldoet, hou ik me aanbevolen.
René Diekstra
onderwerpt de
coronahumor om
zich heen aan een
kritische blik: met
angst spot je niet
dinsdag 28 april 2020
GO
bevecht corona
Reageren? rene.diekstra@dpgmedia.nl
