CORONAVIRUS 9 Een bolwerk van superspecialisten Ik hoop dat we samen genoeg vaccins ontwikkelen om iedereen te helpen stilstaan. Je móet uitgaan van succes, en ook de volgende stappen al plan nen, omdat de tijdsdruk zo groot is. Dat geeft veel extra werk, en kost veel geld.'' Techniek CureVac gebruikt de messenger- RNA-techniek (mRNA). Bij 'klassie ke' vaccins wordt een deel van een dode of verzwakte ziektekiem toege diend. CureVac ontwikkelt vaccins met een specifiek stukje RNA, een biomolecuul dat lijkt op dna. Het mRNA draagt de code van een eiwit dat deel is van het coronavirus. Dit zorgt ervoor dat het lichaam juist dit eiwit gaat aanmaken, wat vervolgens weer een afweerreactie van het im muunsysteem veroorzaakt. Dat moet bescherming bieden tegen het virus. Ook een aantal andere farmaceuten werkt met deze techniek. De kunst voor elke onderzoeker is precies het goede deeltje RNA in een vaccin te stoppen. Oostvogels en haar team begonnen meteen met ontwik kelen nadat China de virussamen stelling van Covid-19 op 10 januari vrijgaf. ,,We namen toen een gok, want nie mand wist dat het een pandemie zou wor den.'' Nu geeft de vroege start CureVac voordelen. Toch is het voor Oostvogels moeilijk in te schatten waar ze staat ten opzichte van vaccinmakers in de rest van de wereld. „Sommige gaan sneller dan andere. Maar er is bij mijn weten nog niemand die de reactie van het men selijk afweersysteem op zijn of haar vaccin heeft kunnen meten.'' Vanaf het moment dat zo'n im- muunrespons optreedt, gaan nieuwe vragen spelen. Is het de positieve re actie van het afweersysteem waar je als onderzoeker op hoopt? En als ge zonde mensen goed reageren, geldt dat dan ook voor ouderen en kwets baren? Welke dosis mRNA zorgt voor het gewenste effect? Hoelang duurt het voordat het afweersysteem rea geert op het vaccin? En is iemand met het vaccin ook bestand tegen een tweede infectie, bijvoorbeeld een jaar later? Oostvogels: ,,We leren veel over het coronavirus, maar weten nog lang niet alles. We gaan in juni of juli eerst op een kleine groep mensen testen. Als dat positief verloopt, kun nen we een paar maanden later een grotere klinische studie doen.'' ,,Ja, als alles loopt zoals gepland, kun CUREVAC je komen tot een vaccin voor een be perkte groep mensen, ik denk aan medisch personeel. Dan moeten de autoriteiten, zoals het EMA (Euro pees Geneesmiddelen Agentschap, red.) wel akkoord gaan met de ma nier waarop het vaccin tot stand is gekomen. Want je hebt nog niet al het onderzoek gedaan dat je normaal doet. Een echt goede, statistisch on derbouwde studie met meer dan tienduizend mensen bijvoorbeeld, waarbij je het ene deel vaccineert en het andere deel niet, en dan een tijd lang het ziekteverloop volgt. Dat lukt dit jaar gewoon niet. Qua tijd niet, maar ook omdat mensen voorzichtig zijn, of van hun regering binnen moeten blijven. Daardoor kun je moeilijk meten hoe effectief een vac cin in de dagelijkse praktijk is.'' ,,Je kunt op termijn miljoenen, zelfs miljarden doses maken. Maar je moet daarvoor natuurlijk faciliteiten op bouwen. Gebouwen, machines. Dat moet ook allemaal worden goedge keurd door de overheden. Er zullen best manieren worden gevonden om dit soort processen te versnellen. Maar het heeft allemaal tijd nodig. En zelfs als alle kansrijke vaccinontwik- kelaars succesvol zijn - wat niet gaat gebeuren - heb je nog maar amper genoeg vaccins om de hele wereld te vaccineren.'' ,,Dat begrijp ik. Ik denk dat je priori teiten moet gaan stellen. Waar gaat een vaccin het snelst een belangrijk gezondheidsverschil maken? Als ik het voor het zeggen zou hebben, zou ik beginnen met medisch personeel, zorgmedewerkers, ambulanceperso neel. En dan kijken naar ouderen, mensen met onderliggende ziektes. Ik hoop dat er medisch wordt ge dacht, en niet puur economisch. Maar ik ben geen beslisser.'' Oostvogels schiet in de lach. ,,Haha, nee, nee.'' De vraag wordt natuurlijk niet voor niets gesteld. Want dat was een gek verhaal, half maart: de Amerikaanse president Donald Trump zou met grote sommen geld hebben geprobeerd de onderzoekers van CureVac uit Duitsland weg te ka pen, om zo de exclusieve rechten op hun veelbelovende vaccin te verkrij gen. De Duitse krant Welt am Sonntag meldde het, op basis van Berlijnse re geringsbronnen. ,,Dat was een rare episode'', blikt Oostvogels, op wie Trump dus schijnbaar ook een oogje had, terug. ,,Het bericht kwam ook voor ons als een verrassing. Ik heb die hele zondag contact gehad met colle ga's, maar ook met familie en vrien den die zeiden: 'Wat doet Trump nou? Ga je naar Amerika?''' Het is niet opgehelderd of The Do nald echt met honderden miljoenen dollars heeft gezwaaid. De Duitse miljardair Dietmar Hopp, de belang rijkste investeerder in CureVac, maakte al snel duidelijk dat er van een verhuizing geen sprake kon zijn. Hopp stelde ook dat een eventueel vaccin 'solidair over de hele wereld' verdeeld zou worden. Oostvogels: ,,Ik weet niet wat er van waar was. Je hoort iets, daarna hoor je weer iets anders. Ik ben blij dat de mensen die erover gaan, met een hebben gezegd dat ze dit nooit zouden doen. Laat ik vooropstellen: ik hoop dat er genoeg vaccins komen voor iedereen. Maar ik denk ook wel een beetje aan mijn eigen familie en andere mensen uit risicogroepen die me aan het hart gaan. Ik heb een moeder van 83, van wie ik hoop dat ze snel weer veilig naar buiten kan. Dit is natuurlijk een zeer persoonlijk argument. Ik zou het heel onethisch vinden, een vaccin exclusief reserve ren voor één land.'' Uiteindelijk liet ze de nieuws- stroom voor wat die was. ,,Ik hoop dat we samen, dus met meerdere vac- cinmakers, genoeg vaccins ontwik kelen om de hele wereld te helpen.'' ,,Nee, zwaar. Het is een zware tijd. Als ik in het weekend vrij neem, zou ik ook graag koffiedrinken op een terrasje. Maar het kan niet. Inhoude lijk is het interessant, zeker. Maar als ik zou moeten kiezen, zou ik dit na tuurlijk niet willen. Je wilt niet dat mensen dit soort ziektes krijgen. Het voordeel dat ik wel heb: ik heb niet het gevoel dat ik machteloos moet toekijken. Ik kan iets dóen.'' We kijken wel allemaal over uw schouder mee. ,,Ik weet het. Wij werken hard, doen ons best. Dat is alles wat we kunnen.'' zaterdag 25 april 2020 GO ILLUSTRATIE MARK REIJNTJENS Dan zou een vaccin aan het einde van dit jaar dus mogelijk zijn? - Lidia Oostvogels Ga terug Lidia Oostvogels (Maarheeze, 1965) is arts, gespecialiseerd in far maceutische geneeskunde. Ze ver huisde op haar 7de van Nederland naar Vlaanderen. Ze studeerde aan de universiteit van Gent en was daarna onderzoeker bij enkele van de grootste farmaceutische bedrij ven ter wereld. Sinds 2018 werkt ze voor het Duitse CureVac AG, waar Stel, u vindt het perfecte vaccin. Hoe groot is dan jullie maximale productiecapaciteit? Dat is een lastige boodschap, als je weet dat de hele wereld schreeuwt om een vaccin. Dus niet eerst alle Ameri kanen vaccineren, en dan pas de rest? ze het onderzoek leidt naar een co- ronavaccin. Het in 2000 opgerichte CureVac was het eerste bedrijf dat het biomolecuul mRNA met succes inzette voor medische doeleinden. Er werken ruim vierhonderd men sen voor het bedrijf, dat in de Duit se miljardair Dietmar Hopp, eige naar van voetbalclub Hoffenheim, zijn belangrijkste investeerder kent. Als u voor uzelf een woord op deze tijd zou moeten plakken, welk woord zou dat dan zijn? Zwaar, of persoonlijk toch mooi, omdat u met zoiets bijzonders bezig bent?

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2020 | | pagina 9