In Ook mijn Holocaust blikt Maurits de Bruijn (35) terug op
een zesdaagse trip naar Israël die hij als jongen van
12 maakte. Daar ontdekte hij 'waar het verhaal van mijn
moeder ophoudt en dat van mij begint'. Een voorpublicatie.
Op tafel staat een mok van het opdrin
gerig vrolijke merk Blond, vol oude thee.
Mijn moeder heeft op dit servies na, een
goede smaak. Ze merkt dat de beker nau
welijks waardering krijgt. Daarom vist ze
iedere keer dat ze het ding uit de kast pakt
naar complimenten.
De mok van mijn moeder doet me aan
een even opdringerig exemplaar denken.
Kort geleden verbleef ik twee maanden
in het huis van een vriend. Ik leende zijn
leven: ontbeet aan zijn keukentafel, kookte
op zijn gasstel, sliep in zijn bed, bewaterde
zijn planten en las zijn boeken. In zijn rech
ter keukenkastje stond een witte mok met
daarop een swastika. Geen hindoeïstische
of boeddhistische, geen onschuldige, maar
het onvervalste hakenkruis van de nazi's.
Ik pakte de beker op en bekeek de onder
kant, vond daar de adelaar. Ik wist dat mijn
vriend geen nazisympathisant was, ik wist
dat hij zich, net als zoveel andere millenni-
als, graag van ironie bediende. We kenden
elkaar bovendien van de kunstacademie,
onze opleiding dreef wel meer studenten
tot het breken van regels. Toch markeerde
de mok een grens tussen hem en mij.
Toen ik een vriendin over de beker ver
telde, het ding aan haar liet zien en zei hoe
weerzinwekkend ik het vond, gooide ze de
nazimok zonder aarzelen stuk op de tegel
vloer van mijn tussenhuis. Ik lachte voordat
ik een stoffer en blik pakte.
Niet veel later kwam de bewoner van het
huis terug van zijn vakantie. Ik begon over
mijn vriendin en de mok die niet meer te
lijmen viel. De vriend ging verzitten, knip
perde een paar keer met zijn ogen.
'Je weet natuurlijk wel dat ik geen nazi
ben', zei de vriend. 'Maar ik heb 'm wel zelf
gekocht. Online. En hij was nog best duur
ook. Ik weet het helemaal niet zeker, maar
het schijnt om een origineel te gaan.'
De mok intrigeerde hem, omdat die
stond voor een gedachtegoed dat in zijn
keukenkastje onmogelijk kon betekenen
wat het ooit betekend had. Dat er über
haupt symbolen hadden bestaan die zoveel
Niet
alleen het
verhaal
van mijn
moeder
ILLUSTRATIES AART-JAN VENEMA
ZATERDAG 25 APRIL 2020 17
