CORONAVIRUS
1
■m
EUWS 11
INTERVIEW ERIK SCHERDER
Premier Mark Rutte vraagt om extra geduld en volharding in de strijd tegen Covid-19.
Maar hoeveel opoffering kunnen we nog aan? „Negatief nieuws veroorzaakt stress, en dat verlaagt
je weerstand, precies wat je niet wilt'', zegt neuropsycholoog Erik Scherder (68).
e zucht na de laat
ste persconferen
tie van premier
Mark Rutte was er
niet een van op
luchting. Het was
een zucht van
frustratie omdat er geen uitzicht is
op betere tijden.
Wat doet dat met onze hersenen?
Hebben we het punt bereikt waarop
we snakken naar een beloning voor al
onze opofferingen? „Exact. Dat is wat
er gebeurt'', zegt neuropsycholoog
Erik Scherder (68). ,,Met een datum
van eindigheid leef je ergens naartoe.
Je weet dat je opofferingen moet
doen, maar dan denk je 'ik houd het
wel vol' want er ligt een beloning in
het verschiet. Nu wordt die dag, om
begrijpelijke en essentiële redenen
overigens, elke keer wat opgeschoven
en daarmee worden onze hersenen
flink op de proef gesteld.''
Scherder: „Voorspelbaarheid geeft
een gevoel van zekerheid. Daarom
zijn die data in de crisisbestrijding zo
belangrijk. Een open einde creëert
onrust. Bovendien verliest een da
tum aan belang als je ermee schuift,
blijkt uit studies die betrekking heb
ben op het Sars-virus. Dan zegt zo'n
datum op den duur niet zo veel meer.
Niet dat dat verschuiven te vermij
den is. De regering zou niets liever
willen dan zo snel mogelijk terug
keren naar de normale situatie.''
„Alles wat je ziet en hoort, komt via
je hersenstam binnen voordat het je
brein in gaat. De hersenstam speelt
een cruciale rol bij je ademhaling,
hartslag en bloeddruk. Negatief
nieuws waar je angstig van kunt zijn,
komt in die vitale centra binnen. Dat
heeft gevolgen voor je ademhaling,
hartslag en bloeddruk. En daarmee
voor je fysieke toestand. Negatief
nieuws veroorzaakt stress en lang
durige stress verlaagt je weerstand.
Precies wat je niet wilt. Het is dan
ook een hartenkreet van me om
minder negatief nieuws te brengen,
als dat kan. Zeker als de nuance ont
breekt of er voorspellingen worden
gedaan van wat er ons 'misschien'
allemaal nog te wachten staat. Het
effect ervan is dat je kunt denken 'oh
mijn God, wat kan me allemaal nog
gebeuren?!' Mensen worden alleen
maar angstiger.''
Hoeveel onvrijheid kunnen onze
hersenen aan?
,,Daar durf ik niets over te zeggen.
Maar op basis van feiten en onder
zoeken weet ik wel dat 'social sup
port' nu ongelooflijk belangrijk is.
Sociale samenhang geeft enorm veel
kracht. Je voelt dat mensen om je
geven. Superbelangrijk in deze tijd!
De invloed van het voor elkaar
zorgen is echt heel groot. Dat zie je
nu ook weer.''
Een datum verliest aan
belang als je ermee
schuift. Dan zegt zo'n
datum op den duur niet
zo veel meer
,,Het tactiele gebied, het aanrakings-
gebied in onze hersenschors, is het
vroegst actief van allemaal en over
leeft ook het langst. Aanraking is
voor de mens cruciaal. We voelen in
ons binnenste dat anderen om ons
geven. Mensen weten zonder woor
den dat zij van elkaar houden, geven
een naaste het gevoel dat artsen en
verpleegkundigen met alle inzet en
liefde voor hem zullen zorgen als zij
er niet zelf bij kunnen zijn.''
,,We krijgen andere prikkels. Vooral
thuis wordt nu een groot beroep ge
daan op ons zelfoplossend vermogen
en dat is op zich niet slecht voor je
hersenen. Natuurlijk zit niemand
hierop te wachten. Thuis zitten, met
de kinderen, schoolwerk doen en
combineren met je baan kan de stress
verhogen. Maar nu we toch in die si
tuatie zitten, is er zeker iets positiefs
over te zeggen. Dan geldt: hoe druk
ker, hoe beter. Bij sommige mensen
thuis neemt de creativiteit toe. Dat
heeft te maken met je 'default mode
netwerk', de verschillende gebieden
van je hersenen die onder andere
verantwoordelijk zijn voor je creati
viteit. Dat netwerk wordt actief als je
hersenen zich vervelen en dan kun je
op de leukste ideeën komen.''
,,Precies. Je wordt op een positieve
manier aangesproken door je brein,
om in actie te komen.''
,,Dat is fantastisch. Beweging geeft
een betere bescherming, minder
kwetsbaarheid. Ook tegen het coro
navirus. Zo'n 70 procent van de men
sen zit te veel en dat is slecht voor de
gezondheid. Dat leidt tot overge
wicht en kans op suikerziekte. Deze
crisis brengt daar verandering in,
daar ben ik van overtuigd. Wandelen
in de natuur is een optimale verrij
king van je brein. Het roept creativi
teit op, maakt je productiever, je gaat
efficiënter met je brein om.''
,,Ik loop een uur per dag. Ik zit op een
hometrainer, doe elke dag push-ups
en een half uurtje krachttraining.
Bovendien woon ik in een huis met
trappen. Ik loop veel op en neer.''
(Vette lach.) ,,Ik heb mijn lesje ge
leerd. Ik maakte een keer de fout om
na een lezing over bewegen als eerste
bij de lift te zijn. Toen stak er een
gejoel op.''
,,Absoluut! De mens heeft een bij
zonder grote veerkracht, die wordt
versterkt door optimisme, perspec
tief en een sterk leidende regering. Al
deze ingrediënten zijn aanwezig!''
zaterdag 25 april 2020
GO
Ons brein wordt
op de proef gesteld
Hans van Zon
Amsterdam
Onze hersenen zijn gebaat bij
structuur, bij ritme. In welke staat
verkeren zij in een leven met zo
veel onzekerheid?
Geen houvast, meer stress?
•vivs"
f
Daartegenover staat dat veel men
sen eenzaam zijn, fysiek contact
missen. Hoe erg speelt dat op in
onze hersenen?
Krijgen onze hersenen minder
prikkels door al die vrijheids
beperkende maatregelen?
Mag je dat gezonde stress noe
men?
Het moet u goed doen om te zien
dat er zo veel mensen in beweging
zijn.
Hoe geeft u zelf het voorbeeld?
Als pleitbezorger moet je natuurlijk
het goede voorbeeld geven.
Heeft u vertrouwen dat we er uit
eindelijk goed uit komen?