Geschreven met grote
vaart, vol filosofische
grollen en vondsten
Als lezer voel je je
medeplichtig aan de
begane misdaden
Zoals je tv-series kunt
bingewatchen, zo kun
je dit boek lamlezen
DE ONTDEKKING VAN
DE HEMEL (901 PAGINA'S)
HARRY MULISCH
Een engel vertelt aan andere
engelen een even grappig als
dramatisch verhaal over een
serie aardse gebeurtenissen
tussen de jaren 40 en 80 van
de vorige eeuw, waarin de technologi
sche ontwikkelingen zo snel gingen dat
men zich zorgen begon te maken. De
mens begon te veel te begrijpen van de
oorsprong van het leven en dat konden
de autoriteiten daarboven natuurlijk
niet laten gebeuren.
Daarom wordt er een engel naar be
neden gestuurd om in te grijpen in de
levens van een sterrenkundige en een
taalkundige, waarna er een bloedstol-
lend en hilarisch psychologisch avon
tuur volgt dat zijn weerga in de geschie
denis van het universum niet kent.
Zoals bij alle boeken van Mulisch had
ook zijn lijvige magnum opus fervente
voor- en tegenstanders. Hoewel som
mige critici het boek typeerden als
'quasi-diepzinnige kletspraat', lieten
andere recensenten (én honderddui
zenden lezers in binnen- en buiten
land) zich meeslepen door Mulisch'
met grote vaart geschreven filosofische
grollen en vondsten.
Het bijzondere aan De ontdekking
van de hemel (1992) vind ik dat je op
bladzijde 300 het idee hebt dat je nog
maar net bent begonnen. Ik heb het
boek destijds aan vele Mulisch-twijfe-
laars in mijn omgeving gegeven en
aanbevolen.
Jonathan
ensenbroeders', spreekt
dr. Maximilien Aue ons
in het begin van zijn
oorlogsmemoires toe,
waarmee hij, zonder
dat we het doorhebben, meteen een
band probeert te smeden. Hij vervolgt:
'Laat me u vertellen hoe het is gegaan.'
Of het ook echt zo is gegaan is subjec
tief, want Aue stond als overtuigd SS-
officier aan de verkeerde kant van de
geschiedenis. Hij weidt tot in detail
uit over zijn betrokkenheid bij liqui
daties van politieke tegenstanders,
slachtingen van Joden, bloederige ge
vechten met Russische troepen, zijn
inspectiebezoeken aan Auschwitz.
En omdat je zo aandachtig luistert,
voelt het alsof je als lezer medeplichtig
raakt.
Aue vindt dat hij simpelweg zijn
werk deed en niet meer dan dat. Hij
heeft als 'functionaris van de dood' wel
enige wroeging, maar volgens hem zou
iedereen in een vergelijkbare situatie
hetzelfde hebben gehandeld. 'Ik ben net
als u!' geeft hij zijn lezers letterlijk mee.
Maximilien Aue is de fictieve hoofd
persoon van de roman Les Bienveillantes
(in het Nederlands uitgegeven als
De Welwillenden), geschreven door de
Amerikaans-Franse schrijver Jonathan
Littell, die van Joodse afkomst is.
Door de stijl en de vertelvorm kan
niemand zijn boek lezen zonder het op
zichzelf te betrekken. Wat zou je zelf in
deze omstandigheid hebben gedaan?
HET ACHTSTE LEVEN (VOOR
BRILKA) (1277 PAGINA'S)
NINO HARATISCHWILI
oegegeven: ik heb deze
roman nog niet uit. Het boek
werd mij liefdevol dwingend
aangeraden door de redactie
van deze krant, waarna mijn
vaste boekhandelaar een exemplaar aan
mijn voordeur hing (een van de ver
worvenheden van deze quarantainetijd:
veel lokale boekwinkels komen boeken
langsbrengen).
De Georgisch-Duitse schrijfster,
inmiddels een literaire wereldster, was
nog maar 31 jaar toen ze Het achtste leven
(voor Brilka) in 2014 publiceerde. De
roman begint echt lekker, binnen
anderhalve alinea zit je in het verhaal
en iedere keer dat je gedwongen bent
het boek weg te leggen voelt het alsof
je wordt gestoord in een goed gesprek.
De overkoepelende rode draad begint
vlak voor de Russische revolutie, bij een
stamvader die een geheim recept heeft
voor een verslavend lekkere chocolade.
Het achtste leven is het epos van zes ge
neraties van een Georgische familie,
zich afspelend van 1900 tot heden. Veel
personages komen voorbij, die overi
gens prima uit elkaar zijn te houden.
Natuurlijk is er aandacht voor grote
mondiale gebeurtenissen, die een stem
pel op de familie drukken, zonder dat je
het idee hebt geschiedenisles te krijgen.
Al met al een heerlijk boek. Zoals je
Netflix-series kunt bingewatchen,
zo kun je dit boek gerust lamlezen.
Ik hoop dat het nog lang duurt.
HARRY
MULISCH
De ontdekking
van de hemel
DE WELWILLENDEN
(978 PAGINA'S)
JONATHAN LITTELL
Nino Haratisohujili
ZATERDAG 25 APRIL 2020 35
