WIM HOFMAN
Over het hamsteren
van pannenlappen
6
In een uitge
strekte vlakte
met bergen zand
en graafmachines
in de Hedwigepol-
der valt één
bouwwerk op. Aan
de rand van het
getijdengebied in
wording staat een
nieuwe vleermuis
toren.
Zo'n kleine halve eeuw gele
den kwam ik terecht bij de
Stichting Zeeland, een ver
gaarbak van een aantal welzijnsin-
stellingen, raden en fondsen. De
provinciale instelling was sinds
begin jaren vijftig gevestigd in een
groot oud pand aan de Dam in
Middelburg, nummer 31. Het is nu
een hotel.
Je kwam binnen via een dubbele
stenen trap en daarna door een
dubbele deur. De hal was belegd
met marmeren tegels en er hing
een oude kristallen kroonluchter.
Beneden waren kelderruimten,
een oude keuken met pompbak en
een aanrecht. Er waren oude op
slagruimten en ook een oude
wijnkelder. Daar hield Cor, de
drukker zich op. Hij had de be
schikking over een stencilmachine
en een kast met papier. Later stond
er ook een offsetpers en een pa
piersnijmachine. Hij stencilde de
papieren die van de typekamer
kwamen. Die was gelijkvloers. Een
handvol vrouwen tikte over wat
medewerkers van de stichting zoal
schreven aan brieven, adviezen,
nota's en onderzoeksrapporten. In
verschillende ruimten zaten aan
stalen bureaus vooral doctoran
dussen sociologie die zich bezig
hielden met steekproeven, statis
tieken en het schrijven van rap
porten. Ze zochten naar signifi
cante verbanden tussen bepaalde
variabelen, verdiepten zich in da
tareductie en werkten zich door
kaartenbakken heen. Ook de di
rectie bestond uit sociologen. Er
werd niet alleen veel geschreven,
maar ook veel gerookt. Er was een
vergaderruimte met op de tafel
een paar vaasjes met rookwaar - si
garetten en sigaren: Agio Super
Bolknak.
Er was een verdieping waar men
niet mocht komen: de zolder. Die
strekte zich uit over het hele ge
bouw en moest nog vol staan met
spullen van de vroegere bewoners
van het huis. Er moet hard ge
werkt zijn bij deze stichting, want
op een bepaald ogenblik was het
toch nodig dat de zolder ontruimd
werd en geschikt gemaakt voor
bureauruimte. Het was verbazing
wekkend wat er van die zolder
kwam: een karrenvracht aan in zil
verpapier gewikkelde pakjes
zwarte thee, nog meer stukken
geurloos geworden zeep en stapels
en stapels gehaakte pannenlappen.
Ze waren min of meer ruitvormig
met een lusje. Dat je in oorlogstij
den zeep hamstert en thee is nog
tot daaraan toe, maar waarom je
oneindig veel pannenlappen zou
moeten hebben, was voor ieder
een een groot raadsel. Nu hamstert
men wc-papier. Ik las ooit in Wie
Wat Waar dat een mens acht da
gen kan leven op papier.
Het ontpolderen van de
Hedwigepolder is in
volle gang. Huizen en
schuren zijn gesloopt
en bomen zijn in etap
pes gerooid. Eind maart werd de
polder van zo'n driehonderd hec
tare werkterrein en afgesloten
voor publiek: graafmachines ma
ken een stelsel van kreken en geu
len zodat er een grensoverschrij
dend getijdengebied ontstaat met
slikken en schorren. Er komen in
de toekomst dieren op af als de
zeearend en verschillende soorten
kluten, maar er wordt ook reke
ning gehouden met de dieren die
er voorheen huisden. ,,We werken
volgens een ecologisch protocol.
Dat dieren de tijd krijgen om het
gebied uit komen of dat er een al
ternatieve voorziening voor hen
is", vertelt projectleider Monique
Ekkebus van de provincie.
De vleermuizen, die voorheen
in schuren, huizen of boomschors
verbleven, hebben een nieuw on
derkomen van zo'n dertien meter
hoog. De vleermuistoren vol sple
ten en openingen wordt uiteinde
lijk gedeeltelijk 'verstopt' in een
dijk, zodat die boven het maaiveld
zo'n acht meter hoog is en een kel-
Er komen nieuwe
dieren, maar er wordt
ook rekening
gehouden met de
dieren die er
voorheen huisden
der ontstaat. „Vleermuizen heb
ben graag ruimtes die constant
zijn van temperatuur", legt coördi
nator Pieter Jan Meire van Grens-
park Groot Saeftinghe uit. ,,In het
omliggende gebied zijn ook klei
nere vleermuizenkasten opgehan
gen."
De ruige dwergvleermuis en ge
wone dwergvleermuis zullen in
de toren verblijven en paren. De
grootoorvleermuis gebruikt die als
kraamkamer. Het gebied trekt mo
gelijk ook de rosse vleermuis aan.
Het metselwerk van de toren is be
wust hetzelfde als van schuren in
de omgeving en ligt symbolisch
op de plek waar het verdronken
dorp Casuwele zich bevonden zou
hebben. Ekkebus: ,,Het wordt een
ankerpunt in de omgeving." Vlak
bij komt de ringdijk, die het om
liggende gebied beschermt als
Scheldewater het gebied in
stroomt. De Scheldedijk en Sie-
perdadijk worden later afgegraven
om dat te bereiken.
Aan de hoofdgeul, waar het zee
water door gaat stromen, wordt al
gewerkt. Het is een indrukwek
kend gezicht: de komvormige geul
wordt op het breedste punt tach
tig meter breed en zo'n vijf tot zes
meter diep. ,,De grond willen we
zoveel mogelijk hergebruiken",
zegt projectleider Hans Quaey-
haegens van de Vlaamse Water
weg. Zo wordt de ringdijk gedeel
telijk aangelegd met afgegraven
grond. Ook zijn er plannen voor
een panoramaheuvel van 28 meter
hoog. ,,Alle neuzen staan dezelfde
kant op, iedereen is daar enthou
siast over", zegt projectleider Ek-
kebus.
Organen
De werkzaamheden lopen op
schema en in het voorjaar van 2023
zou de Hedwige 'klaar' moeten
zijn. Het Hedwige-Prosperproject
vormt met het Verdronken Land
van Saeftinghe, Prosperpolder-
Zuid, Oude Doelpolder en de
Nieuwe Arenbergse polder uitein
delijk één groot aaneengesloten
natuurgebied van zo'n 4700 hec
tare groot, met de naam Grenspark
Groot Saeftinghe. Quaeyhaegens:
,,Slikken en schorren zijn belang
rijk, het zijn de organen die het
water zuiveren."
donderdag 23 april 2020
De wereld van Wim Hofman, schrijver/illustrator
Vleermuizen gepamperd in Hedwige
Sophie Stockman
Emmadorp
De bouw van de vleermuistoren is in volle gang. foto anne hana
