CORONAVIRUS
5 miljard
extra voor
verhelpen
stikstof
NIEUWS 3
Het begon bij een
arts van een Dordts
ziekenhuis en zestig
rollen heel speciaal
materiaal. Het ging
verder bij vijftig vrouwen
uit Dordrecht en
omgeving die van die
rollen nu honderden
beschermingspakken
maken voor het
zorgpersoneel.
Bijna niemand kende elkaar, nu
vormen ze sinds enkele weken
een WhatsApp-groep van onge
veer vijftig vrouwen. Van Heer-
jansdam tot Oud-Alblas, van Dor
drecht tot Rotterdam. De groep is
gevormd om te overleggen over
het bijzondere, vrijwillige werk
dat ze delen, achter hun naai-en
lockmachines, met naald en
draad. Over de problemen die ze
tegenkomen, en de oplossingen
die anderen aandragen. Over een
solidaire daad die hen de laatste
weken heeft verenigd.
Aanstichter is Xandra Schyns-
Van den Berg, anesthesioloog van
het Albert Schweitzer-ziekenhuis
in Dordrecht. De specialiste ver
baasde zich over hoe in sommige
landen de opvang en de acute be
handeling van coronapatiënten
onder optimale bescherming van
het behandelteam plaatsvindt en
in Nederland minder. ,,De daar
gebruikte witte Tyvek-overalls
worden in Nederland niet nodig
geacht, ook niet voor risicovolle
procedures aan de luchtwegen.
Het RIVM beschouwt een spat-
waterdicht schort met lange mou
wen, FFP2-masker en spatscherm
afdoende'', zegt Schyns.
Bovendien zijn die speciale pak
ken nog schaarser dan mondkap
jes. ,,Maar waarom zouden we
hier niet kunnen maken wat ook
in China wordt gemaakt?'' Dat
vroeg Schyns zich af, bezorgd als
ze was om te zien dat de mensen
van haar team niet dezelfde be
scherming genoten. Ze vond na
wat speuren op de 'markt' twee
rollen van 50 meter van het speci
ale Tyvek-materiaal, een patent
van multinational Dupont, en
kocht ze. Al snel vond ze andere
vrouwen bereid daarvan 'ruimte-
pakken' te maken, naar een pa
troon van een Tyvek-overall die ze
nog had weten te bemachtigen.
,,Het was heel bijzonder. Via
collega's van het ziekenhuis wer
den familieleden en kennissen in-
1
geschakeld, en de bal ging rollen,
tot er vijftig vrouwen hun vrije
tijd aan het maken van die pakken
wilden besteden.'' Een aantal dat
wel nodig was, omdat Xandra
Schyns nog eens zestig rollen op
de kop tikte. Ze betaalde de 12.000
euro uit eigen zak. ,,Dat geld zal ik
vermoedelijk nooit terugzien,
maar ik mocht de kans niet laten
lopen om goede beschermings-
pakken te kunnen laten maken."
Uitstekend
En die zijn hard nodig, blijkt ook
uit cijfers van het RIVM. Van alle
mensen die positief zijn getest op
het coronavirus werkt 28 procent
in de zorg; ongeveer 8000. Du-
pont maakt die pakken zelf, maar
de vraag ernaar is in de hele we
reld veel groter dan het aanbod.
De 'pakken uit de Alblasser-
waard', zoals de vrouwen ze zelf
gekscherend noemen, zijn niet of
ficieel getest en goedgekeurd,
Die 12.000 euro zie ik
vermoedelijk niet
terug, maar ik kon de
kans niet laten lopen
maar Schyns is bij verschillende
specialisten te rade gegaan.
Zoals Gert-Jan van Spanje, spe
cialist met ruim twintig jaar erva
ring in beschermkleding als Cate
gory ManagerWorkwear bij Inter-
safe. ,,Ik kan ze niet keuren, maar
als ervaringsdeskundige wel be
oordelen. En ze ogen uitstekend,
zien er goed gemaakt uit, de af
werking toont heel netjes. Het is
in ieder geval talloze keren beter
dan het zorgpersoneel slechte of
helemaal geen bescherming ge
ven. Wil je ze laten certificeren,
dan ben je zo een jaar kwijt."
Met andere experts is anesthesi
oloog Schyns, tussen haar lange
diensten in het ziekenhuis door,
bezig te onderzoeken of de pak
ken meer dan eenmaal gebruikt
kunnen worden. ,,Normaal wor
den ze na één keer weggegooid,
maar met onder anderen een mi
crobioloog en een ingenieur van
de TU Delft willen we aantonen
dat door een behandeling met
bleekwater of waterstofperoxyde
de pakken vaker te dragen zijn."
In totaal kunnen van de zestig
rollen materiaal zo'n negenhon
derd beschermingsoveralls wor
den gemaakt. Vijftien ervan kwa
men in vier dagen van de tafel van
Gabrielle Tielenburg, een lerares
Nederlands uit Dordrecht, een
van de vrijwilligsters. ,,Ik werd
door mijn schoonzus gevraagd.
Eerst was ik een beetje sceptisch,
want ik wilde niet kano's voor
mensen in de woestijn maken,
iets waar niemand iets aan zou
hebben. Maar al snel was me dui
delijk dat dit soort pakken echt
noodzakelijk is."
Nu ze, net als vele anderen, van
uit huis werkt, kan Tielenburg
extra tijd vrijmaken om aan het
project mee te werken. Ook reist
ze daarvoor af en toe naar Heer-
jansdam om samen met enkele
anderen in een school de al vele
gemaakte pakken te 'keuren'. ,,Ze
zijn vrij eenvoudig te maken. Het
zijn grote pakken, in twee maten,
waarin volwassen mannen en
vrouwen met hun kleren aan in
moeten passen."
Intuberen
Opdat de pakken inderdaad geen
kano's in de woestijn worden,
moeten ze de komende tijd kun
nen worden afgezet. Het eigen
Albert Schweitzer-ziekenhuis van
Xandra Schyns heeft ze niet no
dig, heeft de Raad van Bestuur
haar meegedeeld, maar de nood
zaak ervan is op vele plaatsen
groot, zegt ze. ,,Uit onderzoek is
gebleken hoe belangrijk het bij
voorbeeld is dat ook de hals van
de professional is beschermd als
een patiënt geïntubeerd moet
worden. Dan heb je vaak het effect
van 'sproeien', vliegt het virus
overal heen."
Haar doel is nog ambitieuzer
dan alleen het goed afzetten van
die negenhonderd pakken. ,,Met
professionele hulp en financiële
steun kan hiervoor een goede pro
ductielijn worden opgezet, want
er zijn nog wel Tyvek-rollen te
vinden. Je hoeft niet zomaar te ac
cepteren dat er niet genoeg over
alls zijn. Met een beetje inzet en
inventiviteit blijkt dat ze hier in
Nederland te maken zijn, zonder
van China, de Verenigde Staten of
andere landen afhankelijk te zijn."
Dat bevestigen Haagse bronnen
aan deze krant. De nieuwe maat
regelen worden later deze week
officieel bekendgemaakt. On
danks het coronavirus wil het
kabinet doorgaan met de aanpak
van de stikstofcrisis. Dat is vol
gens ingewijden nodig om hui
zen- en wegenbouw door te la
ten gaan, als het land weer uit
het dal klimt na de coronacrisis.
Tot 2030 wil het kabinet 3 mil
jard euro besteden aan de ver
sterking van natuurgebieden in
Nederland. Dat geld wordt on
der meer gebruikt om verzuurde
stikstofgrond af te graven en
grondwaterstanden te verhogen.
De overheid heeft de laatste ja
ren veel te weinig werk gemaakt
van natuurherstel, zo conclu
deerde de commissie-Remkes
vorig jaar.
»3miljard gaat
naar verbeteren van
natuurgebieden,
bijvoorbeeld door
stikstofgrond
af te graven
Nog eens 2 miljard euro is be
doeld voor maatregelen waar
mee het kabinet de uitstoot van
stikstof wil verlagen. Het groot
ste deel van het bedrag gaat naar
opkoopregelingen voor boeren
bedrijven. Ook kunnen boeren
subsidie krijgen om hun bedrijf
te verduurzamen. Verder gaat er
geld naar extra maatregelen in
de industrie en de scheepvaart.
Het miljardenplan van het ka
binet komt bovenop de 700 mil
joen euro die eind vorig jaar
werd gereserveerd voor de stik-
stofaanpak. Premier Rutte
noemde het stikstofprobleem
toen 'een crisis van ongekende
omvang'. Zo is inmiddels de
maximumsnelheid op snelwe
gen overdag omlaag gegaan naar
100 kilometer per uur.
De stikstofcrisis ontstond na
dat door een uitspraak van de
Raad van State duizenden
bouwprojecten stil kwamen te
liggen. In de verleende vergun
ningen werd te weinig rekening
gehouden met stikstofvervui
ling. Het kabinet concludeerde
dat de landbouw met 41 procent
de grootste bijdrage aan de stik
stofneerslag in de natuur veroor
zaakt. Dat leidde tot grote en
felle boerenprotesten, onder
meer op het Malieveld.
dinsdag 21 april 2020
GO
Zorgpersoneel helpen
met een naaimachine
Edwin Winkels
Dordrecht
Buurvrou
wen Ellie en
Betty zijn twee
van de vrijwilli
gers die druk
bezig zijn met
het maken van
de bescher
mende pak
ken. FOTO'S SANNE
-Xandra Schyns, initiatiefnemer
De komende tien jaar trekt
het kabinet 5 miljard euro
extra uit om de stikstofcrisis
aan te pakken. Daarvan is
3 miljard euro voor natuur-
herstel, zo'n 2 miljard euro
gaat naar regelingen om
onder meer boeren uit te
kopen en boerenbedrijven
te verduurzamen.
Peter Winterman
Den Haag
