CORONAVIRUS
Het meeste werk komt
op de vrouwen neer
L u
Kabinet weegt schade
van lockdown mee
I
10 NIEUWS
f
DAGBOEK ITALIË
uca, zal ik je even een
schone luier omdoen?''
iMet zijn grote groene ogen
kijkt hij me aan. ,,Nee, mama'',
zegt hij in het voorbijgaan, mij
verder negerend. Alles wat papa
prima kan - mijn oudste zoon hel
pen bij zijn huiswerk, de jongste
in bad doen of een glaasje water
halen - dat moet mama doen.
Maar mama heeft het druk. Haar
kantoor is gesloten, haar werk doet
ze vanuit huis. De vele conferen
ties, nu op afstand, coördineert ze
aan de keukentafel. Ik werk, aan de
andere kant van het huis, vanuit
mijn eigen kamer. De kinderen
pendelen heen en weer, al hebben
ze de neiging vooral in de keuken
te vertoeven. Hoewel ik mijn
uiterste best doe mijn steentje bij
te dragen aan zowel het huishou
den als het opvangen van kinde
ren, komt het meeste werk uitein
delijk toch op mijn vrouw neer.
Mea culpa, ik weet het. Niet alleen
bij ons gaat dat zo, maar het is niet
de schuld van de mannen, schrij
ven advocate Andrea Catizone en
journaliste Antonella Madeo in
een open brief aan de minister van
Onderwijs.
Het is, helaas, nog steeds zo dat
mannen in Italië meer verdienen
dan vrouwen, en dus wordt in
deze onzekere tijden hun salaris
veiliggesteld, betogen ze. Het risico
is heel groot dat als straks de be
drijven weer opengaan en de scho
len gesloten blijven, de vrouwen
thuisblijven om voor de kinderen
te zorgen. Buitenschoolse opvang
is in Italië vaak in handen van
opa's en oma's, en dat zijn nou
juist de mensen die het kwets
baarst zijn. Dat is dus geen optie.
schien, ook op andere kinderen
past is nu misschien niet erg ver
standig. We zullen het zelf moeten
oplossen.
Komende periode gaat het kan
toor van mijn vrouw weer open,
mijn werkkamer blijft gewoon
waar hij is. Luca zal er dus aan
moeten wennen dat papa zijn lui
ers verschoont of moeten wachten
tot mama weer thuiskomt. Ik weet
niet zeker of hij voor het eerste
gaat.
DEN HAAG Het kabinet weegt
bij het besluit of en hoe de coro
namaatregelen worden versoe
peld, de maatschappelijke scha
de mee. Het gaat dan bijvoor
beeld over gezondheidsschade
die ontstaat door armoede, min
der beweging en sporten, een
zaamheid en huiselijk geweld.
Daarvoor was tijdens het
Catshuisberaad gisteren direc
teur Kim Putters van het Sociaal
Cultureel Planbureau (SCP)
aanwezig, melden bronnen
rond het kabinet. Hij vroeg aan
dacht voor 'de sociaal-economi
sche consequenties' van de
lockdown. De focus lag tot nu
toe op het indammen van het
virus, de ziekenhuizen en in
tensive cares en de economi
sche schade. Nu de cijfers lang
zaam een dalende trend laten
zien in het aantal sterfgevallen,
ziekenhuis- en ic-opnames, is er
ruimte om aandacht te hebben
voor de gevolgen van de lock-
down op de samenleving.
Het kabinet beslist dinsdag of
de huidige maatregelen op 28
april versoepeld kunnen wor
den. Premier Mark Rutte tem
perde afgelopen week de ver
wachtingen al; hij zei 'niet opti
mistisch' te zijn over 'wat er kan
na 28 april'. Als het maatrege
lenpakket al kan worden ver
soepeld, zal het mondjesmaat
zijn. Mogelijk gaan de kinder
dagverblijven en basisscholen
na de meivakantie weer open.
Tijdens het Catshuisberaad
zijn wel scenario's besproken,
maar geen knopen doorgehakt.
Het kabinet wacht het advies
van het Outbreak Management
Team af, dat vandaag samen
komt. Op het Catshuis, de
ambtswoning van de premier,
komen elke zondag de meest
betrokken ministers, RIVM-
baas Jaap van Dissel en de Nati
onaal Coördinator Terrorisme
bestrijding en Veiligheid Pieter-
Jaap Aalbersberg samen om de
coronacrisis te bespreken.
De deur werd al niet platgelopen,
maar door de coronamaatregelen
kwam er wekenlang geen bezoek
bij een vrouw met psychische
problemen in Noord-Brabant.
Een bekende die poolshoogte
ging nemen, belde 112. Op het
aanrecht stond een berg afwas, de
woning stonk en de vrouw - een
vijftiger - was verward en had vet
haar vol klitten. ,,Ze had al dagen
niet gedoucht en goed gegeten. Er
was geen sprake van een acute
noodsituatie, maar het was ook
niet verantwoord haar thuis te la
ten'', vertelt ambulanceverpleeg-
kundige Jan Hoefnagel, die op de
melding afkwam. Hoefnagel,
voorzitter van beroepsvereniging
V&VN Ambulancezorg, werkt in
een van de zwaarst getroffen co-
ronagebieden. De situatie die hij
aantrof, is geen incident. ,,We
horen deze zorgelijke verhalen
meer en meer.''
Vaak gaat het om psychiatri
sche patiënten of dementerenden
die bij het wegvallen van hun
dagbesteding of bezoekjes van
hulpverlener of mantelzorger nu
de weg kwijtraken. ,,Als dat soci
ale vangnet wegvalt, houdt nie
mand meer die een oogje in het
zeil. Deze kwetsbare groep ver
waarloost zichzelf, gaat vitaal
achteruit, waarna de vraag moet
worden gesteld: kunnen zij nog
wel thuis blijven wonen?''
Ook de Brabantse ambulance
chauffeur Martijn Koopsen hielp
recent een oudere man bij wie
hulp te laat op gang kwam. Hij
trof de man, die even daarvoor
onwel was geworden, aan in een
verwaarloosde woning. ,,Elke dag
zetten de kinderen een pannetje
met eten op de stoep en zwaaiden
even. Op een dag ging hij tijdens
het zwaaien onderuit. Ze hebben
direct 112 gebeld'', vertelt Koop-
sen. Wat bleek: de man had al da
gen diarree, maar had dit niet ver
teld aan zijn naasten. ,,In een nor
male situatie hadden de kinderen
allang gezien dat vader niet goed
at, de afwas zich opstapelde en
het groentebakje op het aanrecht
stonk.''
Mede om de angst besmet te ra
ken met het coronavirus mijden
patiënten de huisarts of het zie
kenhuis, merkt ook GGZ Neder
land. Afgelopen maand halveerde
het aantal nieuwe patiënten dat
zich bij de huisarts meldt met
psychische klachten als angst of
depressie. Ook bij de crisisdienst
was het stiller dan normaal.
Maar vorige week begon het
aantal crisisopnames in Brabant
weer te stijgen, vertelt Eddy van
Doorn, bestuurder bij GGZ Ne
derland en ggz-instelling Reinier
van Arkel in Den Bosch. ,,Ook wij
zien dat het wegvallen van per
soonlijke contact en de dagstruc-
Normaal hadden de
kinderen allang
gezien dat hun vader
niet goed at
tuur een behoorlijke impact
heeft. Patiënten worden binnen
gebracht met decompensatie. Dat
zijn psychische problemen, zoals
een manie of depressie, die hefti
ger zijn dan normaal.''
Met smart kijkt Van Doorn uit
naar dinsdag, in de hoop dat het
kabinet een versoepeling van de
coronamaatregelen aankondigt.
,,Hoe langer de maatregelen du
ren, des te meer patiënten in de
knel zullen komen. Onrust, ver
waarlozing en huiselijk geweld
zullen verder toenemen. Daar lig
ik 's nachts wakker van.''
Ggz-instellingen stapten afgelo
pen weken noodgedwongen over
op beeldbellen met patiënten.
,,Dat is helaas niet voor iedereen
de oplossing. In contact is ook het
non-verbale belangrijk. Wanneer
je in dezelfde ruimte zit, is een
patiënt beter te peilen.'' Patiënten
die risico liepen op een stevige te
rugval, werden alsnog bezocht
door hulpverleners, maar dat viel
niet mee. De ggz kampt net als de
thuiszorg en verpleeghuizen met
een tekort aan beschermingsma
teriaal. Met name patiënten die
toch al moeilijk contact maken,
hielden de deur dicht, uit vrees
voor besmetting.
Ggz-instellingen in het hele
land worden momenteel ver
bouwd om patiënten te ontvan
gen. ,,In spreekkamers worden
schermen geplaatst en in liften en
wachtkamers komen stickers met
het maximumaantal aanwezigen.
En agenda's worden omgegooid,
zodat patiënten meer verspreid
over de dag binnenkomen.''
Van Doorn bereidt zich boven
dien voor op nieuwe patiënten,
die een dreun hebben gehad in de
coronatijd. ,,Denk aan zorgperso-
neel dat onder hoge druk heeft
moeten werken, of coronapatiën
ten die op de verpleegafdeling of
intensive care hebben gelegen.
Nederland heeft een flinke tik ge
kregen, en wie daar het meest last
van hebben, zullen we de
komende maanden gaan zien.''
maandag 20 april 2020
GO
Angelo
van Schaik
Rome
Nu het aantal mensen op de
intensive cares in Italië gestaag
daalt en ook het aantal slachtof
fers lijkt af te nemen, krijgt fase
2 steeds meer vorm. Vanaf 4
mei krijgen Italianen, waar
schijnlijk, meer vrijheid en gaan
weer meer bedrijven open. Cor
respondent Angelo van Schaik
bericht uit Rome.
Er is geld beschikbaar om een
babysitter in te huren, maar een
vreemde in huis halen die, mis
Bedrijven open,
maar scholen dicht?
Dan zorgen vrouwen
voor de kinderen
Verpleegkundigen
stuiten op verwarde,
vervuilde patiënten
Nu de piek van ziekenhuisop
names voorbij lijkt, komen
ambulanceverpleegkundigen
andere ellende tegen: verwaar
lozing en verward gedrag bij
niet-coronapatiënten. ,,Ze had
al dagen niet gedoucht en goed
gegeten.''
Hanneke van Houwelingen
Den Bosch
Ambulanceverpleegkundige Jan Hoefnagel. foto koen verheijden
-Martijn Koopsen,
ambulancechauffeur
