'Digitaal lesgeven wordt
waanzinnige duw in de
rug van het onderwijs'
Onderwijs. Nederland krijgt les via internet.
En we bekijken het nut van centraal toetsen. Maar het
basisonderwijs blijft in het lokaal, denkt Rob Martens,
hoogleraar onderwijswetenschappen.
We gaan
weer
nadenken
over vitale
beroepen
15
aanjagen. We komen uit een eco
nomie waar in sommige sectoren
een tekort was aan arbeidskrach
ten. Nu is er een dreigende, groei
ende werkloosheid. Hoe kunnen
we dat slim oplossen? Kunnen we
mensen omscholen? Daar moeten
we nu over nadenken. En hoe hou
den we de zorg overeind? Je ziet
nu veel mensen terug de zorg in
gaan, maar we moeten er ook
nieuwe mensen voor hebben.
Groei
En hoe kunnen we de werkgele
genheid verder aanjagen? Kunnen
we bijvoorbeeld klimaatinveste
ringen die al gepland staan, naar
voren halen? Zodat er nu al mis
schien meer mensen zonnepane
len op hun huis kunnen laten leg
gen. En zijn er dan ook voldoende
mensen die dat kunnen doen?
We moeten de economie weer
op gang brengen, want economi
sche groei is nodig. Maar dat moe
ten we doen op een manier dat er
werk is voor iedereen. We moeten
ervoor zorgen dat we wat we heb
ben ook met zijn allen verdelen.
Laten we zorgen dat we economie
en klimaat, mens en natuur, weer
met elkaar in evenwicht te bren
gen. Ik hoop dat we dat durven en
kunnen. Dat we de solidariteit die
je nu in de maatschappij ziet, vast
houden. Dat we minder met ons
zelf bezig zijn, maar meer met el
kaar."
at er de afge
lopen weken
is gebeurd, is
ongelooflijk.
Ik heb met
grote ogen staan kijken. Normaal
gesproken kan het onderwijs jaren
steggelen over zelfs maar een
kleine ingreep in het curriculum,
het verplichte leerpan. En nu had
90 procent van de Nederlandse
onderwijsinstellingen opeens in
drie dagen online onderwijs voor
alle leerlingen op poten gezet!
Door de kracht van al die docenten
die het gewoon hebben geregeld.
Zonder plan, zonder controle
rende commissie. Hier hadden we
in normale tijden tien jaar voor
nodig gehad.
De maatregelen die zijn geno
men, zijn van belang voor de ge
zondheid van heel veel mensen.
Dit is niet het betoog van een des
kundige die opeens zijn kans ziet.
Het is bekend dat ik al jaren kri
tisch sta tegenover de centrale
eindexamens, maar ik sta nu niet
opeens te juichen dat het dit jaar
niet is doorgegaan. Maar wat er nu
is gebeurd, geeft scholen en do
centen een ongevraagde, maar
waanzinnige duw in de rug.
Schoolkrijtje
De uitdaging om meer digitaal te
gaan lesgeven, ligt er al lang. Voor
alle lagen in het onderwijs. Tot nu
toe was de grootste overstap van
het schoolkrijtje naar het digitale
lesbord. De generatie leerlingen en
studenten van nu kan heel goed
zelf bepalen wanneer ze iets wil
opzoeken en wat ze ervan kan le
ren. Veel leerlingen die ik spreek,
zeggen al: wat je op school in de
klas leert, is leuk, maar ik kan het
ook bij mijn favoriete youtube-do-
cent halen. Het zijn ontwikkelin
gen die nu kunnen doorzetten.
Het zal met vallen en opstaan
gaan. Je hoort van leerlingen dat
niet iedere docent of school er
even bedreven in is. Maar we kun
nen het wel. Voor het basisonder-
Rob Martens
(55)
De vragen
wijs is het wel ingewikkelder.
Daar is contact met de kinderen
veel belangrijker, dus daar gaan we
wel weer gewoon terug het lokaal
in, denk ik.
Ik ben geen futuroloog, maar ik
denk niet dat er in 2022 op univer
siteiten nog hoorcolleges zijn met
vierhonderd man tegelijk. We
gaan weg van de klassieke grote
collegezalen, naar online aangebo
den lessen. Dat is een tendens die
toch al aan de gang is.
Geest uit de fles
Ik denk dat de 'klas van 2022' weer
gewoon een centraal eindexamen
zal maken. De rijen zullen zich
daarin wel weer sluiten. Maar ik
hoop wel dat de geest uit de fles is
wat betreft het strikte denken over
toetsen en controles. Ik zag een re
portage over online examens,
daarin moesten leerlingen via de
webcam hun kamer en bureau la
ten zien zodat de docenten kon
den controleren of er geen spiek
briefjes of andere mensen aanwe
zig waren. Blijkbaar vertrouwen
we hen daar niet in. Net zoals we
willen toetsen of ze wel goed heb
ben geleerd. Ik zou willen dat we
kinderen meer laten leren vanuit
wat hen interesseert, dan vanuit
wat nu eenmaal is voorgeschreven.
Misschien kan wat er nu aan de
hand is een katalysator zijn. Lei
den tot een grotere vrijheid in het
onderwijs, waarin leerlingen meer
ruimte hebben om zelf keuzes te
maken. Zelf kunnen kiezen uit
verschillende lesmethoden. Vak
kenpakketten die meer op maat
gesneden zijn. Dat we meer ver
trouwen hebben in de leerlingen.
En ik denk dat de strikte schei
ding tussen vormend voorberei
dend onderwijs en onderwijs
waarbij je dingen met je handen
doet, minder gaat worden. Hoger
onderwijs wordt daarin als beter
gezien. We gaan nu weer naden
ken over beroepen die heel be
langrijk en vitaal zijn. Want je ziet
in deze crisis dat juist beroepen in
bijvoorbeeld de gezondheidszorg
van groot belang zijn."
GO ZATERDAG 18 APRIL 2020
CYRIL ROSMAN
Hoogleraar
onderwijs
wetenschappen
aan de Open
Universiteit
1. Welke kans biedt
de lockdown voor
veranderingen in het
onderwijs?
2. Welke maatregelen
zijn er in 2022 geno
men?
3. Hoe ziet het onder
wijs eruit in 2022?
LEESVERDER
OP PAGINA 16
