II
Wie-vergeet-wie-nietje?
10 ZEELAND
EXPOSITIE RIET KINT IN PAND 3
In Pand 3, waar Riet
Kint twee jaar
geleden haar
debuutexpositie
had, presenteert zij
tekeningen en
schilderijen. Met een
paar lijnen zet zij direct
een voorstelling neer.
Riet Kint werkt soms met
Oost-Indische inkt, soms
met verf. Vaak houdt haar
werk het midden tussen
schilderen en tekenen. Haar beeld
taal is een eigenzinnig soort figura
tie, die ik surrealistisch expressio
nisme zou willen noemen. Surrea
listisch, omdat ik zie dat de voor
stellingen spontaan, vanuit het on
derbewuste ontstaan. Expressio
nistisch, omdat emotie en beteke
nisgeving vorm en voorstelling be
palen. Tafels, stoelen - vaak met
voetjes aan de poten - vazen en
klokken zijn terugkerende elemen
ten. Ik herleid ze tot het restaurant
in Paal dat Kint met haar partner
bestiert.
Kok
Kint vertrok ooit uit Zeeuws-
Vlaanderen naar Amsterdam om
de kunst in te gaan, maar zij ont
wikkelde zich als succesvol kok. Te
rug in haar geboortestreek kreeg de
drang om beeldend te creëren ge
leidelijk weer de ruimte. Dat leidt
tot een stroom werk waarin haar
visie op mens en wereld zich intri
gerend vertoont. Wat haar werk in
teressant maakt is het samenspel
tussen de onderdelen en de moge
lijke betekenissen die ze oproepen.
Een voorbeeld. Over een door-
zichtig grijze achtergrond zijn drie
vaasvormen met lijnen aangeduid.
Een ervan staat op een tafeltje
waarvan de poten voetjes hebben.
De vazen verwijzen dus naar per
sonages. De vaas op het tafeltje
heeft een nummer: 1. Hoewel klei- 1
ner dan de andere lijkt hij de be- 1
langrijkste. De rechter vaas heeft 1
zelf geen nummer. Er zweeft een 3
boven in een cirkeltje. Vaas num
mer 2 heeft ook een cirkeltje boven
zich, met het cijfer 1 erin. Hier lijkt
sprake van een potentiële verschui
ving van posities. In de vazen zijn
kleine geelgouden stippen te zien.
Er zweven er ook een paar in de 1
ruimte. J e kunt ze zien als (potenti
ële) inhoud van de vazen. Mij valt
op dat vaas nummer 1 leeg is: geen
inhoud heeft.
In haar vorige expositie waren er
nogal wat werken met Ego als titel.
In een andere vorm is dat ook nu
een belangrijk thema. Als onder
deel van de relatie tussen mensen
en in het bijzonder het fenomeen
dat sommigen zich een belangrijke
positie verwerven, niet gebaseerd
op hun inhoud, maar op hun ver
mogen de werkelijkheid te mani
puleren. Een fenomeen dat zowel
in de nabije omgeving als op het
wereldtoneel veelvuldig voorkomt.
Een ander thema in haar werk, al
even actueel, is het fenomeen 'tijd'.
Haar tafel/stoel-personages hebben
nogal eens gezelschap van klokken.
Haar beeldtaal is een
eigenzinnig soort
figuratie, die ik
surrealistisch
expressionisme noem
Kint definieert haar personages
door de tijd die ze hebben of door
hoe ze met de tijd omgaan. Een re
levante insteek. Wordt het bestaan
niet steeds vaker door de klok gere
geerd in een wereld waarin tijd
voor elkaar schaars is en het woord
'keuzestress' is uitgevonden? De
kooien die Kint veelvuldig schil-
dert, belichamen een verwant as
pect van ons leven. Hoe gebruiken
wij onze vrijheid? Laten wij ons be
palen door angst of door mogelijk
heden? Sluiten we ons op in onze
eigen wereld of gaan we wezenlijke
relaties aan met elkaar? Kint laat op
allerlei manieren zien dat we er als
mensheid nog niet zijn. Maar de
vraag stellen is ook de hoop hebben
iets of iemand in beweging te bren
gen. En beweging kan verandering
met zich meebrengen. Ten goede of
ten kwade.
Tussen alle initiatieven om
aandacht te geven aan men
sen die geen bezoek meer
kunnen ontvangen omdat zij in
een zorginstelling wonen, zit er
één waarover ik blijf nadenken.
Misschien is dat ook de bedoeling
van Alzheimer Nederland. Dat we
zo onze hersens fit proberen te
houden. Vorige week vrijdag
plukte ik de pagina uit de krant. Er
stond een vergeet-me-nietje op een
knalgele ondergrond afgebeeld. Op
de bijbehorende site wevergeten-
jullieniet.nl vond ik knutselsjablo-
nen om vergeet-me-nietjes op de
stoep te tekenen, een windmolen
tje te maken, koekjes te bakken of
een vlaggetjeslijn te maken van
mijn oude spijkerbroek. Het idee is
een signaal af te geven dat we el
kaar missen, maar niet vergeten.
Mijn dementerende moeder ver
gat mij in haar levensavond wel, ik
haar niet. Wie zij was werd uitge
gumd en zij verdween uit het le
ven. De pijn daarover zat bij mij.
Dat heeft Alzheimer Nederland
dan weer wel begrepen. Geen mens
wil vergeten worden. Als ik dat er
mee had kunnen voorkomen, had
ik misschien honderd vergeet-mij-
nietjes op de stoep van verplee
ghuis De Wijngaard in Bosch en
Duin getekend.
Ouderenpsycholoog Sarah Blom
vroeg zich in het Nederlands Dag
blad af of demente bewoners van
verpleeghuizen niet te zwaar ge
straft worden door het bezoekver-
bod van familieleden. Maar ze stelt
ook vast dat sommige patiënten
Monnikenwerk
rustiger en minder gestrest zijn nu
ze geen bezoek meer krijgen. Wor
den niet juist de partner en kinde
ren van dementerenden gestraft nu
ze hun geliefden niet meer mogen
bezoeken?
,,Mensen die niet meer zelfstan
dig kunnen wonen omdat zij de
mentie hebben, begrijpen weinig
of niets van de huidige situatie. Vi
deobellen met naasten is misschien
zinvol, maar mij zullen ze nog niet
herkennen", legt Jörg Buller uit. Hij
is pas kort als predikant voor oude-
renpastoraat verbonden aan de
Nieuwe Kerkgemeente in Middel
burg. ,,Als ik hen persoonlijk be
zoek kan beleving van waarde zijn.
Mensen herkennen liederen en een
gebed als het Onze Vader." Binnen
de Nieuwe Kerkgemeente is naast
de predikant ook een 'taakgroep
ouderen' actief. Piet van Keulen,
voorzitter van de taakgroep: ,,Het is
bizar dat alles in één klap volledig
stil is komen te liggen nu er geen
kerkelijke vieringen meer in de
zorgcentra zijn. De activiteiten in 't
Hofje onder de Toren voor de ou
deren die nog zelfstandig wonen,
zijn ook allemaal vervallen. We
kunnen een kaartje schrijven naar
de mensen die ons bekend zijn,
maar dat werkt alleen als mensen
de betekenis van een kaart bevat
ten. Hoe het met 'onze' demente
renden in instellingen gaat, valt
niet te volgen. Vanuit de huizen
wordt geprobeerd het contact met
directe familie in stand te houden,
de kerk staat op afstand. Onze le
den van de taakgroep zitten nu ook
veel thuis en missen zelf naast de
normale aanloop hun vrijwilligers
werk."
Het is een verhaal met sombere
tonen. Maar waarom richt het ou-
derenpastoraat zich in deze periode
niet juist op de naaste verwanten
van de dementerenden? De men
sen die het pijn doet om vergeten te
worden en voor wie het een straf is
om niet op bezoek te kunnen gaan?
Dat heeft en geeft misschien wel
zin en daar is de kerk van, toch?
zaterdag 18 april 2020
Nico Out
RECENSIE
Werken van Riet Kint. fotos nico out
Tot en met 12 juni. Pand 3, Gent-
sebreedstraat 3 Philippine. Don
derdag en vrijdag 13.00 - 16.30
uur en op afspraak
José Baars
José Baars schrijft
wekelijks over
religie en kerken in
Zeeland. Kijk voor haar blog
op pzc.nl/monnikenwerk
