'Ik heb in de
goot gelegen,
ben verguisd,
maar heb
ook het
allerhoogste
bereikt'
in al die gestrande relaties altijd de leiding
nam. En als het dan goed ging, wilde ik
weg. Ik ben niet van de gezelligheid. Ik kijk
van kinds af aan naar sloten en deuren. Als
mijn moeder mij opsloot, brak ik de deur
open en ontsnapte ik. Of ik klom uit het
raam en belandde op straat. Ik wil altijd
weg. Eigenlijk al sinds ik kan lopen. Dat
is ongetwijfeld te herleiden tot de oorlog.
Uiteindelijk is alles bij mijn generatie daar
op terug te voeren. Ik heb dingen gezien
die niet geschikt waren voor kinderogen.
Vanaf mijn jongste jaren heb ik voor mezelf
moeten vechten. Ik zat op twaalf scholen,
woonde in tehuizen en ging naar een Duits
internaat. Die onrust is er nooit meer uit
gegaan.''
Om die reden was hij zo ingenomen met
de expositie met zeegezichten in Museum
JAN - die schilderijen zijn een overwinning
op zijn demonen. ,,Of ik nou in Umbrië ben
of in Cape Cod, altijd maak ik schetsen van
de zee. De zee geeft rust. Van alles projec
teer ik op die enorme vlakte. Als ik naar een
zee kijk, reis ik in mijn hoofd. Dat kan naar
een ver land zijn, of naar het verleden. De
zee is mijn ideale nooduitgang.''
Zijn recente zeegezichten hebben een
ruige, grove textuur - de olieverf is er,
gemengd met zand, in lagen opgesmeerd.
„Schrijven stemt mij melancholiek. Schil
deren maakt juist de driften los. Ik boetseer
meer dan dat ik een penseel gebruik. Dat
begint al als ik de verf meng. Die geur van
terpentijn en lijnolie, van verf. Heerlijk. Ik
kan dan ook niet meer stoppen. Soms slaap
ik zelfs tussen mijn doeken.''
Rudi Fuchs, voormalig directeur van het
Haags Gemeentemuseum en het Stedelijk
Museum Amsterdam, noemt Cremer 'een
schilder van de heimwee'. ,,Dat vind ik wel
mooi, ja. Ik heb natuurlijk op de wilde vaart
gezeten, naar de Poolzee, IJszee en de Finse
Golf. In mijn atelier in Italië heb ik de her
inneringen daaraan geschilderd. Het zijn
altijd herinneringen die ik schilder. In
Italië droom ik over Amsterdam. Als ik
in Amsterdam ben, droom ik over Italië,
New York of Groenland.''
Het kunstenaarschap hoort net zo bij zijn
leven als ademhalen of water drinken. ,,An-
deren hebben misschien net zoveel talent,
maar ik ben goed geworden door mijn
sterke wil. Ik heb in de goot gelegen, ik ben
verguisd, maar ik heb ook het allerhoogste
bereikt met mijn boeken en schilderijen.
Van de buitenkant lijkt mijn leven onge
looflijk avontuurlijk. Wat mensen vergeten,
is dat ik altijd aan het werk ben en vasthoud
aan mijn doelen.''
In deze tijd mijmert hij vaak over het
Twentse landschap van zijn jeugd. ,,Als
jochie werkte ik bij boeren. Ik ruik nu nog
de geuren van het land na een onweersbui
en ik zie, nu ik erover begin, de korenvelden
meteen weer voor me. Het land van mijn
jeugd bestaat niet meer, net zoals veel
mensen uit mijn leven er niet meer zijn.
Daarom werk ik door. Als ik schilder of
schrijf, zijn er geen grenzen.''
Barbaar op Ibiza is verkrijgbaar vanaf mei
en kost €80. De expositie Cremer - Noord
waarts 2010-2020 is te zien in Museum
JAN, Amstelveen. Houd de website van het
museum in de gaten om te zien wann,eer
het weer opengaat. museumjan.nl
ZATERDAG 18 APRIL 2020 25
