CORONAVIRUS
Behoefte
aan rituelen
wordt groter,
merk ik
7
Ouderenbond belt dagelijks met eenzame ouderen
(S3
W
DAGBOEK ITALIË
Goede Vrijdag, het begin
van Pasen. Zes weken al
weer sinds carnaval of ei
genlijk pas. Het wordt een Pasen
die wij ons allemaal gaan herinne
ren, ieder in ons eigen huis zonder
de gebruikelijke etentjes en fami
liebezoeken. Teruggeworpen op
onszelf is de behoefte aan rituelen
groot, merk ik. De Via Crucis-
processie op Goede Vrijdag is zo'n
ritueel.
Bij het licht van duizenden fak
kels gaat de paus elk jaar voorop in
processie bij het Colosseum, hartje
Rome. De Via Crucis beeldt de
tocht uit die Christus liep van het
paleis van Pontius Pilates over de
Via Dolorosa naar zijn kruisiging
op de heuvel Golgotha bij Jeruza
lem. Veertien staties die eindigen
met Christus' begrafenis. Een in
drukwekkende gebeurtenis waar
jaarlijks tienduizenden mensen op
afkomen. Dit jaar zal paus Francis-
cus de Via Crucis in en om de Sint
Pieter vieren. Alleen.
Net als hij op eerste paasdag al
leen is als hij het Urbi et Orbi uit
spreekt op het Sint Pietersplein,
een leeg Sint Pietersplein. Geen
bloemen, geen duizenden gelovi
gen, geen nieuwsgierige toeristen.
Een gemankeerd ritueel dat daar
door een extra lading krijgt, de
eenzaamheid van de paus op dat
enorme plein reflecteert de een
zaamheid die miljarden mensen
op de wereld op dit moment voe
len. Een derde van de wereldbe
volking zit in lockdown.
Paus Franciscus heeft de afgelo
pen weken laten zien mee te leven
met de Italianen en het leed dat
hen overkomt, met het gebed op
een drijfnat Sint Pietersplein, nu
twee weken geleden, als indruk
wekkend hoogtepunt. Zelfs een
ongelovige als ik, laat het niet
koud. Na al die jaren Italië ben ik
gevoeliger geworden voor dit soort
rituelen, merk ik. Misschien ben
ik, in zekere zin, ook katholieker
geworden, maar sinds Franciscus
is er ook bewondering voor de
paus. Bewondering voor een man
die altijd de kant van de zwakkere
kiest, die altijd de dialoog zoekt en
die ons nu ook de kracht van de
eenzaamheid laat zien.
Buona Pasqua.
,,Ik ben druk aan het werk. Nor
maal doet mijn hulp de was, maar
die doet de laatste tijd wat min
der. Er stond een was van hier tot
ginder. Truien, bloesjes, rokken.
Ik dacht: weet je wat, ik ga probe
ren of ik zelf de was kan doen. Al
les erin ging makkelijk, maar alles
eruit en ophangen was toch een
heel gedoe."
,,Ja, plotseling. Hij was 99. Maar
hij is gestorven met een lach op
zijn gezicht. Blij dat hij geen pijn
en sores meer had, denk ik."
,,Ja, hij kookte altijd. Dus daar zit
ik nu mee. Jus maken, dat vind ik
een hele toer. En deze week had ik
bloemkool, daar deed hij normaal
zo'n lekker bloemkoolsausje over.
Ik dacht: nou, dat kan ik ook. Maar
het zat vol klontjes. Mijn hulp zei
dat ik het moet opkloppen."
,,Ja, maar ja, je moet! Je moet voor
uit. Ik heb nu geen thuiszorg
meer. Die kwamen me wassen en
aan- en uitkleden. Maar die meis
jes komen overal, en ze hadden
geen handschoentjes, mondkap
jes, niks. Als ze die ziekte meene
men en ik krijg hem ook, zeg dan
maar dag met je handje!"
,,Ja. Ze zeiden: 'U kunt uzelf toch
niet wassen?' Ik zeg: 'Dat zal me
een zorg zijn.' Ik kon me in de
oorlog soms vier weken niet was
sen. Ben ik ook doorgekomen. Ik
was me een beetje in de badka
mer. Met mijn ene arm kan ik
niks. Met de andere een beetje,
het is heel pijnlijk. Maar ik stink
nog niet. Anders spray ik wel wat
parfum."
,,Juist. Het is een verschrikking
dat ik mijn man mis, dat is het
ergste. Maar dat je dan die rot-
ziekte erachteraan krijgt, dat je
geen mens ziet en zelf niet naar
buiten kan, dan komt het allemaal
dubbel zo hard aan."
,,Ja goed, hoor."
,,Dat ben ik niet hoor. Ik heb net
de was uit de machine gehaald,
nu zit ik te twijfelen. Zal ik hem
buiten ophangen of in de badka
mer? Het wordt nog bewolkt."
,,Oké. En ik ben mijn hele kle
dingkast aan het leeghalen. Ik had
een zomerbroek nodig, die zat he
lemaal achter in de la. Maar toen
had ik die turquoise broek te pak
ken, en nu moet ik weer een shirt
hebben dat daarbij past. Dus nu
haal ik de hele kast maar leeg. Een
Ik ben alleen
maar aan het
piekeren, ik doe
niets anders
goede kennis heeft me uitgelegd
hoe ik de boxen kan aansluiten in
de slaapkamer, dus nu heb ik een
lekker muziekje!"
,,Nou ja, je moet het ermee doen!"
,,Ja, weet je, ik probeer het voor
mezelf maar zo gezellig mogelijk
te maken. 's Middags een uurtje in
de zon, lekker bruin worden. De
boom van de buren staat in bloei,
alle bloemetjes waaien eraf, ze
zitten allemaal tussen mijn stoe
len. Maar je, we moeten het er
maar mee doen."
,,U moet ophouden hoor, want
dat houd ik niet."
,,Sorry, hoor. Ik ben alleen. Hele
maal alleen. Maar ja, goedDaar
doe je niks aan."
,,Ja, ik ga niet naar buiten. Ik zit
nu al hoeveel weken binnen?
Vanaf begin maart.''
,,Jawel, een vriendinnetje van me,
die is nog kwiek. Maar ik heb geen
kinderen. En mijn man is overle
den. Mijn broer en zus ook, ik was
vroeger de jongste thuis."
,,Nee, en het loopt ook niet zo lek
ker voor me. Ik heb veel meege
maakt, en ik heb moeite om dat te
vergeten."
,,Ja, heel moeilijk. Maar als ik een
maal begin, ben ik net zo'n gram
mofoonplaat. Ik ga maar door."
,,Ja, dat wel. Ik zit er gewoon
steeds mee omhoog. Er gaan
steeds meer dingen en gedachten
rond in mijn hoofd, dat is het
punt."
,,Ja, ik ben alleen maar aan het
piekeren, ik doe niet anders. Gis
teren had ik lekker gestoft. Nu
wilde ik vandaag stofzuigen, maar
ik ben helemaal in elkaar gestort.
Het gaat gewoon niet."
,,Zo zou je het kunnen noemen,
maar dat woord wil ik nooit ge
bruiken. Maar ja, ik zit elke och
tend te huilen."
zaterdag 11 april 2020
PC
'In de oorlog kon ik me
ook weken niet wassen'
Anbo-directeur Liane den Haan belt dagelijks - hier handsfree -
met eenzame ouderen. foto marlies wessels
Angelo
van Schaik
Rome
Italië maakt zich op voor het
Paasweekend. Het is traditio
neel een moment dat Italianen
op familiebezoek gaan of erop
uittrekken. Dat mag nu dus niet.
Ook het Vaticaan bereidt zich
voor op een bijzonder Pasen.
Correspondent Angelo van
Schaik bericht vanuit Rome.
Net als honderden vrijwilligers
van ouderenbond Anbo belt
ook directeur Liane den Haan
elke dag met mensen die een
zaam thuis zitten. Dat blijkt in
tijden van corona extra hard
nodig. ,,Ik ben alleen. Helemaal
alleen."
Chris van Mersbergen
Woerden
GESPREK1
MEVROUW VAN 96
Dag mevrouw, met Liane van de
Anbo! Hoe is het?
U bent begin dit jaar uw man
verloren, toch?
Hij kookte wel lekker, vertelde
u.
U klinkt iets vrolijker dan de vo
rige keer, daar ben ik blij om.
U zit helemaal zonder zorg?
Dus u helpt uzelf maar.
GESPREK2
MEVROUW VAN 87
Hoe is het?
Je klinkt een beetje down.
Het gaat niet regenen, dus ik
zou het lekker buiten doen.
- eenzame oudere
Je zit wel in je uppie nu. Dat is
minder gezellig toch?
Ik vind je wel stoer. Je bent zo
goedgemutst, en gaat zo lekker
door.
GESPREK3
MEVROUW VAN 84
Dag mevrouw, met Liane van de
Anbo. Hoe gaat het?
Dat houdt u niet?
Zit u al die tijd in uw eentje
thuis?
Hebt u wel iemand die bood
schapjes doet?
Dat is niet gezellig, zo alleen.
Vindt u het moeilijk om daar
over te praten?
Praten kan wel helpen.
Als je alleen bent, kun je veel
piekeren.
U klinkt een beetje depressief.
Wat is uw adres? Dan sturen we
u een bloemetje. Dat is toch
leuk, met Pasen. En dan bel ik
morgen weer even, goed?
mZe/f behoefte aan een praatje met
een vrijwilliger van de Anbo? Be/
0348-46 66 66.
