coronacrisis
Ik heb geleefd
Fotograaf René wilde nog
één keer naar WK Superbike,
maar toen kwam corona
overeindte
wielrenners
helpen'
17
PAOLO
GIORDANO
,,Het door de mens gecreëerde mechanisme
van deze wereld brengt grote schade toe aan
ons leefmilieu, aan het klimaat. We hebben de
perfecte condities gecreëerd voor dit drama'',
aldus Giordano.
Hij wijst daarbij op een passage in zijn essay:
'Onder de wezens die op de vlucht zijn voor de
verwoesting van het milieu bevinden zich ook
virussen. Naast bacteriën, schimmels, proto-
zoën. Als we eens even wat minder egocen
trisch zouden zijn, zouden we merken dat niet
zozeer de nieuwe microben naar ons op zoek
zijn, maar dat wij ze uit hun hol jagen... De be
smetting spoort ons dus aan om na te denken.
Over het feit dat we niet alleen deel uitmaken
van de gemeenschap der menselijke wezens,
maar dat we de meest invasieve soort zijn in
een fragiel en schitterend ecosysteem.'
,,Ondanks de verwardheid in me, dat gekke,
onbestemde gevoel, ben ik ervan overtuigd dat
we een oplossing vinden voor wat ons nu be
dreigt. We zullen wel moeten. Dit drama richt
zo veel schade aan. In de economie, in de sa
menleving.''
,,Wat ons nu overkomt, is geen spelletje. Het
verspreiden van nepnieuws, van complottheo
rieën, werkt averechts. Al die kletskoek in be
richten en video's op sociale media ondergra
ven onze maatschappij, juist nu er zo veel
mensen overlijden. Zij scheppen wantrouwen,
slaan de hoop weg voor mensen die ziek zijn
en op zoek zijn naar houvast. Verdeeldheid
is een slecht medicijn. Daarom ben ik boos,
De auteur blijft niet hangen in boosheid en
de angst dat alles wordt uitgewist of dat juist
alles bij het oude blijft. Hij vraagt om visie, om
daadkracht. Het staat in zijn ogen iedereen vrij
om dit virus af te doen als een geïsoleerd geval,
een ongeluk of plaag, aangericht door anderen.
'Maar', aldus de auteur in Nel contagio,
'we kunnen er ook naar streven om zin te ge
ven aan deze besmetting. Om te bedenken
wat we in normale omstandigheden niet kun
nen bedenken: hoe we hier gekomen zijn, hoe
we de draad weer op willen pakken. De dagen
tellen. Opdat wijsheid ons hart vervult.
Niet toestaan dat al dit lijden voor niets is ge
weest.'
Nieuwe roman
Het is de opdracht waarmee Giordano zijn es
say afsluit. Komt er ook weer een moment
voor een nieuwe roman? ,,,Daar dacht ik van
ochtend nog aan. Maar dat lukt me nog niet.
De harde realiteit van het leven leidt nu tot te
veel verbazing en emoties. Maar het zal zeker
weer gebeuren. Door te schrijven kan ik dit
drama verwerken, ermee omgaan."
at leer je in het leger? Niet op
geven. Nooit opgeven! René
Legerstee (66) werkte 36 jaar
bij defensie. Die militaire
mentaliteit komt hem nu
goed van pas. René heeft al veertien jaar pros
taatkanker, maar hij dacht er geen seconde
aan de handdoek in de ring te gooien. De be
kende Assenaar werkte gewoon door. Niet
meer bij defensie, daar nam hij in 2009 af
scheid, maar als persfotograaf. Na zijn car
rière bij de krijgsmacht ging hij met een ca
mera op pad om de kost te verdienen. Tot hij
vorig jaar op zijn buik op het wegdek lag om
een wielertour te fotograferen en niet meer
overeind kwam. ,,Het peloton was al voorbij,
de bezemwagen was geweest en ik lag daar
nog", vertelt hij. ,,Ik heb twee wielrenners
moeten vragen me rechtop te helpen."
Toen ging er een lampje branden. Mis
schien gooide niet Mj de handdoek in de ring,
maar werd die door zijn ziekte - hij heeft le
vensbedreigende uitzaaiingen in het buik
vlies - voor hem in de ring gegooid. Mis
schien was het gewoon gedaan met René Le
gerstee.
Met de camera van zijn telefoon laat René
zijn woonkamer zien. Daar bij het raam staat
het bed waar hij 's middags meestal in ligt,
we zien hem nu bellend in zijn luie stoel.
René is kortademig, hij komt net uit het zie
kenhuis. Hij was opgenomen met een long
ontsteking, maar om niet langer een bed voor
mogelijke coronapatiënten bezet te houden,
werd hij vroegtijdig ontslagen. Het gaat niet
goed met hem en hij betwijfelt of hij deze dip
te boven komt. ,,Elke dag wordt met een
drain vocht uit mijn buik gehaald en ik kan
geen eten binnenhouden. Dan houdt het op
een gegeven moment wel op."
Het stemt hem droevig, want de oud-mili
tair die steeds weer nieuwe doelen voor zich
zelf stelde, stond nog iets te doen. Als een van
de vaste fotografen van de TT in Assen wilde
hij in april nog één keer zijn opwachting ma
ken bij het WK Superbike. Hij zou persoon
lijk afscheid nemen van zijn collega's en hen
bedanken voor zo veel mooie samenwerking.
Maar vanwege corona is de wedstrijd afgelast.
René zal geen brandend rubber meer ruiken
op het circuit van Assen.
Twee jaar geleden scheurde hij voor het
eerst zelf met piepende banden door bochten
met namen als Madijk en Duikersloot. Zijn
zoon had hem door de redactie van zijn op-
drachtgever Asser Courant met een smoesje
naar het circuit laten lokken. Daar wachtte
een echte coureur met een echte racewagen.
René fungeerde eerst als bijrijder en mocht
daarna zelf plaatsnemen in de vette BMW.
,,Hartstikke gaaf. Als je voelt hoe dat accele
reert! Kom je met meer dan 200 op een bocht
af."
Zijn vrouw, kinderen en kleinkinderen
waren erbij. Hij is hun zo dankbaar dat ze tij
dens zijn hele ziekteproces dicht bij hem ble
ven. Ach, zijn leven was mooi, verzucht de
fotograaf. Als jongen ging hij naar de mts,
daarna wilde hij werktuigbouw studeren aan
de hts. Maar hij moest eerst in dienst en
kreeg toen het aanbod te blijven. René
schopte het tot eerste luitenant.
Fotografie was altijd al een hobby en in het
leger werden zijn foto's afgedrukt in brigade
blad De Griffioen. Steeds vaker werd hij ge
vraagd verslag te
'Tk moeSt twpp doen van militaire
evenementen. Lo
gisch dus dat hij
ruim tien jaar gele-
vragen me den besloot volle-
,,Ik heb jarenlang
foto's gemaakt van
discotheek Skopje
in Beilen.'' Alle bezoekers legde hij op stap
avonden vast. Later werd hem regelmatig ge
vraagd nog eens een beeld op te duiken. Bij
voorbeeld bij een overlijden. ,,Dan vroeg ik:
in welke periode kwam hij of zij daar vaak?
Wat had-ie aan? En probeerde ik een foto te
vinden. Hele klus hoor, in een archief van
duizenden foto's. Maar als het lukte, kon ik er
iemand enorm mee helpen."
De vraag is natuurlijk welke foto er op zijn
eigen kist komt te staan. Dat is een mooi por
tret, al gemaakt door een collega-fotograaf uit
Assen. De rouwkaart is zijn eigen ontwerp.
Op de voorkant prijkt een brug die symbool
staat voor alle behandelingen die hij heeft
doorstaan en eindigt in een donkere lucht.
Achter het wolkendek zit een witte vlek.
,,Dat is de bestemming van mijn laatste reis.
Ik weet niet weet waar ik heen ga." De tekst
op zijn kaart: 'Het leven is goed voor mij ge
weest, het was alleen een beetje kort.'
Nog steeds geeft René Legerstee niet op. In
april zijn een dochter en kleinzoon jarig, hij
zelf in mei. Die dag hoopt hij te halen, op
wilskracht.
GO ZATERDAG 11 APRIL 2020
Paolo Giordano,
sinds eind fe
bruari in quaran
taine in Rome,
zette zich aan het
schrijven van een
essay om weer
wat rust en
overzicht terug
te brengen in
zijn bestaan.
FOTO MARCO OKHUIZEN
IN TIJDEN
VAN
BESMETTING
maal, en iets meer compassie kunnen tonen.
En niet in het wilde weg beledigingen uitwis
selen.'
De coronacrisis brengt u tot een alarme
rende boodschap: 'Ik kan met frisse tegen
zin melden dat wat er nu met Covid-19 ge
beurt, steeds vaker zal gebeuren. Want be
smetting is een symptoom.'
Kunnen we ons ooit goed wapenen tegen
virussen als Covid-19?
Covid-19 is niet alleen. U maakt zich boos
over nog een virus. Het virus van nep-
nieuws, geruchten, complottheorieën.
China, het Amerikaanse leger, multinatio
nals, zelfs Bill Gates wordt genoemd als
bron van herkomst.
ja!"
Paolo Giordano, In tijden van besmetting,
80 blz., uitgeverij De Bezige Bij, €9,99
Annemarie Haverkamp praat met mensen over hun leven en het einde dat nadert.
FOTO KOEN VERHEIJDEN
Wilt u ook uw verhaal vertellen in deze rubriek? annemarie@dpgmedia.nl
