Moslimvrouwen zorgen voor verbinding
10 ZEELAND
Monnikenwerk
NANKY DE VREEZE GALERIE GERRITSE
Nanky de Vreeze
neemt dozen als
uitgangspunt voor
beeldende objecten.
Ze combineert ze in
verschillende maten
met elkaar en met
andere objecten, zoals
stukken hout, stenen of
metaalresten.
Ze breit ook reliëfs van
stroken gerold papier,
waardoorheen ze dan
soms weer dunne dra
den weeft. De opper
vlakte van de dozen is vaak be
schilderd, in één of twee kleuren.
Die krast zij vaak gedeeltelijk weg,
waardoor er een doorleefde huid
ontstaat. Dat effect bereikt ze ook
door met potlood of krijt lichtjes
over een ruw oppervlak te gaan.
Zo ontstaan verstilde reliëfs, ge
maakt met liefde voor het materi
aal en met gevoel voor vorm en
verhouding.
Zeker waar in de compositie de
tegenstelling horizontaal-verticaal
leidend is, zijn de reliëfs van De
Vreeze uitgebalanceerd. Dan ko
men spontaniteit, intuïtie en be
heersing mooi samen. Waar de
diagonaal om de hoek komt kijken
ervaar ik de composities als iets
gekunstelder. Het adagium 'less is
more' komt bijvoorbeeld goed uit
in het afgebeelde reliëf uit 2018
waarin de tere textuur van het be
werkte witte oppervlak spannend
samengaat met de scherpe vou
wen van het grijs eronder. Ook het
spel dat de Vreeze speelt met de
misdrukken van verpakkingen,
een lege rol plakband en een zwart
geschilderd doosje is fraai. De dy-
namiek van de vormen op de ver
pakking wordt opgepakt door de
cirkel van de lege rol en krijgt te
genwicht van de zwarte recht
hoek.
De Vreeze was 45 jaar galerie
houdster en heeft een scherp oog
ontwikkeld voor vorm en materi-
aal. Haar reliëfs zijn een ode aan de
verwondering die door zoveel
kleine dingen om je heen kan
worden gevoed, als je er voor open
staat en ze wilt zien. Haar werk is
geen illustratie die direct verwijst
naar waarnemingen. Maar indirect
ervaar ik wel degelijk een relatie
Haar werk opent je
ogen voor al die
kleine dingen die de
wereld een bron van
beleven maken
met het licht dat de huid van een
boom doet spreken, het contrast
tussen oude steen en een pas ge
schilderd kozijn, de sfeer van de
stad na een regenbui of een verras
sende kleurcombinatie in de
schappen van de supermarkt. Haar
werk opent je ogen voor al die
kleine dingen die de wereld een
bron van beleven maken.
Beeld
Naast het werk van De Vreeze is er
één beeld te zien van Jan Goossen
(Maracaibo, Venezuela, 1937 -
Vrouwenpolder 2005): Casa de los
Pensamientos Encarcarcelados.
Goossen combineerde fundamen
tele sculptuur met een ambachte
lijke materiaalbehandeling. Zijn
weduwe Yvette Lardinois beheert
zijn werk en toont het waar moge
lijk. Het 'Huis van de gevangen ge
dachten' is een ondoordringbaar
bouwsel van rechthoekige struc
turen, bestaande uit rood geschil
derde houten balkjes. Metafoor
voor de mentale rigiditeit waarin
mensen zichzelf en anderen zo
vaak gevangen zetten. En een
ijzersterke verbeelding van wat er
gebeurt als de vrijheid van denken
is verdwenen.
In de spiegel kijkt mij 's avonds
een licht gebruinde kop aan.
Best leuk met grijs haar, denk
ik. En plotseling slaat angst mij om
het hart. Nu zit het nog leuk, maar
lang kan het niet duren voor mijn
warbos verandert in een verwaar
loosde coupe. En ineens weet ik
het. Een sjaaltje of een hoofddoek,
dat is een oplossing! Sommige
vrouwen van de moskee kunnen
die zó mooi knopen.
De vrouw bij wie ik vorig jaar
aan tafel mocht schuiven voor het
Offerfeest is snel gebeld. We pra
ten over de rare tijd waarin we le
ven. ,,Mijn vader was in Frankrijk
toen het land op slot ging. Hij is 85
jaar en zit daar moederziel alleen.
Hij kan niet terug naar Marokko,
waar hij woont. Stel je voor dat hij
besmet raakt en overlijdt. Dan is er
niemand bij en moet hij in Frank
rijk begraven worden. En in Ma
rokko zit een vriendin vast, die
met haar man naar Nederland wil.
Ze waren er voor familiebezoek.
Hij is zzp'er, zo heet dat toch? Ik
maak foto's van zijn post en stuur
die op. Hij kan niet werken, maar
hij probeert daarvandaan zo het
een en ander te regelen."
Ineens besef ik dat bij de Al Rah
man moskee in Middelburg men
sen komen met verschillende na
tionaliteiten die verschillende ta
len spreken. Hoe blijf je dan als ge
meenschap intact? ,,Hoe onder
houden jullie als moskee nu con
tacten?", vraag ik. ,,We kunnen
bellen en appenMaar verder
moet je dat maar aan het vrouwen-
bestuur vragen, José. Ik weet het
niet precies."
Een vrouw uit het vrouwenbe-
stuur is druk met haar dochtertje
en thuisonderwijs. ,,Ze is vijf en
dat is een moeilijke leeftijd om te
kunnen begrijpen waarom ze nu
dingen niet mag die eerder ge
woon waren", vertelt ze als ik later
terugbel. ,,Binnen de moskee ko
men we natuurlijk niet meer sa-
men. Maar de preek van de imam
wordt opgenomen en uitgezon
den. Wij sturen de vrouwen een
app-bericht met de link, het man-
nenbestuur stuurt het naar de
mannen. De preek is in het Ara
bisch, maar niet iedereen verstaat
dat. Vooral de jongeren spreken
beter Nederlands. Ik heb begrepen
dat de mannen de opname ko
mend weekend daarom voorzien
van een Nederlandse samenvat
ting. We hebben verschillende
groepen waaraan we Arabische les
geven. Dat is voor gelovigen be
langrijk, omdat ze dan zelf de Ko
ran kunnen lezen. We willen onze
lessen nu ook digitaal gaan ge
ven."
De secretaris van het mannen-
bestuur werkt als docent Neder
lands in het voortgezet onderwijs.
Hij is al bedreven in het gebruik
van software en 'digitaal lesgeven'.
,,Bij de moskee helpt hij ons vrou
wen, die de kinderen tot 13 jaar on
derwijs geven, daarmee op weg.
Niet in ieder gezin is misschien
computerapparatuur beschikbaar.
Maar een mobiele telefoon heeft
iedereen en daarmee zal het ook
wel lukken".
Arabisch functioneert naast het
Nederlands als lingua franca, de
verbindende taal, besef ik ineens.
Natuurlijk is onderwijs in die taal
juist nu van belang. Ik heb respect
voor de slagkracht die mannen en
vrouwen bij de Al Rahman mos
kee samen aan de dag leggen. Wel
iswaar kan ik nog geen sjaal om
mijn haar knopen, maar ach, daar
voor vind ik wel een tutorial op in
ternet.
erasds
zaterdag 11 april 2020
Reliëfs als ode aan verwondering
Casa de los Pensamientos Encarcarvan Jan Goossen. fo
to's NICO OUT
Nico Out
Middelburg
Z.t. 2018 van Nanky de Vreeze.
Z.t. 2019 van Nanky de Vreeze.
T/m 25/4. Nanky de Vreeze en
Jan Goossen. Galerie Gerritse.
Op afspraak 06-50801818 en op
25/4 van 13.00-17.00 uur. Dan
wordt u op gepaste afstand ont
vangen door Nanky de Vreeze.
José Baars
José Baars schrijft
wekelijks over
religie en kerken in
Zeeland. Kijk voor haar blog
op pzc.nl/monnikenwerk
