II
music
ECONOMIE 23
BIJENKORF 150 JAAR
In de 150-jarige historie van de
Bijenkorf is het nooit eerder
voorgekomen dat de winkels
zo lang dicht waren. ,,We wa
ren één keer een halve dag ge
sloten, tijdens de Februaristaking
in 1941'', aldus een woordvoerder.
Inmiddels zijn de zeven filialen al
drie weken dicht. ,,Onze belang
rijkste prioriteit was en is de ge
zondheid van medewerkers en
klanten. Daarom hebben wij op
18 maart onze winkels gesloten.
Een zeer ongebruikelijke en ingrij
pende beslissing in ons bestaan'',
verklaart de directie, die er verder
nadrukkelijk het zwijgen toe doet.
Hoe groot de impact op de finan
ciële positie van het warenhuis is,
valt nu nog lastig te voorspellen.
Doordat de omzet stukken lager is
dan normaal, betaalt de Bijenkorf
zijn leveranciers al zestig dagen
later. Daarnaast wordt geprobeerd
de onlineverkoop te 'maximalise
ren'. De festiviteiten rondom het
150-jarig jubileum worden groten
deels verplaatst naar de tweede
helft van het jaar. Tenminste, als
het coronavirus dat toelaat.
Het Bijenkorf-avontuur begint
feitelijk in 1870 op het moment dat
Simon Philip Goudsmit zijn kleine
fourniturenwinkel Magazijn de
Bijenkorf op de Nieuwendijk in
Amsterdam opent. Anderhalve
eeuw later is de Bijenkorf het
oudste en - na het verdwijnen van
V&D en Hudson's Bay - enige
echte warenhuis van Nederland.
Het is niet bekend waarom de
winkel Bijenkorf heet. Aanvanke
lijk verkoopt Goudsmit alleen
garen en band, maar hij breidt het
assortiment al snel uit lezen we in
het pas verschenen boek van de
Stichting Cultureel Erfgoed de Bij
enkorf. Het gezin Goudsmit
woont boven de winkel. Als Goud
smit in 1889 al op 44-jarige leeftijd
overlijdt, neemt neef Arthur Isaac
de fourniturenwinkel over. In 1914
wordt aan de Dam het beroemde
warenhuis geopend. Het pand is
ontworpen door architect J.A. van
Deze sluiting is een
ongebruikelijke en
ingrijpende beslissing
in ons bestaan
Straaten en wordt al snel een be
grip. Zeker na de Eerste Wereld
oorlog gaan de zaken goed en in
1923 bouwt de Bijenkorf een
nieuwe vestiging aan de Grote
Marktstraat in Den Haag, ontwor
pen door Piet Kramer.
De Bijenkorf heeft ook te kampen
met tegenslagen. Een nieuwe ves
tiging aan de Schiedamse Singel
in Rotterdam, ontworpen door
Willem Dudok en ook wel het
'glazen paleis' genoemd, loopt
tijdens de bombardementen in
de Tweede Wereldoorlog zoveel
schade op, dat er een nieuwe vesti
ging moet worden gebouwd.
Jodenvervolging
De Tweede Wereldoorlog is een
moeilijke periode. Om te blijven
voortbestaan moet het bedrijf
worden overgedragen aan niet-
Joodse vertrouwelingen. De lei
ding vlucht met een deel van het
personeel. Toch doden de nazi's
veel medewerkers. Van de bijna
700 Joodse werknemers die de
Bijenkorf eind 1939 telde, zijn er
in 1945 nog slecht 97 in leven.
Na de oorlog krabbelt het wa
renhuis weer op. Na de sterke
groei van de jaren 50 en 60 volgt
een periode van stagnatie en zelfs
krimp. Omslagpunt is de oliecrisis
van 1973. De Bijenkorf blijkt de
snelle maatschappelijke ontwik
kelingen maar moeilijk te kunnen
bijbenen. De opkomende speciaal
zaken, megastores en ketens zijn
geduchte concurrenten.
Moederbedrijf KBB bedenkt
een Strategische Heroriëntatie.
Positionering, assortiment, leve
ranciers, distributie, vestigingen,
marketing; alles wordt opnieuw
bekeken. Het bedrijf is begin jaren
80 heel dicht bij de ondergang.
De Bijenkorf richt zich vanaf
dan vooral op mode, accessoires,
cosmetica, woninginrichting,
reizen, boeken en muziek: good
looking en good living. De waren
huizen moeten dé plek zijn om te
winkelen en te worden verleid,
maar dat lukt steeds minder.
In 2013 wordt bekend dat vijf
van de twaalf filialen sluiten. De
winkels in Arnhem, Breda, Den
Bosch, Enschede en Groningen
gaan dicht. De zeven die open blij
ven, worden nog luxer. Nog meer
exclusieve merken, nog meer
shop-in-shops. De Bijenkorf zegt
dat de upgrade ook voor de Neder
landse klant is, maar het waren
huis richt zich steeds meer op toe
risten, expats en nieuwe rijken.
zaterdag 11 april 2020
Virus verpest
jubileumjaar
De Bijenkorf, 's lands laatste
volledige warenhuis, bestaat
dit jaar 150 jaar. Wat een groot
winkelfeest had moeten worden,
lijkt door de coronacrisis uit te
draaien op een deceptie.
Sanne Schelfaut
Amsterdam
-Bijenkorf-directie
M Het filiaal in Amsterdam in
1940. FOTO DE BIJENKORF
