'Schrap small talk uit je
repertoire. Stel mensen
ongewone vragen. Wat volgt
is vaak een oprecht gesprek'
mm
quarantainebuddy, die nog slechter kookt
dan ik, ervan te overtuigen dat ik wel dege
lijk iets kan. Volgens Ramsay duurt het ze
ker drie keer voordat je een recept in de vin
gers hebt, dus de komende weken kan mijn
buddy op nieuwe uitnodigingen rekenen.
Een ander voorbeeld van dit type Master
is thrillerkoning Dan Brown. Naast allerlei
tips ('Laat je karakters niet zomaar een nor
maal gesprek voeren, laat ze dat rennend
door een museum doen, om het geheel
vaart te geven') geeft Brown inzicht in de
trucs die hij heeft ontwikkeld om zichzelf
aan het werk te krijgen en te houden. Hij
biecht op dat hij na het schrijven van The
Da Vinci Code niet wist hoe hij verder
moest. Om zichzelf aan te moedigen foto-
shopte hij het omslag van zijn nieuwe boek
(dat hij dus nog aan het schrijven was) en
vouwde dit netjes om een bestaand boek.
Elke ochtend keek hij ernaar en dacht: het
bestaat al, het hoeft alleen nog geschreven
te worden. Een beetje treurig: Brown foto-
shopte ook een bestsellerlijstje van The New
York Times waarin zijn nog niet bestaande
boek al op één stond.
Dan het tweede type Masters. Laten we
hen de generalisten noemen. Zij geven fei
telijk college: ze praten over waar een goed
boek, een geslaagd toneelstuk of een goed
uitgeruste keuken volgens hen uit bestaat.
Een kok als Alice Waters benadert koken
heel anders dan Ramsay: bij haar is het
bijna een spirituele ervaring, waarbij je al je
zintuigen leert gebruiken. Ruiken, proeven,
kijken, luisteren, aanraken. Zij belooft ons
te leren koken zonder recepten en ingre
diëntenlijstjes, iets wat, zo zegt ze, mijn
leven zal veranderen. Zoals bij veel kook-
programma's het geval is, leidt Waters ons
eerst rond op de farmers' market. Ze bepotelt
cantharellen, snuffelt aan papaja's en praat
met boeren. Zo moet het, legt ze uit, je moet
contact krijgen met de producten die je
koopt, je moet zien en voelen wat je wilt
maken. Het zijn uitspraken met filosofische
pretenties, die me irriteren. Natuurlijk komt
het je gerechten ten goede als je superieure
producten koopt, als je kunt kiezen tussen
vijf olijfolies die allemaal nét iets anders
smaken. Ik klik Waters weg.
Veel van dit soort Masters gaan vooral
motivational te werk, zeker in de categorie-
en sport en muziek. Turnster Simone Biles
(dertig olympische en WK-medailles) bij
voorbeeld. 'Ooit stond ik in jouw schoenen,'
zegt ze. 'Als je elke dag een beetje beter
wordt, met liefde en hartstocht, kun je mis
schien wel net zo goed worden als ik.' Beste
Simone, ik ben elf jaar ouder dan jij, ik zit
de hele dag te schrijven en de laatste keer
dat ik aan de ringen zwaaide, bezorgde ik
mezelf een hersenschudding. 'Discipline
brengt je een heel eind,' houdt ze vol. 'Al
tijd komen opdagen. Goed slapen.' Soms
verschijnen beelden van een piepjonge
Simone, die toen ze vier jaar oud was al
rondsprong en -danste. Kijken hoe
ze haar glides, drops, kips en ma-
loney halves uitvoert, is een
permanente confrontatie
met mijn eigen tekortko
mingen. Bovendien zijn alle
gymzalen en sportscholen
dicht, dus ja, Simone, wat
verwacht je nou van me?
,,Celebrity-cursussen kennen
twee oerprincipes," zegt Gaston
Franssen. ,,Ten eerste: dat er mensen met
unieke talenten rondlopen die het waard
zijn bewonderd te worden. Ten tweede: dat
iedereen die talenten kan ontwikkelen. Lo
gisch gezien zou je zeggen dat die twee el
kaar min of meer uitsluiten. Want als die
talenten uniek zijn, kan met iedereen ze
ontwikkelen. En als iedereen ze kan ont
wikkelen, zijn ze dus niet uniek. Maar zo
werkt het niet voor die cursussen. Of we
het nu doorhebben of niet, we zeggen tegen
onszelf en elkaar dat het binnen onze mo
gelijkheden ligt om uniek te worden. Die
valse dubbele boodschap én de belofte dat
je er zelf één kunt worden, komt heel erg
tot uiting in Masterclass. En die dubbele
boodschap is vals, omdat er wordt gedaan
alsof prestaties in een vacuüm plaatsvin
den. Niemand heeft het over de structurele
tekortkomingen van het systeem, de onge
lijkheden op het gebied van gender en ras,
die maken dat zelfs het grootste talent mis
schien helemaal niet tot bloei komt. Het is
de maakbaarheidsmythe in optima forma.''
Twijfel? Die hoort erbij. Alle Masters wier
cursus ik heb gevolgd, erkennen dat ze vaak
zelf ook niet weten of ze zullen slagen. Het
verschil tussen hen en de meesten van ons
is dat ze hun twijfel niet omzetten in moe
deloosheid; ze laten zich er niet door leiden.
Opmerkelijk genoeg bevinden zich in het
pakket ook mensen die de 'valse beloftes',
zoals Franssen ze noemt, van MasterClass
als zodanig benoemen. 'Laten we eerlijk
zijn,' zegt toneellegende David Mamet. 'Ik
kan een miljard jaar studeren, maar ik kan
nooit een bal vasthouden als American
football-ster Aaron Rogers.' Mamet, die
onderwijs 'het ergste verschijnsel na boe
renkool' noemt, leert je dat je het vooral
28
