CORONAVIRUS
'Autorit naar
huis is goed
voor het
verwerken'
m
8 NIEUWS
1
m-
INTERVIEW ZIEKENHUISDOMINEE
Met bezwaard hart
ziet ziekenhuis
dominee Harry
Tacken hoe corona
het levenseinde van
veel mensen tot een
eenzame exercitie
maakt. „Mensen
moeten het bijna
helemaal alleen doen.
Ik vind het een
schrikbeeld.''
Normaal zou Harry Tacken nu de
paasdienst in het Jeroen Bosch
Ziekenhuis (JBZ) in 's-Hertogen-
bosch voorbereiden. Maar ook in
zijn kerk geen U zij de Glorie of
Christus onze Heer Verrees, ko
mende zondag. Het is even wen
nen. ,,Geen Pasen in de kerk. Ik
zat me af te vragen of dat ooit eer
der is voorgekomen. Zelfs in de
oorlog niet, denk ik. Het is echt
onvoorstelbaar.''
Zijn ziekenhuis heeft inmiddels
wel wat weg van een oorlogshos
pitaal. Voor de ingang staat een
witte tent met een puntdak. Van
achter dik plexiglas staan mede
werkers patiënten en bezoekers te
woord. De hal en de grote roltrap
pen, waarop het normaal wemelt
van de mensen, zijn verlaten.
Geen pillen
Met vier collega's doet Tacken in
het JBZ de geestelijke bijstand.
,,We bieden geen behandeling,
wij bieden aandacht. Ik kom geen
pillen brengen, zeg ik altijd, maar
kom vragen hoe het met u
gaat.'' Ook voor Tacken is er een
pre- en een post-coronatijd.
'Vroeger' kon hijzelf spontaan
naar mensen toestappen, was de
ic geen gebarricadeerde vesting
en kon hij ook eens zijn hand op
iemands arm leggen. ,,Ik zal niet
direct zeggen dat ik nu tekort
schiet, want je doet wat je kunt.
Maar het voelt niet optimaal. Je
wilt echt nabij zijn, op een laag
drempelige manier. Ik word er
onzeker van. Ook voor het zorg-
personeel is het moeilijk. Met
zo'n pak en spatbril zie je elkaars
gelaat niet. Ze willen de mens
achter de patiënt blijven zien,
maar dat wordt moeilijker.''
,,Er is veel angst. Mensen die geen
corona hebben, zijn bang om het
te krijgen. Dat ze bijna geen con
tact met hun verwanten hebben,
voelt heel onbehaaglijk. En dan
heb je de corona-afdeling, en de
mensen op de ic. Die zijn bijna
helemaal geïsoleerd. Dat heeft
iets surrealistisch.''
,,Zorg vanuit eigen kring is ont
zettend belangrijk. Ons zieken
huis vraagt mensen ook na te
denken of er een alternatief be
staat voor ziekenhuisopname. Dat
vind ik wijs. Het ziekenhuis is nu,
noodgedwongen, een heel klini
sche omgeving. Mensen worden
tot eenzaamheid veroordeeld, en
we zijn sociale wezens. Als con
tact radicaal afgesneden wordt,
kan dat behoorlijk impact heb
ben, ook fysiek.''
,,Mensen moeten het nu bijna he
lemaal alleen doen. Ik vind het
een schrikbeeld. Bijna in een
zaamheid je laatste uren beleven,
omdat er niemand bij je mag zijn
behalve verpleegkundigen en art
sen. Ja, dat isdat istrauma
tisch. Normaal zie je dierbaren
om het bed, ze praten nog even.
Familie omhelst elkaar, kan de
Het virus is zo klein,
maar legt alles plat.
Misschien hebben
we dit nodig om tot
bezinning te komen
zieke over het hoofd strijken, door
de haren woelen. Dat kan alle
maal niet meer.''
,,Normaal, als een familie aan
geeft dat daar behoefte aan is, pro
beer ik ze tot steun te zijn. Af en
toe even langs het bed lopen. Dat
kan nu niet. We doen nog wel zie
kenzalvingen. Het kruisje op het
voorhoofd brengen we met een
wattenstaafje aan.''
,,Als mensen daarvoor open staan,
zeg ik dat God nabij is. Maar niet
iedereen zit op dit soort woorden
te wachten. Tegen andere mensen
zeg ik dat hun familie er dan mis
schien niet is, maar dat ze wel in
hun gedachten en hun hart zijn."
Toch is het onmogelijk de
leegte te vullen waarmee het le
venseinde nu omgeven is. Het is
een wrange paradox, concludeert
Tacken. „Als het einde nadert,
gaan mensen zich afvragen wat
er echt toe doet. Ze noemen
nooit dat ze drie keer per jaar op
vakantie konden, of hun mooie
dure huis. Dat verdwijnt alle
maal als sneeuw voor de zon.
Hun geliefde, de kinderen, fa
milie: die zijn belangrijk. Die
hebben ze ook in hun laatste
dagen het hardst nodig, maar
zij ontbreken nu juist."
Laat dat de les zijn die we
uit deze crisis halen, betoogt
de dominee. „Een mens heeft
veel nodig, maar kan met
weinig toe. In onze maat
schappij is de economie zo be
palend. We omringen ons met
spullen, willen allerlei behoef
tes vervullen. Misschien is het
te veel, allemaal. Moeten we echt
doorgaan met de bio-industrie?
Moeten we alles vermarkten?
Moeten we blijven vliegen?''
Het goede nieuws: we ontdek
ken ook nieuwe dingen door deze
tegenslag. Dingen die we mis
schien wel als verloren be
schouwden. ,,We blijken nog soli
dair te kunnen zijn. Iedereen
houdt 1,5 meter afstand, omdat
hij beseft dat hij een ander kan
schaden als hij dat niet doet. En
er is saamhorigheid. Je wilt niet
weten hoeveel bloemen en fruit
hier bij het ziekenhuis aangebo
den wordt.''
Bovenal confronteert het virus
ons met onze kwetsbaarheid, stelt
Tacken. ,,De dominante cultuur is
dat alles maakbaar is. Nu blijkt dat
dat niet zo is. Het virus is zo klein,
maar legt alles plat. Misschien
hebben we dit nodig om tot be
zinning te komen, hoe wrang het
ook is. Wat doet er nou echt toe?''
OP DE INTENSIVE CARE
ven een dagje vrij. Geen
ziekenhuisperikelen, maar
thuis wat klusjes oppak
ken. Ik heb wel de computer opge
start, om te kijken hoe het nu met
de patiënten gaat. Woensdag zijn
er twee mensen op de intensive
care opgenomen.
Het begon die ochtend met een
telefoontje van de spoedeisende
hulp. Een man had door overmatig
alcoholgebruik een alvleesklier
ontsteking opgelopen. Zonder
hulp kan iemand komen te overlij
den. We hebben hem op de 'nor
male' intensive care gelegd en veel
vocht gegeven. Het herstel kan we
ken duren.
Deze patiënt
moest naar de ic en
aan de beademing
In de middag werd ik gebeld over
een patiënt op de Covid-verpleeg-
afdeling. De mevrouw had net een
ct-scan laten maken van haar lon
gen. Daarna wilde ze in bed stap
pen en werd ze erg benauwd. Deze
patiënt moest naar de ic en aan de
beademing. ,,Let op je veiligheid'',
zei ik tegen alle collega's. Hoe
acuut iets ook is, eerst jezelf goed
beschermen.
Toen ik de patiënt zag, wist ik
meteen: het wordt lastig om een
beademingsbuisje in te brengen.
Veel tijd om na te denken was er
niet. Ik bleef kalm, al gingen mijn
temperatuur en hartslag wel iets
omhoog. En ik had het al zo warm
in het beschermende pak en met
twee brillen op. Een kleiner for
maat buisje? Ddt lukte. Wat was ik
opgelucht en trots op het team.
Deze mevrouw gaat een lang
traject tegemoet. Eenmaal buiten
de kamer moest ik scherp blijven.
Niet zomaar het pak uittrekken.
Eerst de handschoenen uit, mijn
handen wassen. Ik heb nog even
nagepraat met een collega. Ook het
autoritje naar huis is altijd prettig
om een dag te verwerken. Ik ben
als ic-arts wel wat gewend, maar
nu worden we extreem op de
proef gesteld.''
vrijdag 10 april 2020
GO
'Wat mensen het hardst
nodig hebben, is er niet'
Sander van Mersbergen
Den Bosch
Wat hoort en ziet u bij de pa
tiënten die u nog wel spreekt?
ntUViï
.r '/.v
Harry Tacken: ,,Een mens kan met weinig toe.'' foto koen verheijden
Wat doet het met mensen, dat
ze dit niet kunnen delen?
Hoe is het stervensproces ver
anderd door corona?
Kunt u ook minder doen dan
normaal?
Kunt u daar dan vanuit uw ge
loof iets mee?
Michael
Frank
■k Dordrecht
Zorgverleners op de intensive
care staan in de frontlinie om
het coronavirus te bestrijden.
Michael Frank (53) is intensivist
op de ic van het Albert Schweit
zer ziekenhuis in Dordrecht en
geeft dagelijks een inkijkje in
zijn werk. Deel 18: 'Rust na een
hectische dag'.
t
- Jamaica Vink
