CORONAVIRUS
II
Voor het eerst is er
iemand overleden bij
ons. Het raakt me
II
liefst uitgesteld tot na 1 juli
9
hij weinig van. ,,Maar ik vind het
fijn dat ik hem even gezien heb.
Hij zag er nog goed uit. Ik mis dat
ik hem niet kan aanraken, zijn
lach, samen een pilsje doen in het
restaurant. Ik ben vooral bang dat
hij mij niet meer herkent als we
hem weer mogen bezoeken.''
De moeder van Coby de Mik is
verlamd en woont in een Rotter
dams verpleeghuis. Ze maakt zich
grote zorgen om de veiligheid van
haar moeder zolang medewerkers
onbeschermd werken. Haar aan
bod om mondkapjes te leveren, is
door de directie afgewezen. Het
zou niet volgens de richtlijnen van
het RIVM zijn. Nu zijn op drie eta
ges bewoners besmet.
,,Het is een vicieuze cirkel'', ver
telt ze. ,,Ze sluiten de huizen om
corona te voorkomen, maar ne
men maatregelen die corona juist
kunnen veroorzaken, die emotio
neel zijn voor de bewoners, en
voor familieleden niet te dragen.''
Angst
Coby krijgt schrijnende berichten
van medewerkers. Ze zijn bang
om naar hun werk te gaan en heb
ben herhaaldelijk om bescher
ming gevraagd. ,,Het doet mij pijn
dat je geen antwoord krijgt op vra
gen'', schrijft een van hen. ,,Ik ga
elke dag met angst aan het werk.
Het vreet me op. Ik ben juist bang
dat dit me ziek gaat maken, terwijl
ik juist altijd positief en sterk ben.
Geestelijk ga ik hier kapot.''
Een collega schrijft dat de angst
de hele dag in het hoofd zit. ,,Je
speelt als het ware Russisch rou
lette. Je kunt alleen hopen dat je
niks oppikt of doorgeeft.''
Weer een ander vertelt emotio
neel over het onbegrip en de angst
in de ogen van een bewoner die
overleed zonder de liefde en
warmte van de familie. ,,Het is zo
Het is een oorlog
zonder bommen en je
hebt geen idee of je
geraakt bent
enorm heftig allemaal.''
Personeel voelt zich in de steek
gelaten door de overheid. ,,De ver
pleeghuiszorg is kapot bezuinigd.
We zitten in het verdomhoekje'',
zegt Jolanda de Mooij (60). Ze
draagt als enige op haar werk een
zelfgemaakt mondkapje. ,,Ik wil
niet het risico nemen bewoners te
besmetten of zelf ziek te worden.''
Onder verpleegkundigen en
verzorgenden is veel angst en on
zekerheid, blijkt uit ruim duizend
meldingen die bij beroepsvereni-
ging V&VN zijn binnengekomen.
De 1,5-meterregel is in verplee
ghuizen onmogelijk in praktijk te
brengen. Tegelijk werkt het perso
neel zich een slag in de rondte,
met alle risico's van dien.
In het verpleeghuis waar Jacque
line werkt, zijn collega's erg ziek
geworden na besmetting door be
woners. ,,Dat is het linke van al
les'', zegt ze. ,,Het is een oorlog
zonder bommen en je hebt geen
idee of je geraakt bent. Maar ik ben
blij dat ik mijn steentje kan bijdra
gen en dat we het samen doen. Het
is een enorme klus om alle dien
sten gevuld te krijgen. Er wordt
veel extra gewerkt en alle mede
werkers zijn enorm betrokken.
Zonder mopperen worden vrije
dagen ingeleverd en extra nacht
diensten gedraaid.''
Al die discussies gaan aan me
vrouw Lorrier in Claris Zorgvilla
Den Deijl voorbij. Ze geniet van de
ontmoeting met dochter Inge in
het glazen tuinhuis. Het doet haar
goed te horen dat iedereen in de
familie gezond is.
In november wordt ze 97 jaar.
,,Mijn verjaardag wordt toch wel
gevierd?''
Inge: „Natuurlijk gaan we je ver
jaardag vieren. Als dit klaar is, ko
men we gewoon weer op bezoek.''
De naam van Jacqueline is op
haar verzoek gefingeerd.
OP DE INTENSIVE CARE
oor het eerst is op onze
intensive care iemand
met het virus overle
den. De patiënt werd na een rea
nimatie thuis naar ons zieken
huis gebracht. De schade aan het
lichaam was zo groot dat we al
snel de behandeling moesten
stopzetten. Het raakt mij en mijn
collega's. We praten erover, let
ten extra op elkaar. Maar we
moeten ook verder. Er liggen op
de afdeling nog achttien corona
patiënten die onze zorg en aan
dacht hard nodig hebben.
Ik heb zelf met de familie van
de patiënt gebeld. Het helpt dat
ik dit soort gesprekken vaker heb
gevoerd en levenservaring heb.
In zo'n gesprek zeg ik hoe af
schuwelijk ik het vind. Ik vertel
een duidelijk en eerlijk verhaal.
Dat willen mensen horen, je
moet als arts niet om de situatie
heen draaien. Ik tast wel af hoe
een familie erin staat. De een wil
alle details weten, terwijl de an
der dat juist niet wil horen. Die
vertrouwt op onze overwegin
gen.
Het besluit om een behande
ling te stoppen, nemen we ook
niet zomaar. Dit doen we met
twee intensivisten, en na overleg
met alle artsen en arts-assisten
ten. Je kijkt hoe een patiënt eraan
toe is, naar de functie van bij
voorbeeld de nieren of lever. Hoe
groot de kans is dat hij of zij hier
van kan herstellen; voor een
ic-opname heb je een redelijke
conditie nodig. Is dit verenigbaar
met het leven? Of houd je ie
mand in leven die nooit meer be
ter wordt?
De verpleegkundigen begelei
den de families. In een 'normale'
situatie is er alle ruimte om af
scheid te nemen. Nu is het schip
peren tussen veiligheid en men
selijkheid. In principe mogen er
drie mensen afscheid nemen.
Maar we willen daar niet te ri
gide in zijn. We gaan niet tegen
We gaan niet tegen
een gezin met vier
personen zeggen
dat één kind thuis
moet blijven
een gezin met vier personen zeg
gen dat één kind thuis moet blij
ven. De familie krijgt van het zie
kenhuis beschermende kleding,
voor de eigen veiligheid en voor
die van het personeel. Als ie
mand verkouden is, geven we dit
al voor binnenkomst in het zie
kenhuis door. Bij zo'n afscheid
wil je als familie iemand vast
pakken, omhelzen, een kus ge
ven. Dat kan nu niet, alleen even
aanraken, maar dan wel met een
handschoentje aan. Onze verple
ging doet er alles aan om het toch
heel waardig te maken. Want af
scheid nemen, kun je maar één
keer doen.''
DEN HAAG De zomeruitverkoop
start dit jaar mogelijk pas na 1 juli.
Het kabinet laat momenteel on
derzoeken of massale kortingsac
ties voor die datum kunnen wor
den tegengegaan.
De regering wil met een uitge
stelde uitverkoop kleine winke
liers steunen. Zij hebben vaak
weinig reserves en hebben het
door de coronacrisis zwaar. Zij
hebben daardoor minder moge
lijkheden om veel spullen al vroeg
in de zomersale te gooien.
Behalve onderzoek naar het te
gengaan van kortingsacties roept
het kabinet ook brancheorganisa
ties op hun rol te pakken en een
vroege uitverkoop te voorkomen.
Het kabinet is daarnaast in ge-
sprek met vastgoedeigenaren en
brouwers om te kijken hoe qua
huisvesting de pijn in de getroffen
sectoren evenredig kan worden
verdeeld. In de detailhandel heb
ben vertegenwoordigers van
huurders en verhuurders een
brede oproep gedaan aan hun ach
terban om tot 20 april de huur op
te schorten en gezamenlijk tot
'maatwerkoplossingen te komen'.
Ook brouwers en de horeca zijn
nog in overleg over verdeling van
de lasten.
Het kabinet zal erop aandringen
vooral de huurlasten eerlijk te ver
delen. Gebeurt dit niet, dan zal het
kabinet desnoods met maatrege
len komen, suggereren Wiebes en
Keijzer in de Kamerbrief.
woensdag 8 april 2020
-Verpleegster Jacqueline
Michael
feT Frank
Dordrecht
Zorgverleners op de intensive
care staan in de frontlinie om
het coronavirus te bestrijden.
Michael Frank (53) is intensi-
vist op de ic van het Albert
Schweitzer ziekenhuis in Dor
drecht en geeft dagelijks een
inkijkje in zijn werk. Deel 16:
„Afscheid nemen kun je maar
één keer doen.''
- Jamaica Vink
