CORONAVIRUS
II
8 NIEUWS
Verpleeghuizen
Achter de deuren van verpleeg
huizen voltrekt zich een stille ramp.
Corona zorgt voor een groeiend aantal
besmettingen en sterfgevallen.
Familieleden van bewoners voelen zich
machteloos, het zorgpersoneel is angstig.
De handen van
mevrouw Lor-
rier (96) reiken
verlangend naar
die van haar
dochter Inge
Stil. Een glas
wand voorkomt dat hun vingers
elkaar kunnen raken. ,,Lieve schat,
we kunnen niet bij elkaar komen.
Gek hè'', zegt Inge.
,,Is dat vanwege de besmetting?''
vraagt haar moeder. ,,Is het nog zo
erg?''
Inge: ,,Het is vreselijk, een heel
gemene griep. Net als vroeger de
Spaanse griep. Deze heet corona.
Het is besmettelijk, dus we moe
ten heel voorzichtig met elkaar
omgaan. We kunnen elkaar niet
aanraken, maar we kunnen elkaar
wel zien. Het is super ongezellig
maar het is even niet anders.''
Voor het eerst in 3,5 week zitten
moeder en dochter weer fysiek te
genover elkaar. Niet binnen bij
Claris Zorgvilla Den Deijl in Was
senaar, een particulier verpleeg
huis voor mensen met dementie,
maar in een 'container' in de tuin.
Het tuinhuis is ingericht als
woonkamer, met ramen, een fau
teuil, tafeltjes, planten en een kof
fiezetapparaat. Familieleden gaan
aan de ene kant via een deur naar
binnen, de bewoners aan de an
dere kant. Zo kunnen ze elkaar
toch een half uur 'ontmoeten', ge
scheiden door een glaswand.
,,Het is een prachtige toevoeging
op het beeldbellen'', zegt Inge. ,,Ik
heb begrip voor de situatie maar
de kostbare tijd samen wordt ook
afgepakt. Ze is op hoge leeftijd. Ie
dere dag kan er wat gebeuren.
Maar ik ben blij dat ze veilig hier
zit, en niet alleen thuis.''
Verpleeg- en verzorgingshuizen
zijn dicht om het coronavirus bui
ten de deur te houden. ,,In het be
gin was er droefheid, maar ook be
grip bij familieleden'', zegt Claris
directeur Willem Holleman. ,,Be-
woners ondergaan het gelaten. Het
gemis is groot.De levendigheid
binnen is minder, maar voor hun
veiligheid is het beter.''
De lockdown zorgt voor schrij
nende situaties. Echtparen zijn
abrupt gescheiden. De berichten
over slachtoffers stapelen zich op,
soms met bizarre statistieken: tien
sterfgevallen in een verpleeghuis
in Sommelsdijk, veertien in
Heerde. Het coronavirus is een
sluipmoordenaar.
Alarm
Verenso, vereniging van specialis
ten ouderengeneeskunde, slaat
alarm over de flinke toename van
het aantal besmettingen en sterf
gevallen onder verpleeghuisbewo
ners. In elektronische patiënten
dossiers staan zeker 1978 mensen
met Covid-19 geregistreerd. Van
hen zijn 908 daadwerkelijk getest,
bij 1071 is er een verdenking.
In totaal zijn 281 patiënten over
leden, van wie er 184 getest waren.
Gelukkig zijn er ook 124 hersteld.
De landelijk cijfers zijn niet com
pleet, maar geven wel een zorg
wekkend beeld, zegt voorzitter
Nienke Nieuwenhuizen, van
Verenso. ,,Het aantal zal toene
men. We horen veel over de inten
sive care, maar een belangrijk deel
van de strijd wordt in verpleeg-
huizen gevoerd. Dat blijft onder
belicht.''
Die cijfers blijven grotendeels
buiten die van het RIVM. Niet alle
verpleeghuisbewoner met symp
tomen worden getest. En de
meeste patiënten worden niet
naar een ziekenhuis overgeplaatst.
,,Een verblijf op een intensive
care is een traumatische ervaring'',
zegt Nieuwenhuizen. ,,Vaak ko
men verpleeghuisbewoners er
slechter uit en je moet lang revali
deren. Medisch gezien is het niet
altijd zinvol. Je doet er vaak meer
Een belangrijk deel
van de strijd wordt in
verpleeghuizen
gevoerd. Dat blijft
onderbelicht
kwaad mee dan goed.'' Familiele
den kunnen alleen nog langsko
men als een bewoner terminaal is.
Zelfs dat gebeurt niet altijd. Het
komt voor dat ouderen sterven
terwijl familie alleen via een iPad
kan meekijken.
,,Families van bewoners kiezen
er soms voor niet bij hun ster
vende ouder te zijn, om besmet
ting te voorkomen'', vertelt ver
pleegkundige Jacqueline ,,Dat
is heftig om te zien. Dat maakt het
rouwproces nog veel pittiger. Me
dewerkers blijven zoveel mogelijk
bij de bewoner, de zorg is fantas
tisch en enorm liefdevol, maar we
kunnen nooit de rol van familie
overnemen.''
Minder prikkels
Het gemis is groot. Maar het geeft
bewoners ook rust, omdat ze min
der prikkels krijgen. Sommigen
beseffen dat er iets ergs aan de
hand is, aan andere bewoners is
het niet uit te leggen.
Samen een warme maaltijd nut
tigen in de eetzaal is er niet meer
bij. In sommige verpleeghuizen
eten bewoners in hun eigen kamer
of appartement. Er zijn geen in
loopochtenden meer, geen vrij
willigers of kopjes koffie met
mensen uit de wijk.
,,We hadden huilende bewo
ners, ook medewerkers moesten
een traan wegpinken'', vertelt Jac-
queline. ,,Er wordt van alles be
dacht om de eenzaamheid te ver
minderen. Dat valt niet mee, om
dat we eerder met minder dan met
meer medewerkers lopen in ver
band met ziekte.''
Wildvreemden komen spon
taan voor de deur muziek maken.
Familieleden huren hoogwerkers
om voor het balkon een praatje te
kunnen maken of een jarige toe te
zingen. Of ze gaan voor het raam
staan zwaaien, brengen een taart,
kaart of cadeau. De emoties lopen
daarbij soms hoog op.
Dat kan voor bewoners ook ver
warrend zijn, zegt Jacqueline. ,,Na
het zwaaien voor het raam, lopen
ze soms uren naar hun naaste te
zoeken en begrijpen ze niet
waarom hij of zij niet binnen
komt. Bewoners vinden het vaak
wel heerlijk om te zingen. Het
geeft hoop en rust.''
Voor de families is deze periode
misschien wel moeilijker dan voor
de bewoners. De vader van Judy
Kreft is onlangs positief getest op
corona. ,,Ik dacht: daar gaat-ie. Ik
had bij wijze van spreken al af
scheid genomen. Gelukkig heeft
hij slechts milde klachten. We
hebben hoop dat hij er doorheen
gaat komen. Hij mag overal aan
overlijden, maar niet aan dit klote
virus. Dat is zo'n nare dood.''
Ze heeft een paar keer met hem
kunnen videobellen. Daar snapt
woensdag 8 april 2020
Het grote
verdriet
achter de
dichte deur
Tonny van der Mee
Wassenaar/Rotterdam
Inge Stil en haar moeder me
vrouw Lorrier, die in een zorg
villa woont, ontmoeten elkaar in
een omgebouwd tuinhuis. De
ruimtes zijn gescheiden door
een glazen pui om besmetting te
voorkomen. foto's arie kievit
-Nienke Nieuwenhuizen,
Verenso
