Britse hoogleraar:
EUWS 11
Steven Riley
werkt voor het
Imperial College,
de Britse
universiteit
waarnaar de hele
wereld kijkt voor
betrouwbare
epidemiemodellen.
De hoogleraar is
onder de indruk van
de sterk dalende
Nederlandse
besmettingsgraad.
Ook een van de
meest gezag
hebbende epi
demiologen ter
wereld zit met
de praktische
thuiswerkbe
slommeringen van het coronatijd
perk: ,,Ik breng even lunch naar
mijn vrouw hoor, maar vertel'',
zegt Riley telefonisch vanuit Lon
den.
De hoogleraar infectieziekten is
verbonden aan het Imperial Col
lege. Met zo'n vijftig onderzoekers
publiceert deze universiteitsgroep
uit Londen toonaangevende arti
kelen over het coronavirus, de ver-
spreiding en de gevolgen van lock-
downmaatregelen. Hun modellen
over epidemieën gelden als maat
gevend, veel regeringen baseren
hun beleid erop. Zo schudde een
rapport van Imperial met progno
ses over honderdduizenden tot
miljoenen doden bij gebrek aan
sociale restricties de Amerikaanse
president Donald Trump en de
Britse premier Boris Johnson re
cent nog wakker.
,,We komen nu in een cruciale
fase'', zegt Riley. ,,Er is niet één
verhaal over corona. Dus kijken we
nu op veel plekken wat maatrege
len doen. China deed het op dit
vlak geweldig: ze namen snel forse
maatregelen, die kunnen niet zo
maar overgenomen worden in de
rest van de wereld.''
,,Ja, dat lees ik ook. Maar de gege
vens lijken wel betrouwbaar. Som
mige statistieken veranderen, bij
voorbeeld over het totale aantal
mensen dat geïnfecteerd is. Maar
dat zien we in Europa ook, de
milde gevallen moeten we alsnog
meenemen. En dat gebeurt.''
Afgelopen week publiceerde Ri-
leys groep een rapport waarin de
sociale maatregelen per land in
een model gegoten worden, inclu
sief de gevolgen voor de besmet
tingsgraad. Dat geeft een beeld
over de ontwikkeling van het vi
rus. Grofweg geldt: hoe strikter de
maatregelen (lockdown, school-
sluiting, horeca dicht, geen evene
menten), hoe lager de besmet
tingsgraad uiteindelijk wordt. Als
die onder de één daalt, dooft de
epidemie uit. Nederland is toeval
lig niet opgenomen in de publica
tie. Riley: ,,Maar zo te horen neemt
Nederland vergelijkbare maatrege
len als diverse andere landen in
onze publicatie. Wij zouden dat
trouwens geen lockdown-light
noemen, hier in het Verenigd Ko
ninkrijk.''
,,Zweden neemt een ongelooflijk
groot risico. Het kan zijn dat de
overheid er een plan bij heeft, dat
ze vertrouwt op het gedrag van
mensen, dat men toch wel afstand
neemt. Dat kan. Gedrag is uitein
delijk het belangrijkste. Maar de
besmettingsgraad van Zweden
blijft hoog in onze modellen, en
die moet echt omlaag wil je het vi
rus uitbannen. Iedereen weet: dit
is geen gewone griep.''
Nederland ging half maart in de
pauzestand. Volgens ons RIVM
zitten we hier nu op een repro
ductiefactor die lager is dan 0,5.
Een coronapatiënt besmet dus
minder dan 0,5 anderen.
,,Wow, dat is briljant! Geweldig als
dat zo is, dan zitten jullie op waar
den als in Wuhan.''
,,Jullie modelleur is Jacco Wal-
linga? Ik ken Jacco wel. Hij ont
wikkelde bij het Sars-virus een
nieuwe techniek om de reproduc
tiefactor te modelleren. Die geldt
nu als bijna universeel. Wat na-
Totdat er een
vaccin is, moeten
we met het virus
leren omgaan
tuurlijk niet zegt dat een model
helemaal perfect is, maar toch. Het
zou geweldig zijn als het zo is. En
de lage besmettingsgraad kan wel
kloppen. Zo'n reproductiefactor
wordt door meer bepaald dan al
leen sociale-afstandsmaatregelen,
zoals de populatie en het gedrag
van mensen, en ziekenhuisinfor
matie.''
,,We zullen op een gegeven mo
ment wel goede bloedtests krij
gen, er zal een vaccin beschikbaar
komen. Als we die beide hebben,
kunnen we terug naar het leven
dat we tot een paar weken geleden
kenden. Maar tot die tijd - en ik
zeg met veel anderen: dat kan
twaalf tot achttien maanden du
ren - moeten we met het virus le
ren omgaan. Als je dan de teugels
op enig moment voorzichtig wat
loslaat, bijvoorbeeld als je scholen
weer wilt openen, zul je dat heel
gecontroleerd moeten doen. En
misschien ondertussen met
nieuwe test- en traceertechnieken
werken. Er zijn apps die je privacy-
vriendelijk volgen, en vertellen of
je met besmette mensen in aanra
king bent geweest.''
,,Dit is nog nooit vertoond in de
menselijke historie op deze schaal.
De Spaanse griep van 1918 kun je
erbij pakken, maar toen was de
wereld anders, onze communica
tie, de wetenschap. Op veel plek
ken op de aardbol moeten mensen
al langer leven met de risico's van
ziekten, neem malaria. Maar het
verschil is nu: dit is overal. De hele
planeet heeft dezelfde vijand, en
toch reageren we op verschillende
plekken anders, nemen landen
andere maatregelen. Dat bekijken
wij nu, de komende cruciale we
ken en de twee jaren daarna. Tot
die tijd moeten we zo veel moge
lijk levens redden. Maar geloof me:
ook daarna gaan we deze pande-
mie nog zeker honderd jaar bestu
deren.''
Besmettingsfactor in verschillende landen
maandag 6 april 2020
GO
'Die dalende cijfers zijn briljant!'
Niels Klaassen
Den Haag/Londen
Er wordt kritiek geleverd op Chi
nese data, de Chinezen zouden
niet het hele verhaal vertellen.
Zweden valt op: het virus lijkt
daar snel rond te kunnen gaan,
na minimale sociale restricties.
Er was onder virologen ook wel
scepsis over dat percentage van
het RIVM.
- Steven Riley, hoogleraar
Maar voordat je effect ziet,
duurt het een poos. Tussen mo-
ment van infectie en sterfte zit
ten volgens uw onderzoek
24 dagen. Veel mensen willen
weten: hoelang gaat dit nog
duren?
Wat fascineert u als weten
schapper nu het meest?
Hoeveel andere mensen steekt een coronapatiënt gemiddeld aan?
Deze 'besmettingsfactor' lijkt af te nemen maar de vaart verschilt per
land. In Frankrijk daalde de besmettingsfactor bijvoorbeeld veel
sneller door rigoureuzere maatregelen.
Maatregelen
O Volledige lockdown Verbieden evenementen ^Scholen dicht
A Zelf-isolatie VSocial distancing
50 waarschijnlijkheid
95 waarschijnlijkheid
17-02 24-02 02-03 09-03 16-03 23-03
50 waarschijnlijkheid
95 waarschijnlijkheid
17-02 24-02 02-03 09-03 16-03 23-03
Volle terrassen in Stockholm. Anders dan de meeste Europese landen hanteert Zweden minder strikte coronamaatregelen. foto ap
