Ik heb geleefd
'Klinkt misschien gek, maar
vroeger was ik het type glas
halfleeg, nu is het andersom'
China pakt de draad weer op. De Chinese
staatstelevisiebrengt het afscheid van de
ingevlogen medici uitgebreid in beeld.
'Wat ik weet is dat
onze wijk niet meer
besmet is'
edisch personeel loopt
door een erehaag van
dankbaar applaudisse
rende inwoners van
Wuhan. Alsof de olym
pische ploeg wordt ingehaald met kof
fers vol prijzen. Zo is het ook een
beetje. Maar hier worden figuurlijke
medailles omgehangen namens in
middels 73.000 herstelde patiënten.
Er liggen nog zo'n 5000 Chinezen
op de intensive care en 3200 hebben
het niet overleefd. Maar het keerpunt
lijkt bereikt. En in Wuhan lijkt deze
week een belangrijke slag te zijn toe
gebracht aan Covid-19. Na twee maan
den quarantaine herleeft de stad. Be
woners mogen weer naar buiten, maar
wel onder toezicht. Kinderen spelen
op straat, volwassen doen oefeningen
in het park. Een man in beschermende
kleding desinfecteert de schoenen van
bewoners die hun flat binnengaan.
,,Wat ik weet is dat onze wijk niet
meer besmet is door het virus", zegt
een inwoner tegen televisiestation
CCTV.
Vreugde in tijden van corona. Af
zwaaiende medici. Het zijn beelden
waar ook Nederlandse televisiekijkers
graag voor zouden gaan zitten. Mis
schien over een maand of twee als de
coronacurve is geplet en onze medi
sche frontwerkers mogen uitblazen.
De Chinese zorghelden hebben litte
kens van doorzettingsvermogen. Elke
spier is moe, maar hun vermoeide
ogen stralen. Blij zijn ze ook dat ze het
zelf hebben overleefd. Tientallen col
lega's kunnen corona niet navertellen.
Misschien - als het straks allemaal
voorbij is - kan Nederland ook zoiets
organiseren: een zorgdefilé, in elke
stad. Om de helden van 2020 toe te
juichen en te tracteren op een confet-
tiregen. En daarna ook belonen. Met
premies, toeslagen, verzekeringen en
gratis toegang tot alle pretparken in
het land, zoals ze dat in China ook
krijgen. De beelden van de Chinese
staatstelevisie CGNT lijken op die van
een soort Bevrijdingsdag. Natuurlijk,
er is regie en televisiebeelden hebben
allang hun onschuld verloren. CGNT
is een propagandakanaal dat ook
poogt de geschiedenis te herschrijven.
De schuldvraag en de eerste respons
worden verdoezeld. Beter nu te bena
drukken dat China met al zijn erva
ring met corona de wereld te hulp
schiet - wat ook zo is. Achter zo'n de-
filé wordt een groter en gecompli
ceerd geopolitiek en economisch spel
gespeeld. Twee presidenten: Trump en
Xi willen de wereld laten zien hoe het
moet. Ieder op zijn manier.
En toch, zoveel blijdschap op de ge
zichten van Chinese artsen, verplegers
en verzorgers, degenen die zich heb
ben kapotgewerkt om mensenlevens
te redden, zoiets laat zich moeilijk re
gisseren. Je wilt haar omhelzen, die
frêle verpleegster die hard begint te
huilen als de CGNT-verslaggever
vraagt hoe het met haar gaat. ,,Mama
ik kom naar huis'', roept ze. Ze mdg
naar huis zegt de troostende verslag
gever. Thuis is voor deze 200 verple
gers en artsen de provincie Guang
dong, bijna 1100 kilometer van Wu
han. Alleen al die provincie had liefst
2500 mannen en vrouwen als verster
kingen naar de zwaarst getroffen pro
vincie Hubei gestuurd. 'Engelen' zegt
de verslaggever, 'en helden'. ,,Twee
maanden geleden kwamen ze hier
aan, ze wisten niets van deze ziekte.
Ze kwamen om mensen te redden.''
Annemarie Haverkamp praat met mensen over hun leven en het einde dat nadert.
Coby Dijkstra (64) heeft onver
wacht een nieuwe uitdaging: de
coronacrisis overleven. Ze is kan
kerpatiënt en als ze op korte ter
mijn zou overlijden, valt de af
scheidsbijeenkomst die ze zo zorgvuldig
had uitgedacht in het water. Door de coro
nacrisis gelden strikte regels in de uitvaart
branche: niet meer dan dertig mensen bij
een laatste afscheid, geen koffie en cake ach
teraf. ,,Heel jammer'', zegt Coby via de tele
foon. ,,Ik had een borrel in gedachten.''
Die borrel staat zelfs al vermeld op de
rouwkaart die ze heeft laten ontwerpen.
Graag ziet ze haar vrienden, collega's en fa
milie een postume toost uitbrengen op haar
leven.
De uitnodiging voor haar uitvaart ligt
bijna een jaar in de kast. Ze liet me de kaart
zien toen de coronacrisis nog sluimerde, be
gin maart. Op de voorkant een tekening van
een vrouw in een tuinstoel voor een cara
van. Een haakwerk hield ze vast, naast haar
stond een sportieve fiets. Besneeuwde berg
toppen op de achtergrond. ,,Het moeten de
Zwitserse Alpen voorstellen'', lichtte Coby
toe. ,,Daar komen we graag.''
Ze had de kaart laten tekenen door een il
lustrator. Een tekening paste beter bij haar
dan een foto. Op de binnenpagina werd
melding gemaakt van haar heengaan. 'Mijn
allerliefste vrouw en onze lieve moeder is
overleden', stond er. Alleen een datum
moest nog worden ingevuld.
Coby Dijkstra houdt graag grip op de din
gen. Vijfjaar is ze ongeneeslijk ziek (darm
kanker met uitzaaiingen), maar prijst zich
gelukkig dat de behandelingen haar tot nu
toe weinig last gaven. Haar kwaliteit van le
ven is nauwelijks aangetast door de chemo's
en een operatie. ,,Daar heb ik gewoon maz
zel mee. Mijn leven met kanker is echt geen
kommer en kwel.'' Begin maart vertelde ze
dat ze zelfs nog gewoon naar de tennisbaan
en sportschool ging en haar werk als school
juf weer had opgepakt, zij het op vrijwillige
basis. ,,Ik miste de collega's en de kinderen.
Nu help ik leerlingen met wat extra begelei
ding.''
Twee weken later ziet de wereld er heel
anders uit. Ook Coby zit noodgedwongen
thuis. Via de telefoon praten we bij. Ze ver
telt dat ze maar is begonnen met het soppen
van de keukenkastjes en het opknappen van
de tuin.
Echt ingrijpend is dat de experimentele
behandeling waaraan ze mee zou doen, nu
is afgeschoten vanwege de coronacrisis. In
het ziekenhuis gaat de acute zorg voor.
Coby had gehoopt op reservetijd; zou de
therapie aanslaan dan kreeg ze er misschien
een paar maanden bij.
De reguliere behandelingen hebben sinds
vorig jaar geen effect meer, haar tumoren
groeien. Coby's conditie gaat achteruit. In
tussen revalideert haar man thuis, hij kreeg
een paar maanden geleden een hersenin
farct. Voor haar volwassen zoon die van
wege zware epilepsie niet kan werken, doet
Coby weleens wat boodschappen. De twee
wekelijkse etentjes met de kinderen zijn
veiligheidshalve geannuleerd. Kanker heeft
haar veranderd, zegt ze. ,,Het klinkt mis
schien gek, maar ik ben optimistischer ge
worden. Vroeger was ik meer het type 'het
glas is halfleeg', nu is dat andersom.''
Hoe dat kan? Omdat je dankbaar wordt
voor de dingen die nog wél kunnen, denkt
ze. Ook heeft ze eindelijk geleerd nee te
zeggen, en dat
Nu ik ziek ben maakt het leven
een stuk aangena-
ga ik toch geen mer. ,,Nu ik ziek
dingen doen die iJe^n^di^endoen
ik niet wil?' die ik niet wil?
Verplichte ver
jaardagsvisites schrap ik en tegen straatver
kopers zeg ik gewoon nee. Zonder opgaaf
van reden, met een vriendelijke glimlach.
Dat voelt lekker!''
Samen met haar man Gerben maakt ze
overal het beste van, dus nu ook. Tijdens
ons gesprek in Leusden vertelde ze hoe ze
leeft door steeds weer doelen te stellen.
Haar veertigjarige bruiloft wilde ze halen.
,,Is gelukt!'' De zeventigste verjaardag van
haar man redde ze ook: ,,Samen met de kin
deren maakten we een rit in twee deux-
chevauxs.'' Bruiloft jongste zoon: check.
Toen werd een kampeervakantie afgelopen
zomer het nieuwe streven. Ging door. Nog
een keer naar haar geliefde Tenerife in de
cember? Kwam ook in orde. Ze zouden zelfs
nóg een keer gaan, eind maart. Maar die trip
is onlangs door de reisorganisatie gecanceld
in verband met Covid-19. Alle begrip, zegt
ze. ,,We hebben een voucher gekregen,
maar de vraag is of ik gezond genoeg blijf
om die reis in te halen.''
Voorlopig stelt ze zich tevreden met een
tuinstoel en een boek in de achtertuin. Eerst
die coronacrisis maar eens zien te overleven.
Chinese zorghelden
geëerd met enorme
portretten. foto afp
GO ZATERDAG 28 MAART 2020
...intussen eert
China de helden
BOB VAN HUËT
Inwoner van Wuhan tegen CCTV
W. >-T> <1,
FOTO KOEN VERHEIJDEN
Wilt u ook uw verhaal vertellen in deze rubriek? annemarie@dpgmedia.nl
