Roepstem tot bekering? Of deugen we al?
10 ZEELAND
GALERIE VAN DEN BERGE P.B. VAN ROSSEM EN CLARY STOLTE
De coronacrisis
heeft niet alleen
een praktisch
effect op het
leven. Hij bepaalt
ook hoe je er
tegenaan kijkt. En
kleurt eveneens de
waardering voor en
de interpretatie van
beeldende kunst.
Monnikenwerk
Goes
De vanzelfsprekend
heid waarmee je een
tentoonstelling kunt
bezoeken is verdwe
nen. En als je beseft
dat je iets mist, krijgt het extra
waarde. Mijn bezoek op afspraak
aan Galerie van den Berge con
fronteert mij daarmee. En het
werk dat ik daar zie, voegt er het
nodige aan toe. Hoe fijn het ook is
dat kunst steeds meer digitaal is te
bekijken, de ervaring van iets in
het echt zien is wezenlijk anders.
Je ervaart formaat en materiaal. Je
beweegt je langs de werken. Ver
gelijkt. Je voelt met je ogen. Het
werk van P.B. van Rossem (België,
1953) en Clary Stolte (1970) leent
zich daar ook voor.
Van Rossem gebruikt meestal
gevonden plaatmateriaal voor zijn
doorwerkte composities. Abstract
monnikenwerk. Hij bouwt illusio
naire ruimtes op klein formaat
waarin je kunt verdwalen. Niet
letterlijk, in de zin van architec
tuur, maar puur ruimtelijk. De
vormen zijn strak en de vlakken
bestaan uit minutieuze texturen
van lijntjes of vlakjes, afgewisseld
met ongebroken kleurvlakken in
subtiele tinten. Van Rossem toont
ook werk in zwart-wit of in grijs
waarin hij lagen met elkaar ver
bindt. Hij schildert een achter
grond annex ruimte waarin een
aantal objecten
zweven. Daarover
heen tekent hij dan een
aantal geometrische figu
ren. Zo creëert hij een prachtig
spel van ritme en beweging, mu
ziek voor het oog. Een etalage van
steeds nieuwe mogelijkheden, on
eindig uit te breiden en op die ma
nier metafoor voor het leven en
het bestaan. Van Rossem doet een
appel op mijn vermogen tot ver-
wonderen. En verwondering is
een van de mooiste dingen die het
leven kan geven, naast empathie
een belangrijk onderdeel
van ons mens-zijn.
Kunst voedt zowel
het één als het
ander.
Clary Stolte
etaleert een
ander aspect
van kunst.
Ook zij pre
senteert een
etalage van mo
gelijkheden. Eer
der maakte zij
kleine witte schilde
rijen met niet gebruike
lijke materialen als haargel, zalf of
suikerwater. De laatste jaren ba
kent zij haar methode strak af.
Veel van haar werk is opgebouwd
uit doorzichtig plakband. Zij
brengt dat in lagen op, afwisselend
horizontaal en verticaal, als sche
ring en inslag van een weefsel. Het
aantal lagen en de breedte van het
plakband bepalen de aanblik van
het schilderij, dat in essentie
draait om licht. De werkwijze
brengt kleine nuances in toon met
zich mee en roept op tot scherp
waarnemen. Vergelijk het met de
witte reliëfs van Jan
Schoonhoven.
Maar Stolte gaat het minstens zo
sterk om tijdelijkheid. Anders dan
gebruikelijk zal haar werk metter
tijd veranderen. Ik zie het daarom
als metafoor voor ons leven. Haar
werk toont tevens de onderzoe
kende kant van ons mens-zijn.
Dezelfde kant die mensen in staat
stelt om dat vaccin te vinden wat
ooit het leven weer op gang kan
brengen.
Reformatorische christenen
die betekenis geven aan
rampen roepen wat over
zich af. In het Reformatorisch
Dagblad schreef een predikant van
een Hersteld Hervormde Kerk op
9 maart 2020 dat elke ramp een
roepstem is tot bekering. Op 10
maart stond in het hoofdredactio
neel commentaar te lezen: 'Chris
tenen belijden dat ziekte en ge
zondheid hun niet toevallig over
komen. Niet corona heerst, maar
God regeert. Het coronavirus is
slechts een tweede oorzaak, een
middel in Gods hand. Hij zendt
ziekte zoals ooit de plagen in
Egypte, om de mens tot inkeer te
brengen.'
De beer was los en mensen be
stookten elkaar via (social) media
met commentaar. Waar de één be
tekenis gaf aan de komst van het
coronavirus, haastte de ander zich
die betekenis te betwisten. De tale
Kanaans, het wat ouderwets aan
doende Nederlands waarmee or
thodoxe protestanten duidelijk
maken dat het om gewichtige din
gen van God gaat, is lastig te ver
staan.
Tijd om stil te staan
Waar het in de berichtgeving in de
orthodox protestante kring om
ging was volgens mij: een corona
virus komt niet toevallig, wat wil
God zeggen? Is het tijd om stil te
staan bij hoe we leven, ons te be
zinnen en om te keren naar God?
Maar hoe dan? De hoofdredactie
van het Reformatorisch Dagblad
refereert aan een Bijbels recept:
'Als God ziekte zendt, moeten ze
[mensen] zich verootmoedigen,
bidden, Gods aangezicht zoeken
en zich bekeren. Als het volk dat
zal doen, 'zo zal Ik [God] uit de he
mel horen en hun zonden verge
ven en hun land genezen' (2 Kro
nieken 7). Zou dat zo zijn?
We zijn nu ruim twee weken
verder. Hoe staan de zaken ervoor?
Het lijkt niet uit te maken of men
sen gelovig, ongelovig, orthodox of
vrijzinnig zijn. Dat stilstaan is aar
dig gelukt. Met wat piepen en
kreunen, maatregel op maatregel,
werken we niet alleen thuis, maar
blijven we ook thuis. Samen met
onze gezinsleden die daar ook
werken, naar school gaan, zich
ontspannen, zorgen maken en
soms flink balen. Er is een natio
nale biddag geweest en op woens
dagavonden luiden kerken klok
ken als teken van troost en hoop.
Er is ook het nodige gekeerd. We
zien mensen in de zorg eindelijk
staan, we applaudisseren voor ze.
We sturen vrienden en bekenden
bemoedigende appjes, we bieden
elkaar aan boodschappen te doen,
bellen een oude tante en maken er
het beste van. Mensen blijven rus
tig, raken niet in shock en komen
snel in actie. En in tegenstelling
tot wat je in horrorfilms ziet,
breekt er geen totale paniek uit.
Het blijft rustig en er komt iets an
ders boven. Het negatieve mens
beeld kantelt: wat er in de samen
leving gebeurt, is precies wat Rut-
ger Bregman schrijft in zijn boek
De meeste mensen deugen. Mensen
laten elkaar hun goede, menselijke
kant zien.
Omroep Zeeland programmeert
zelfs een nieuw programma Trots
op Zeeland om juist dat in beeld te
brengen. Je ziet Zeeuwen die op
een positieve manier omgaan met
corona; omdat ze iets doen om an
deren te helpen, op een creatieve
manier de crisis overleven of an
deren inspireren. Wetenschappers
werken ondertussen hard aan de
ontwikkeling van een geneesmid
del. En stel dat genezing mogelijk
wordt, is alleen dat dan een Gods
wonder?
zaterdag 28 maart 2020
GO
Appèl op je vermogen
om te verwonderen
Nico Out
Werk van P.B. van Rossem. fotos nico out
Detail uit werk van P.B. van Rossem.
Werk van Clary Stolte.
T/m 11 april. P.B. van Rossem en
Clary Stolte. Galerie van den
Berge. Albert Joachimikade 5,
Goes. Open op afspraak donder
dag, vrijdag en zaterdag via con
tactformulier op galerievanden-
berge.nl
José Baars
José Baars schrijft
wekelijks over
religie en kerken in
Zeeland. Kijk voor haar blog
op pzc.nl/monnikenwerk
