'Wenen is een
bruisende stad,
maar het is ook
de stad van het
grote zwijgen'
schappen en gezinsrituelen - na het eten
luisteren de Rosenbaums steevast naar
Bach, Beethoven en Mahler - schetst Fanto
een schijnbaar ongecompliceerd bestaan
met de statige stad als decor.
Die zorgeloosheid verdampt als het nazi-
net zich sluit, waardoor onvermoede eigen
schappen in Viktor worden aangeboord.
Fanto smelt deze gebeurtenissen op verras
sende wijze samen met de recente zoek
tocht naar haar Joodse roots van de Nij
meegse studente Geertje Rosenbaum.
Zij ontdekt tijdens deze jacht een onwaar
schijnlijk familiegeheim.
Na een wandeling langs diverse locaties
uit haar boek, vertelt Judith Fanto verder in
hotel Regina. Het monumentale pand fun
geerde tijdens de Tweede Wereldoorlog als
hoofdkwartier van de SS-staf. ,,Wenen
anno 2020 is een heel bruisende stad, maar
het is ook de stad van het grote zwijgen.
Dit hotel bijvoorbeeld zou kunnen laten
weten: hier werd in de oorlog de nazi-top
ondergebracht, maar geen woord daarover
op de website. Oostenrijk doet nog steeds
alsof het het eerste slachtoffer van nazi-
Duitsland was, terwijl Hitler hier in 1938
juichend werd binnengehaald. Maar men
praat hier niet over die periode.''
In haar eigen familie stuitte Fanto, evenals
personage Geertje, op een soortgelijk zwij
gen. ,,Rond de Joodse identiteit heerste
vooral ongemak. Veel dingen werden niet
gezegd en bepaalde woorden waren verbo
den vanwege associatie met vervolging.
'Transport' was 'vervoer'. En als ik vroeg
naar overleden familieleden, kreeg ik altijd
in bedekte termen antwoord: tante Laura,
die leeft niet meer. In plaats van: zij is in de
oorlog vermoord. Bijna de hele tak van de
familie in Wenen is uitgeroeid. Van een
Joodse opvoeding was geen sprake bij mij
thuis. Integendeel: het was niet oké om
Joods te zijn. Een soort afkeer van en angst
voor de eigen komaf.''
Die houding ontketende in Judith Fanto
juist de drang om te onderzoeken hoe de
vork in de steel zat. Omdat ze in haar eigen
familie niet verder kwam, ging ze op jonge
leeftijd op andere plekken op zoek naar
informatie. Ze verslond boeken over het
Jodendom in het algemeen en de Holocaust
in het bijzonder. En net als Geertje - Viktor
is deels autobiografisch - meldde zij zich
als tiener aan bij een Joodse gemeente.
„Vrijzinnig, orthodox? Ik had geen idee,
ik kende de verschillen niet. Het ging mij
Total loss
Judiths oudoom parkeerde
ooit een auto tegen de pui
van Café Landtmann.
ZATERDAG 28 MAART 2020 35
