Voe de rest van 't jaer een pit in je nist
'S
9
Zuiderburen
Streektaal
OMMEGANG IMMUUN VOOR CORONA?
Het coronavirus
houdt de bekende
Ommegang Ros
Beiaard in het Vlaamse
stadje Dendermonde
op 24 mei niet tegen.
Nadat bekend werd dat op
veel plaatsen organisato
ren evenementen uit
voorzorg liever niet zien
doorgaan, rees bij Dendermonde-
naren de vrees dat ze hun ros Bei
aard eind mei niet te zien zouden
krijgen. Burgemeester Piet Buyse
is duidelijk. ,,De datum van 24 mei
is nog wel een tijdje van ons af en
we gaan ervan uit dat de situatie
rond corona wel onder controle zal
gehouden worden", zegt hij. ,,Er
zijn voor dit gebeuren, waar de
Dendermondenaren al tien jaar
naar uitkijken, al zoveel voorberei
dingen getroffen en kosten ge
maakt, dat zomaar afgelasten ge
woonweg geen optie is. Het Ros
Beiaard zal op 24 mei door onze
straten lopen. Geen twijfel moge
lijk", meent de burgemeester.
Al sinds de twaalfde eeuw trek
ken religieuze processies door de
straten van Dendermonde. De
processie van de kerkwijding
groeide uit tot de Dendermondse
'Ommegang', die ten tijde van 'de
kermis' met veel pracht en praal
door de stad trok. Later werd de
Ommegang meer 'werelds' met
reuzenfiguren. Een van die reu
zenfiguren was het Ros Beiaard
bereden door de Vier Heemskin
deren, naar het wijdverspreide
verhaal van de bekende sage.
Vanaf de vorige eeuw staan het
Ros Beiaard en de vier heldhaftige
Heemskinderen centraal in de
Ommegang die sinds 1990 tien
jaarlijks zijn ronde maakt in de
straten van het stadje. De omme
gang is nu een mix van historische
en eigentijdse taferelen, muziek,
toneel en dans gebracht door bijna
tweeduizend gekostumeerde figu
ranten en acteurs. Praalwagens,
getrokken door de prachtigste
paarden, zorgen voor een indruk
wekkend decor.
De Ros Beiaardommegang is
niet denkbaar zonder de Vier
Heemskinderen op de rug van het
Ros Beiaard. Niet iedereen mag
zomaar plaats nemen in het zadel
van dit machtige Ros. De omme-
Het Ros Beiaard zal
op 24 mei door onze
straten lopen. Geen
twijfel mogelijk
gang rijdt maar om de tien jaar uit
en er moeten telkens andere
Heemskinderen gevonden wor
den. Voor de selectie gelden eeu
wenoude voorwaarden: het moe
ten vier broers zijn die na elkaar
geboren zijn, er mag geen zus tus
sen zitten, de broers zijn op de dag
van de ommegang tussen de 7 en
de 21 jaar, in Dendermonde gebo
ren en hebben er ook onafgebro
ken gewoond.
Ridderharnassen
Onlangs hebben ze in Dender-
monde hun nieuwe Heemskinde
ren gevonden. Maarten, Wout,
Stan en Lander zijn de vier broers
Cassiman die eind mei de felbe
geerde ridderharnassen mogen
aantrekken en als de Heemskinde
ren op de rug van het Ros Beiaard
door Dendermonde zullen wor
den gedragen.
Het heldhaftige Ros, waarvan de
kop zonder de sierpluim bijna vijf
meter hoog is, is sinds 2005 door
Unesco erkend als Immaterieel
Cultureel Erfgoed van de Mens
heid.
Na het ondertekenen van de ere
code zijn de gebroeders tien jaar
actief Heemskind. Dit symbolisch
'contract' tussen het verkozen ge
zin en het Ros Beiaardcomité licht
hun plichten toe. Na tien jaar over
handigen ze het zwaard aan hun
opvolgers en ontvangen ze een
oorkonde die hen toelaat tot het
'Genootschap der Vier Heemskin
deren'. Heemskind ben je voor het
leven. Ondertussen pasten de vier
broers hun harnassen en kregen
hun zwaard, schild en laarzen met
sporen. De harnassen worden op
maat aangepast, om zo comforta
bel mogelijk het Ros Beiaard te
kunnen bestijgen. Ze moeten im
mers minstens vijf uur op het
paard vertoeven.
chrief mae een leuk stikje in
de krante", zeit 'n toen a 'k
'n tegen kwam op de groate
mart. Da's makkelijker ezeid dan
edae, wan waè mö je 't over Toen
bedocht ik dat het wee voorjaer zou
worre en inmiddels is, althans op de
kalender. Mae ok buten ka je 't a goed
merke en me a een paer moaie
voorjaersdaegen ehad. En a 'k an 't
voorjaer dienke, dienke ik aoltied an
de schoanmaek. Tegenwoordig doe ze
dat nie mi, mae in mien jongen tied
was dat de gewoonte: de groate voor-
jaersschoanmaek. Je most dan op een
ochend vroeger as aars uut je nist,
wan de schoanmaek begon op de zol-
der. De bèden moste naè benee. Die
wiere van de trap af esleurd en
goenge buten op de teêltuun of op d'
aege om te luchten en daè wiere ze
bewerkt mie de matteklopper.
Tegen d'n aevend kwaeme ze wee
vrom naè boven. Het was een
vreugde om naè bède te gaen en op
zö 'n vers op'eschod bède te kunne
gae liggen. Je zakt'n d'r een ènde in
wig. Voe de rest van 't jaer lag je dan
wee in de pit. Mae die eêste keêr
zakt'n je d'r in wig. De koele voor-
jaerslucht streek dan langs je bloate
beênen. Een heerlijk gevoel was dat.
Zö 'n pit ao ok voordeêlen, zeker voe
getrouwde mensen. Kiek, iedereên ei
wè 's een prusje, ruzie za 'k mae
zegge. A je dan op een arde, rechte
matrasse ligt en je bluuf iedere an z'n
kantje, dan komt 'r niks goeds toet
stand. Mae mie een pit in 't midden is
dat glad aars. Dan ka je op j'n eigen
kant begunne, mae eênmal in slaep,
ontspan je en rol je van eigens naè te
midden van 't bède en lig je stieve te
gen mekaore in de pit. Dat ei an vee
huwelijken goed edae.
Zeil eboend
A de zolder schoane was, gieng het
benee vadder. De stoelen uut d'n
uzen om af'schuurd te worren, de
spinne leeg, het zeil eboend en nie te
vergeten most ok de kachel van voe
de schouwe. Die wier buten
uut'epoest en die wier dan mie vee
getobbel naè de zolder edroge. Daè
stoeng 'n uut de slaegen en most 'n in
eênzaemheid wachte toet at het no
vember was. Nae de naejaersschoan-
maek mocht 'n wee naè benee. Dan
docht die kachel bie z'n eigen doet
het noe zelf mae en woud 'n nie an.
Mie peterolie, ouwe kranten en een
ööp kachel'out wierd 'n dan epaaid
toet at 'n mie vee röök begon. Dan
wier het voe at het waerm was eêst
blauw in uus. Bie oans were d'r nog a
mie last van astma. Die wiere dan ok
blauw. Dan zag je ze een paer daegen
glad nie zitte. Mae noe binne me a bie
de naejaersschoanmaek bezig en ver-
löpig me eêst voorjaer. 'k Ope op
vee moaie voorjaersdaegen en ik
dienke a 't zunnetje best goed is te
gen de corona.
dinsdag 24 maart 2020
GO
Dendermonde krijgt zijn Ros te zien
In de rubriek Zuiderburen
werpen we wekelijks
een blik over de Belgische
grens. Deze week: de be
kende Ommegang Ros Bei
aard in Dendermonde.
Frank Gijsel
Dendermonde
-Piet Buyse, burgemeester
In deze rubriek
belichten we
wekelijks een
Zeeuws dialect.
Deze keer een
verhaal van Engel
Reinhoudt in het
Bevelands.
Beluister de ge
sproken rubriek op
pzc.nl/streektaal.
Engel Reinhoudt
Het heldhaftige Ros, waarvan de kop zonder de sierpluim bijna vijf meter hoog is. foto ros beiaardcomité vzw 2020
