NIEUWS 13
DWDD LAATSTE WEEK
Vijftien jaar schreef Matthijs van Nieuwkerk
tv-geschiedenis met De Wereld Draait Door, met
elke werkdag gemiddeld een miljoen kijkers. Hoe kreeg
DWDD, dat zijn laatste week ingaat, het voor elkaar
dat we zo graag keken?
maandag 23 maart 2020
Dennis Jansen
Alexander van Eenennaam
Hilversum
en kant-en-klaar re
cept voor een goede
talkshow bestaat niet,
daarvan is Bert van
der Veer overtuigd.
De voormalig regis
seur en zenderbaas
van RTL 4 herinnert zich het tele
foontje van RTL Plus, de Duitse tak,
nog goed. Het was in de hoogtijdagen
van de talkshow Barend Van Dorp,
met Jan Mulder als sidekick. ,,De
vraag was: wat moeten we doen om
ook zo'n succesvolle talkshow te
krijgen? Mijn antwoord: zet twee
lelijke mannen aan de kop van een
tafel en daarnaast een oud-profvoet
baller met een grote mond.''
Kortom: er is geen succesformule.
,,Ook niet voor De Wereld Draait Door.
Daar is alles op z'n plek gevallen. Het
tijdstip en de presentatie verander
den, het programma ging van NPO 3
naar NPO 1. Het werd de perfecte
combinatie van presentatie, sfeer,
onderwerpkeuzes en lef om dingen
uit te proberen. De Wereld Draait
Door was magie, alles klopte. De
beste talkshow ooit.''
Om het geheim van DWDD te
beschrijven, gebruiken deskundi
gen altijd termen als vernieuwend,
enthousiast, creatief en snel. Wat ook
vaak langskomt: het strakke format.
,,Het lijkt strak, maar dat is het
helemaal niet'', zegt Dieuwke Wynia,
We waren een
geoliede
machine,
iedereen wist
wat hij moest
doen
-Dieuwke Wynia,
oud-DWDD-maker
bij DWDD tussen 2005 en 2016 als
samensteller, eindredacteur en
hoofdredacteur de evenknie van
Matthijs van Nieuwkerk. Wynia, die
uitbouwde wat voorganger Ewart
van der Horst als eindredacteur had
neergezet, spreekt liever van een
strakke organisatie. ,,Aan de 'achter
kant' was alles supergoed geregeld.
We waren een Zwitsers uurwerk,
iedereen wist wat hij moest doen.''
Hoe kwam die geoliede machine
tot stand? Met rust en ruimte, zegt
Wynia, die voormalig Vara-directeur
en huidig NPO-baas Frans Klein lof
toezwaait. ,,De Wereld Draait Door is
zo'n druipkasteel op het strand, dat
met veel liefde, aandacht en rust is
gegroeid. Veel mooier dan wanneer
je een emmer volschept, omkeert en
zegt: zo, dat is ook een kasteel. Frans
gaf vertrouwen en liet ons met rust.
Vaak hebben programma's een
waterhoofd van omroepen, zender
bazen en producenten die zich ermee
bemoeien. Wat Matthijs en ik met
ons team bedachten, konden we
doen. Dat haalt het beste in een pro
grammamaker naar boven, essentieel
voor goede televisie.''
Publieke agenda
De Wereld Draait Door trok volgens de
Stichting Kijkonderzoek sinds de
eerste uitzending op 10 oktober 2005
(165.000 kijkers) gemiddeld iets meer
dan 1 miljoen kijkers. Dat waren net
zo veel mannen als vrouwen. De
gemiddelde kijker was 53 jaar.
Matthijs van Nieuwkerk was het
gezicht, hoewel collega's als Fran
cisco van Jole, Astrid Joosten, Joost
Karhof en Claudia de Breij het ook
presenteerden. Het programma kon
grootse odes brengen (Mies Bouw
man, Guus Verstraete, Martin Bril),
maar maakte naam met vlotte vraag-
gesprekjes. ,,Een item in DWDD
duurde nooit te lang'', oordeelt Bert
van der Veer. ,,Bij andere talkshows
denk je nog weleens: die laatste twee
minuten hadden niet gehoeven. Bij
DWDD was het eerder andersom:
duurde het nog maar wat langer.''
De Wereld Draait Door bepaalde de
publieke agenda. Boeken en albums
gingen een stuk sneller over de toon
bank wanneer ze waren besproken
aan tafel bij Van Nieuwkerk. ,,Wat in
DWDD kwam, werd automatisch
urgent'', zegt tv-columniste Angela
de Jong, die spreekt van een streng en
toch los format. ,,Waarbij het net zo
gemakkelijk ging over opera als over
Peter R. de Vries en zijn aanklacht
tegen vliegtuigstoelen. DWDD zette
trends met leuke filmpjes en de gi
taar aan tafel. Ze speelden met invals
hoeken. Voor een serie over Stanley
H. zetten ze Sonja Barend aan tafel in
plaats van de hoofdrolspeler. Heel
creatief, er werd nooit op veilig
gespeeld.''
Vies van een relletje leken ze bij
DWDD evenmin. Theo Maassen die
Patricia Paays Playboy-reportage voer
voor necrofielen vond, Prem die uit
de bocht vloog toen hij een colum
nist van de Volkskrant pedofiele nei
gingen toedichtte of met kinderen
voor de tv riep dat Sinterklaas niet
bestaat.
Hoewel Van Nieuwkerk op zulke
momenten verontwaardigd of be
schaamd uit de hoek kwam, was het
niet geheel toevallig dat deze inci
denten zich juist bij hem aan tafel
afspeelden. ,,Ik laat mijn studenten
weleens kijken naar het YouTube-
programma De Snijtafel", zegt televi
siewetenschapper Dan Hassler-Fo-
rest van de Universiteit Utrecht.
,,Daarin ontleden ze ook een paar in
terviews uit De Wereld Draait Door,
dan zie je haarfijn hoe Matthijs van
Nieuwkerk de ene keer stroop smeert
en de andere keer met modder gooit.
Hij speelt altijd direct in op de emo
tie, dat is de makkelijkste manier om
iets toegankelijk te maken.''
Gejaagdheid
Hoewel Hassler-Forest respect heeft
voor de 'knappe vorm' van DWDD,
vindt hij het niet per se een goed pro
gramma. ,,De Wereld Draait Door is
door een groot publiek omarmd van
wege de verbinding tussen snelheid
en een sfeer van diepgravendheid'',
zegt hij. ,,Het wekt zo de indruk van
inhoudelijkheid, maar goed doorpra
ten over een onderwerp zit er niet in.
Die bewust aangebrachte
gejaagdheid in het programma zit
diepgang in de weg. Het heeft de
toon gezet en daarmee de tv juist wat
oppervlakkiger gemaakt.''
De vorm van het programma was
innovatief, vindt zowel Hassler-Fo-
rest als zijn collega Maarten Reesink
van de Universiteit van Amsterdam.
,,De vondst van de tafelheren en -da
mes, de korte filmpjes, de altijd opge
wekte toon'', somt Reesink op. ,,Een
sterk punt is het schijnbare gemak
waarmee het gemaakt wordt'', zegt
Hassler-Forest. ,,Met de onderwer
pen strak ingebakend tussen jingles
en rubriekjes.''
Reesink schrijft een groot deel van
het succes toe aan Van Nieuwkerk.
,,Net niet een heel mooie man, maar
wel prettig om naar te kijken. Met dat
authentieke. Bijvoorbeeld bij sporti-
tems - ik herken dat nog van Holland
Sport - zag je die oogjes nóg meer
twinkelen. Dan spatte het enthousi
asme van het scherm. Zelfs als je het
geluid uit zou zetten, voelde je nog
zijn beleving.''
LEES VERDER OP PAGINA 15
GO
