'Rijk is aan zet over levensduur kerncentrale'
6
ONDERZOEK MINIDUIKBOOT ZONK IN 1944 IN DE WESTERSCHELDE
Onderzoek naar
de onbekende
Biber-piloot in
'onderwatersigaar'
roept na decennia
steeds meer
vragen op.
Het is te hopen dat de
inslag van het 20 mil
limeter kaliber pro
jectiel dat de Vlis-
singse mini-onder
zeeër Biber naar de bodem van de
Westerschelde joeg de piloot aan
boord direct het leven kostte. An
ders stierf de onbekende Duitser
een ellendige dood in de kleine
'onderwatersigaar'.
Het onderzoek van Vlissinger
Niek Peters en de Limburgse stu
dente geschiedenis van de UCR in
Middelburg Sophie Vleugels naar
de identiteit van de ongelukkige
militair in de Duitse mini-onder
zeeër die op de Oranjedijk in een
vitrine staat, roept voorlopig al
leen maar meer vragen op. Het
bootje moet tijdens de mijnen-
ruimoperatie Calendar op de
Westerschelde in 1944 bij Bres
kens gezonken zijn. Zes jaar later,
1 januari 1950 werd het naar boven
gehaald. Met een gat in de romp
linksvoor. De inslag moet de
duiktank linksvoor lekgeslagen
hebben, waardoor de boot heel
snel volgelopen en gezonken
moet zijn.
Mijnenvegers
,,Er was een gat van 2,5 tot 3 centi
meter. Dat wisten we niet. Dat
blijkt bij herstelwerk op de Be-
drijfsschool van de Schelde dicht
gemaakt te zijn", vertelt Peters.
Dat wist Jan Roelse, directeur van
de Bedrijfsschool toen, te vertel
len. ,,Niet veel schepen hadden 20
millimeter geschut aan boord.
Maar er waren Britse mijnenve
gers op de Westerschelde die peri
scopen hadden gerapporteerd." Er
is een foto opgedoken van het in
slaggat. Dat gat is echter niet zo
groot dat het verklaart waarom er
zo weinig van de man in de Biber
gevonden is. De piloot heeft on
mogelijk kunnen ontsnappen.
,,Er zijn maar een handvol
skeletresten bekend. En geen per
soonlijke zaken, geen identiteits
kaart, geen ketting, niets", ver
baast Sophie Vleugels zich.
Oranjedijk
Na de vondst is de Biber op de
Oranjedijk bij Vlissingen gezet.
Daar heeft het vaartuig twee we-
Geen persoonlijke
zaken, geen
identiteitskaart,
geen ketting, niets
ken gelegen. Niek Peters sprak een
ooggetuige die als 10-jarige jon
gen marinemensen de inhoud
van de boot heeft zien zeven. Het
wachtschip Hr. Ms. Jacob van
Heemskerck lag toen in Vlissin-
gen. Toch rept het politierapport
van 17 januari 1950 niet over
vondsten uit de Biber. „Iedereen
kon er heen in die twee weken
aan de Oranjedijk", weet Sophie.
,,Misschien dat iemand iets heeft
meegenomen." Marine en politie
hebben in elk geval wat uit te leg
gen.
De Biber heeft ook geen num
mer meer. ,,Elke Biber had een
nummer aan de binnenkant",
weet Sophie. Misschien dat het
nummer verdwenen is bij het
werk bij de Bedrijfsschool? Wie
het weet, mag zich melden. Ook
als er iets gevonden is tussen de
spullen van ouders of grootou
ders. ,,We weten ook niet of het
wel de originele koepel is die op
de boot zit. Misschien was de ori
ginele te erg beschadigd."
Opgraven
Sophie wil graag een lijst met 'Bi-
ber-fahrers', en wat er meer te
vinden is in de Duitse militaire
archieven. ,,Ik denk dat we nog
wel even bezig zijn", zegt ze met
gevoel voor understatement. De
komende twee weken richt ze
zich op haar afstuderen, met veel
online alternatieven omdat co
rona de reguliere gang van zaken
danig frustreert. Daarna hebben
zij en Peters nog tot voorjaar 2021
om erachter te komen wie de man
in de Biber was. Die handvol van
zijn resten liggen op de Duitse
oorlogsbegraafplaats IJ sselsteyn,
bij Venray. Peters wil gedaan krij
gen dat hij die mag opgraven als er
een identiteit aan gekoppeld kan
worden. Dan kan hij na meer dan
75 jaar nabestaanden vertellen wat
er van de man geworden is.
Dat antwoordt directeur Carlo
Wolters van EPZ, de exploitant van
de kerncentrale, op vragen van Ge
deputeerde Staten. De provincie
heeft EPZ gevraagd duidelijk te ma
ken wat er nodig is om Borssele lan
ger in de benen te houden. De
kerncentrale kan mogelijk een be
langrijke rol spelen om klimaatdoe
len te halen. De Regionale Energie
strategie (RES) voor Zeeland gaat
uit van 49 procent CO2-reductie in
2030. In 2050 moet de provincie
CO2-neutraal zijn.
Door de klimaatproblemen lijkt
nucleaire stroom weer vrienden te
winnen. Klimaatexperts van de
Verenigde Naties denken dat CO2-
vrije kernenergie een deel van de
oplossing is om de opwarming van
de aarde te beperken. Borssele, de
enige kerncentrale in Nederland,
levert slechts 4 procent van de elek
triciteit in Nederland, maar is wel
goed voor 16 procent van de CO2-
vrije stroomproductie.
EPZ pleit er dan ook voor de
kerncentrale na 2033 langer in be
drijf te houden. Zeeland verzekert
zich daarmee van een voorspelbare
productie van 3,6 terawattuur aan
CO2-vrije stroom. Dat is meer dan
wat er in Zeeland in 2030 aan elek
triciteit wordt geproduceerd door
Door de problemen
met het klimaat lijkt
nucleaire stroom
vrienden te winnen
windparken, zonnepanelen en ge-
tijdencentrales. EPZ stipt ook an
dere belangen aan. Een langere le-
vensduur van de kerncentrale bete
kent het behoud van 600 tot 1000
hoogwaardige banen én nucleaire
kennis die anders uit Nederland
verdwijnt.
Kernenergiewet
Voordat kan worden onderzocht of
de kerncentrale technisch langer
meekan en welke investeringen
nodig zijn om de nucleaire stroom-
fabriek te moderniseren, zijn en
kele stappen noodzakelijk. Ten eer
ste moet de Kernenergiewet wor
den gewijzigd. De wet laat mo
menteel levensduurverlenging
niet toe.
Verder moeten de eigenaren van
de kerncentrale ermee instemmen.
Dat zijn PZEM (70 procent) en het
Duitse RWE (30 procent). De
PZEM-directie heeft al laten door
schemeren dat levensduurverlen
ging zeker moet worden bekeken.
PZEM is eigendom van de provin
cie en de Zeeuwse gemeenten. De
vraag is hoe RWE erin staat. Een
paar jaar terug liet de Duitse ener
giereus weten niet langer te inves
teren in buitenlandse kerncentra
les.
Als de rijksoverheid meewerkt,
wil EPZ een nieuw convenant met
betrokken partijen afsluiten. In
deze overeenkomst kunnen afspra
ken worden gemaakt over hoe lang
de kerncentrale mag doorproduce
ren, over veiligheids- en kwaliteits
eisen en over eventuele (financiële)
garanties.
ri'/hwr-uiH
vrijdag 20 maart 2020
Lot onbekende Biber-piloot mysterie
Claudia Sondervan
Vlissingen
Het stuk uit de romp van de
Biber-onderzeeër met het in
slaggat dat de boot deed zinken.
FOTO ZEEUWS MARITIEM MUZEEUM
- Sophie Vleugels, onderzoeker
M De Lim
burgse stu
dente ge
schiedenis
van de UCR
in Middel
burg Sophie
Vleugels.
Kan de kerncentrale Borssele
langer openblijven na de ge
plande sluiting in 2033? Een
technisch onderzoek is pas mo
gelijk nadat de rijksoverheid en
de aandeelhouders PZEM en
RWE hebben ingestemd om de
dan 60 jaar oude kerncentrale
langer in bedrijf te houden.
Frank Balkenende
Borssele
De berging van de Biber in 1950 op het strand van Breskens. foto zeeuws maritiem muzeeum
