Elke 52 rokers zorgen voor het
overlijden van één niet-roker
EUWS 11
VERENIGDE STATEN VOORVERKIEZINGEN
Ik heb veel hoop,
want ik geloof dat
Amerikanen er
altijd staan in
tijden van crisis
IJSBEERTJES BUITEN
De voormalig vicepresident van
Barack Obama won met een over
macht van ruim 60 procent van de
stemmen de voorverkiezingen in
Florida, een cruciale staat in de pre
sidentsverkiezingen van novem
ber. Ook in Illinois kreeg hij met af
stand de meeste stemmen. Zelfs in
Arizona, waar Bernie Sanders op de
steun van de latinobevolking had
gehoopt, wist hij Sanders ruim voor
te blijven.
Bernie Sanders doet het in deze
drie staten slechter dan in 2016,
toen hij van Hillary Clinton verloor.
Het betekent dat het voor hem vrij
wel onmogelijk wordt om Joe Bi
den nog in te halen. Vieren kon Bi
den dat niet - vanwege het corona
virus zijn alle campagneactiviteiten
afgeblazen. Ohio, een staat die ook
zou gaan stemmen, blies op het
laatste moment zelfs de hele ver
kiezingsdag af.
Biden sprak aanhangers toe in
een plechtige overwinningspeech
via een livestream vanuit zijn
woonplaats in Delaware. Hijfo-
custe meer op de crisis in het land
dan op de campagne. De corona
epidemie bestrijden, zei hij, is een
'nationale noodsituatie vergelijk
baar met een oorlog'. ,,Ik heb veel
hoop, want ik geloof dat Amerika
nen er altijd staan in tijden van cri-
sis. We moeten el
kaar steunen en voor
elkaar zorgen."
Het lijkt erop dat Bi
den profiteert van de
viruscrisis die ook de
VS beheerst. In peilin
gen gaven ruim zeven
op de tien kiezers in Florida
aan dat ze vertrouwen hebben
in de voormalig vicepresident als
leider in tijden van nood.
In Arizona vond zo'n twee derde
van de kiezers Biden de betrouw
baarste kandidaat in een crisis.
Het was een uiterst rommelige
verkiezingsronde. In Illinois moes
ten stembureaus worden ver
plaatst, om bijvoorbeeld te vermij
den dat kiezers massaal naar ver
zorgingshuizen zouden komen.
Maar de nieuwe locaties openden
op verkiezingsdag lang niet altijd
op tijd, omdat sommige medewer
kers niet kwamen opdagen.
Medewerkers van stembureaus
in Chicago klaagden op sociale me
dia dat ze onvoldoende schoon
maakmiddelen en desinfecterende
handgel tot hun beschikking had
den. Bovendien bleven veel kiezers
thuis, of konden ze hun verhuisde
stembureau niet vinden. De op-
komst was minder dan de helft van
de opkomst in 2016. In Arizona ging
het soepeler, omdat inwoners daar
makkelijker vervroegd of per post
konden stemmen. Maar Florida
kampte met dezelfde problemen.
Omdat er wel meer mensen ver
vroegd stemden, kan het totaal aan
tal uitgebrachte stemmen nog op
een gebruikelijk niveau uitkomen.
Tegenstander
Nu Biden zijn voorsprong verder
vergroot, groeit de druk op Bernie
Sanders om uit de race te stappen.
Veel Democraten willen hun pijlen
op gezamenlijk tegenstander Do
nald Trump gaan richten. Voorals
nog liet Sanders niets los over zijn
plannen. Enkele belangrijke advi
seurs, zoals lokaal senator Nina
Turner uit Ohio, hebben aangege
ven dat ze willen dat Sanders nog
niet opgeeft. ,,Ik denk dat andere
kiezers ook het recht hebben op een
keuze'', zei ze tegen The New York
Times. ,,Dit is geen kroning.''
Op de verkiezingsavond, nog
voor de meeste stembureaus sloten,
sprak Bernie Sanders het land toe
om uit te leggen hoe hij de proble
men rond het coronavirus te lijf zou
willen gaan. Sanders pleit voor een
cheque van 2000 dollar voor elk
Amerikaans huishouden. Normaal
gesproken zenden veel tv-zenders
zulke verkiezingsspeeches live uit,
maar Sanders is geen prioriteit
meer in de golf aan virusnieuws.
De campagne is zo goed als voor
bij, zeker nu vanwege het coronavi
rus geen evenementen kunnen
worden georganiseerd. Sanders be
sloot ook geen vrijwilligers langs
de deuren te sturen - voor hem een
belangrijke campagnetactiek.
De partij gaat er nog steeds van
uit dat de winnaar van de voorver
kiezingen op de partijconventie in
juli genomineerd kan worden. Of
dat lukt, weet niemand. Het is zelfs
onduidelijk of de voorverkiezingen
die nog op de agenda staan wel
gaan plaatsvinden, en hoe. Vijf sta
ten stelden ze al uit. Zo gaat de vol
gende ronde, komende week in
Georgia, voorlopig niet door.
Voorverkiezingen 59%Biden me
Democraten AK 36% Sanders
5s#v kv A,.,;
In Amerika, waar de antirookmaat
regelen strenger zijn en niet-rokers
minder worden geconfronteerd
met sigarettenrook, zorgen 80 tot
90 rokers voor de dood van één
niet-roker.
Al langer is bekend dat 'tweede
hands rook' schadelijk is. Onder
zoeker Leonard Hofstra, bijzonder
hoogleraar Risk profiling in Heart
Disease van het Amsterdam UMC,
heeft dat nu in kaart gebracht.
Wereldwijd zijn er één miljard
rokers, van wie er elk jaar zo'n
7 miljoen vroegtijdig overlijden.
Minder bekend is dat een kleine
miljoen mensen, onder wie kinde
ren, eerder overlijden aan de gevol
gen van meeroken. De berekening
van Hofstra gaat over 'lifetime'-ro
kers. ,,Een roker rookt gemiddeld 24
jaar en we dachten altijd: die roken
zichzelf dood. Maar in die periode
sterft er door gemiddeld elke 52 ro
kers ook één niet-roker." In Neder
land sterven jaarlijks zo'n twee- tot
drieduizend mensen aan de gevol
gen van meeroken. Volgens Hofstra
kunnen de maatregelen in Neder
land strenger. Zo mag er bijvoor
beeld nog in auto's gerookt worden
ook als er kinderen bij zijn, terwijl
je daar in sommige andere landen
fikse boetes voor kunt krijgen.
In Azië overlijdt al één niet-roker
door de verslaving van zo'n veertig
rokers. Hofstra durft een vergelij
king met corona wel aan: ,,In China
zijn door het virus zo'n 3200 men
sen overleden, terwijl er elk jaar
zo'n 100.000 mensen sterven aan
gevolgen van passief meeroken."
donderdag 19 maart 2020
Biden wint, roep
om opgeven
van Sand
■4 Joe Biden zegevierde in een
rommelige verkiezingsronde.
FOTO AP
Nu Joe Biden opnieuw overtui
gend een voorverkiezingsronde
heeft gewonnen is de campagne
om de Democratische kandida
tuur in de presidentsverkiezin
gen zo goed als voorbij. Kiezers
zeggen Biden te vertrouwen in
crisistijd.
Karlijn van Houwelingen
Washington
- Joe Biden
Democratische |D w sd ia* il in oh pa nj ct
voorverkiezingen ^5^^.
per staat. NV CO.NE I »»DDC
winst Sanders (7) CA AZ U' KS AR TN VA NC DE
winst Biden (19) nm ok la ms al sc
C nog niet gestemd HI Ga
Arizona TX GA Florida
zege Buttigieg, 44% Biden FL 62% Biden
niet meer in race 32% Sanders 23% Sanders
Bernie Sanders krijgt
het steeds moeilijker.
FOTO AFP
De ijsbeertweeling die onlangs werd geboren in Ouwehands
Dierenpark in Rhenen mocht gisteren voor het eerst naar bui
ten. Zonder publiek, want de dierentuin is gesloten. foto ap
Wereldwijd zorgen elke 52 ro
kers voor de dood van een niet-
roker. In Nederland ligt het aan
tal rokers dat voor de dood van
één niet-roker zorgt 'ergens tus
sen de 45 en 65'. Dat blijkt uit
onderzoek van onder meer het
Amsterdam UMC.
Victor Schildkamp
Amsterdam
