GEZOND FIT 13
hoofd en hart
Wie gelooft, leeft langer. Dat weten
we al heel lang, maar pas de laatste jaren
doet de gezondheidszorg voorzichtig
wat met die kennis. Psychiater en predikant
Piet Verhagen: 'Ook dankbaarheid
ondersteunt gezondheid.'
Gezondheid de
nieuwe definitie
2*1
v
Paspoort
„Religie en spiritualiteit hebben
positieve effecten op iemands
gezondheid. Mensen in religi
euze gemeenschappen leven
langer. Al vanaf de jaren 80 komt
dat uit onderzoeken naar voren.
,,Met die kennis hebben we al die
jaren bijzonder weinig gedaan. Maar
de laatste tijd zijn er wel bewegingen
waarin alles wat met religie, spiritua
liteit en zingeving te maken heeft, op
de agenda is gezet.
„Vervolgens moeten wij ons altijd
haasten te zeggen dat religie en spiri
tualiteit ook negatieve effecten kun
nen hebben, als een disclaimer. Want
vanuit de beroepsgroep wordt er met
argusogen naar gekeken. Zo van: daar
heb je ze weer - wie 'ze' dan ook zijn.
Psychiatrie en religie hebben altijd
een gespannen verhouding gehad. De
psychiatrie heeft per definitie een
hekel aan mensen voorschrijven hoe
ze moeten leven. En dat is nu net
wat religie wel doet.''
,,Er is al jaren geleden voorgesteld
gezondheid anders te definiëren. In
die nieuwe definitie omvat gezond
heid zes onderdelen (zie kader, red.).
Het accent wordt verlegd van symp
tomen, zwakheden en onmogelijk
heden naar kracht en sterke kanten.
,,In die nieuwe benadering is onder
meer ruimte voor het begrip dank
baarheid. In de psychiatrie gaat het
daar zelden over. Je kunt treurig en
geïrriteerd zijn om wat er niet lukt,
maar je kunt je ook oefenen in dank
baarheid. Dat is natuurlijk een vari
ant op het tellen van je zegeningen.
Voor vergeving geldt hetzelfde. Het
zijn aspecten van het menselijk func
tioneren waarvan we opnieuw ont
dekken dat ze ondersteunend zijn
voor je gezondheid.''
,,Het gaat in de geestelijke gezond
heidszorg niet alleen om de aandoe-
Zinvol leven: onder meer
of je idealen hebt en of je
dankbaar bent
ning. Je hebt een probleem en dat
confronteert je met de vraag: wat
betekent dit nou? Of: waar haal ik
de moed vandaan? Dat hoeft niet al
lemaal diep religieus of orthodox
gereformeerd te wezen, maar het is
wel een zingevingsprobleem. Of je
daar als psychiater mee aan de slag
moet, weet je alleen als je ernaar
vraagt. Het gaat erom dat je je dat
als behandelaar realiseert, dat je het
bespreekbaar maakt. Mijn pleidooi is
dat geloven een onderdeel van de
diagnostiek en behandeling zou
moeten zijn.''
*4 A'
,,Ja, en niemand van het medisch
personeel, al die aardige en slimme
dokters bij wie we toen kwamen,
heeft ons gevraagd: hoe houdt u dit
vol? In het medische circuit is zo'n
vraag te uitzonderlijk. Waar ligt dat
dan aan? Zijn mensen bang voor wat
er dan gebeurt? Kost het te veel tijd?''
,,Ik zou dat hebben gewaardeerd.''
,,En dan zegt de paus: wat fijn dat
u dat vraagt, dat vraagt nou nóóit
iemand aan mij.''
,,Als u dat op dag één of twee had
gevraagd, had ik geantwoord: ik
Geloven zou een
deel van diagnostiek
en behandeling
moeten zijn
ben vreselijk bang. Ik voelde ineens
van alles wat ik nog nooit gevoeld
had, en ik dacht: nu zal je het hebben,
nu zit het daar natuurlijk ook
al, dit is het begin van het eind. Ik
was niet nuchter, je bent op zo'n
moment toch bezig met de dood.
En misschien had een behandelaar
daar wat verstandigs over kunnen
zeggen. Als het tenminste ter sprake
was gekomen. Maar dat kwam het
dus niet.''
vrijdag 13 maart 2020
GO
Geloven is gezond
Tekst Helga van Kooten Foto Marlies Wessels
Is geloven gezond?
Heeft die ontwikkeling gevolgen
voor de manier waarop we over
gezondheid denken?
In uw proefschrift voert u een plei
dooi voor religie in de spreekkamer.
U vindt dat een psychiater zijn
patiënten zou moeten vragen naar
hun geloof.
Dagelijks functioneren:
onder meer of je goed
voor jezelf zorgt en hoe
je omgaat met geld
Meedoen: onder meer
hoe je sociale contacten
zijn
Lichaamsfuncties:
onder meer slapen, eten
en bewegen
Mentaal welbevinden:
onder meer of je jezelf
acceteert
Kwaliteit van leven:
onder meer of je lekker
in je vel zit
Piet Verhagen kent de
gezondheidszorg als
psychiater én als patiënt.
U en uw vrouw kregen in mei
2014 te horen dat u kanker had.
U prostaat-, uw vrouw borstkanker.
Zo leerde u de gezondheidszorg
dus ook als patiënt kennen.
v'V>
i
Piet Verhagen (63)
studeerde genees
kunde en theologie.
Hij is psychiater bij
GGz Centraal en preekt
in de PKN. In 2019
promoveerde hij op
de relatie tussen
psychiatrie en religie.
U had dat wel gewild?
Maar het is alsof je aan de paus
vraagt of hij nog weleens bidt.
Wat deed het u dat u ziek was?
