van je slaap
imm
Onze grootste
angst is nu:
controleverlies
Maatregelen
stellen gerust,
zo van: we doen
tenminste iets!
21
René Diekstra
dinsdag 10 maart 2020
T De Deep Sleep Headband produceert kleine, onhoor
bare geluidjes die de diepe slaap versterken. foto philips
M
nm
HwHMMwawaffi
'Voor je op zoek gaat
naar een hersen-
stimulator: het is af te
raden deze techniek
op eigen houtje te
proberen'
-MATTHEW WALKER
zijn uitgebreid gemeten en in kaart
gebracht. 'Slaaptechnici' wekken ze
op via elektroden op het hoofd of
manipuleren de golven.
Zo moesten deelnemers aan een
hersenstimulatorexperiment voor
het slapengaan een aantal feiten uit
het hoofd leren. Door de kwaliteit
van de hersengolven tijdens de diepe
slaap te verbeteren, verdubbelde het
aantal herinnerde feiten - in verhou
ding tot de prestaties van de contro
legroep. Intussen experimenteren
slaaptechnici ook met klanken:
korte 'bliepjes' op het juiste moment
in de diepe slaapfase zouden een
soortgelijk effect op het geheugen
hebben.
Neurowetenschapper Walker:
,,Voor je op zoek gaat naar een her-
senstimulator of speakers voor boven
je bed: het is ten sterkste af te raden
deze technieken op eigen houtje te
proberen. Er zijn mensen die zelf een
hersenstimulator hebben gebouwd
of er een hebben gekocht op internet,
maar die voldoen absoluut niet aan
de veiligheidscriteria. Er zijn gevallen
bekend van brandwonden of zelfs tij
delijk verlies van gezichtsvermogen
door fouten in de constructie of met
het voltage.'' Dus: don't try this at
home.
Slaapmedicatie
David White, professor slaapgenees-
kunde aan de Harvard University,
houdt zich ruim veertig jaar met
slaap bezig. Hij stelt dat de behoefte
aan een betere slaapkwaliteit groot is.
„Slaapmedicatie wordt gigantisch
veel verkocht. Uit onderzoek blijkt
dat een groot deel van de volwasse
nen zeven uur slaap niet haalt, ter
wijl je gemiddeld acht uur nodig
hebt. Dan is er nog het effect van
blauw licht van beeldschermen, dat
onze nachtrust verstoort.''
Samen met Philips ontwikkelde
White een apparaat dat het midden
houdt tussen een koptelefoon en een
hoofdband: de Deep Sleep Headband.
Die komt nog dit jaar op de markt.
Het moet de weinige slaap die som
mige mensen hebben, optimaliseren.
,,Het apparaat meet wanneer de trage
golven van de diepe slaap optreden
- de zogeheten deltagolven - en pro
duceert kleine, onhoorbare geluidjes
die de diepe slaap versterken. Daar
door verbetert de herstelfunctie van
de slaap'', zegt White.
Philips mikt met de hoofdband op
mensen die door omstandigheden
niet het vereiste aantal slaapuren
halen: moeders met jonge kinderen,
studenten, carrièretijgers. De fabri
kant benadrukt dat de Deep Sleep
niet bedoeld is als permanente oplos
sing. ,,Dit is geen quickfix. Wie conse
quent te weinig slaapt, herstelt hier
niet mee. Die moet zijn slaaphygiëne
aanpassen'', zegt de professor.
Medische problemen worden met
deze slaapmuts 2.0 evenmin aange
pakt. ,,Met slapeloosheid of apneu
moet je naar een dokter.'' En vijftig
plussers zijn er niet mee geholpen
doordat de golven van hun diepe
slaap langzaam veranderen. ,,Daar
werken we aan.''
Anders aanpakken
Niet iedereen lijkt onverdeeld posi
tief. ,,De drang naar een perfecte
nachtrust kan averechts werken. Er
komt prestatiedruk op te liggen,
want de volgende dag wil je optimaal
functioneren. Die druk zorgt ervoor
dat je juist niet meer kunt slapen'',
zegt neuroloog en slaapexpert Arthur
Kurvers van het Haaglanden Medisch
Centrum.
Kurvers noemt het 'opmerkelijk'
dat de Deep Sleep Headband wordt
aangehaald als slaaphulpmiddel voor
moeders met jonge kinderen. ,,Het
is geen apparaat om een chronisch
slaaptekort mee te verhelpen. Dat is
een kwestie van je slaapritme zien te
reguleren. Aan een slecht geheugen
of stemmingsproblemen kan het ook
weinig veranderen. Dat soort proble
men is van een andere orde en moet
anders worden aangepakt dan met
een band om je hoofd.''
Aanrader
,,Als je zorgt voor een goede nacht
rust, vloeien daar automatisch de
positieve effecten uit voort: een
geheugen dat herinneringen en
nieuwe informatie opslaat, een brein
dat emoties verwerkt en ze reguleert.
Onze slaap is mooi geregeld: mensen
die korter slapen, doen dat dieper.
Elk moment van de nachtrust wordt
optimaal benut. Al kunnen zij hun
slaap wel verstevigen, zodat de inge
bakken effecten niet verloren gaan
door een tekort. Daar kun je aan wer
ken zonder je hersengolven te mani
puleren'', zegt Kurvers. ,,Er zijn nog
maar weinig onderzoeken gedaan
naar deze manier van slaapoptimali-
satie. Het is interessant, maar ik zou
het mijn patiënten nog niet aanra
den.''
Aan mensen uit mijn omgeving stel ik
ten aanzien van het coronavirus af en
toe de vraag: ,,Waar zijn we nou eigen
lijk bang voor?'' Het eerste antwoord is
vrijwel altijd: voor de dood. Corona
angst zou eerst en vooral doodsangst zijn. Ik be
twijfel dat.
Met het woord 'doodsangst is iets merkwaar
digs. Voor alle fobieën - zoals die voor dieren,
bloed, injectienaalden, onweer, vliegen, enzo
voort - geldt dat ze betrekking hebben op zaken
die je kunt zien of ervaren. Bij doodsangst ligt
dat anders. Je kunt de dood niet ervaren. Je bent
dood of niet. Je kunt dus ook niet bang zijn voor
de dood. Je kunt alleen bang zijn vóór de dood,
voor het stervensproces. In het geval van corona
zou je dan bang zijn voor de gevoelens die je
verwacht als het virus bezig is je te doden. Maar
dat is niet het hele angstverhaal.
De angst die momenteel wereldwijd heerst, is
de angst voor controleverlies over de versprei
ding van het virus in de eigen omgeving. Dege
nen die nu beleid moeten maken, zeggen het
liever niet hardop, maar ook zij verkeren voort
durend in de greep van de angst voor controle-
verlies over de besmetting. Ondanks onzeker
heid over de effectiviteit ervan, zullen ze be-
paalde maatregelen voorstellen of opleggen, en
kel en alleen om de geruststellingssuggestie die
van die actie uitgaat naar het publiek en naar
henzelf: 'We doen tenminste iets.'
Wat ieder van ons persoonlijk betreft brengt
de angst voor controleverlies ons er toe mond
kapjes te gebruiken, goed handen te wassen, bij
eenkomsten te vermijden, ons in huis terug te
trekken. Allemaal maatregelen waarvan het ef
fect niet of beperkt bekend is, en die onze angst
voor verlies van controle ('we doen iets') welis
waar verminderen maar nooit helemaal kunnen
doen verdwijnen. Immers, het virus is onzicht
baar en controle over een onzichtbare vijand is
en blijft een ondoorzichtige onderneming. Sig-
mund Freud, de bekendste van alle psycholo
gen, zei dat hij voor niets zozeer angst had als
voor verlies van controle. Om daar aan toe te
voegen: ,,Enkel met denken wordt die angst niet
minder. Je moet iets doen."
Reageren?
rene.diekstra@dpgmedia.nl
Waar zijn we nu
eigenlijk bang voor
- als het gaat om het
coronavirus? Is het
doodsangst? Of
is er meer?
GO
unrUBri^Bl
