Laat maar vallen dan
Het komt er toch wel van
Het geeft niet of je rent
Ik heb jou nooit geleend
Wil weten wie je bent (2x)
GUS EN PIETER KRAKEN EEN NOOT
Pieter Hulst en Gijs Groenteman ontleden om de beurt teksten van
Nederlandstalige hits. Ze geven, al dan niet met hulp van de wetenschap,
antwoorden op vragen die die nummers oproepen.
Tekst uit De bom van Doe Maar
De jaren 80 waren geen vrolijk decen
nium - dat zal iedereen beamen. Het ging
over werkloosheid, of over De Bom. De
atoomboom. Amerika en Rusland waren
druk bezig hun arsenaal aan atoombommen
uit te breiden (dat heette de wapenwedloop)
en allebei te dreigen er een te gooien (dat
heette de Koude Oorlog). Als de een er een
gegooid had zou de ander snel volgen, waarna
iedereen atoombommen op elkaar zou gooi
en en het leven op aarde binnen afzienbare
tijd vernietigd zou zijn; dat was het idee.
Ook Doe Maar, de razend populaire
nederpopband uit de jaren 80, zong er een
liedje over: De bom. Zanger Ernst Jansz:
'En als de bom valt Dan lig ik in mijn nette
pak Diploma's en mijn cheques op zak
Mijn polis en mijn woordenschat Onder
de flatgebouwen van de stad Naast jou'.
Lekker fatalistisch, Ernst. 'Laat maar vallen
dan Het komt er toch wel van/Het geeft
niet of je rent'. Jaja, typisch Tachtig.
Achter de atoombom gaat een van de grote
en interessante geschiedenissen van de
wetenschap schuil, namelijk die van de bril
jante natuurkundige Robert Oppenheimer.
Hij was Amerikaan, geboren uit Joods-Oos
tenrijkse immigranten.
Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak, was
Amerika allerminst bereid in te grijpen. Tot
dat Japan, bondgenoot van Duitsland, een
onverwachte aanval uitvoerde op de Ameri
kaanse basis in Pearl Harbour. Vanaf dat
moment stortte Amerika zich in de oorlog,
en ging men zich intens bezighouden met
de modernste wapens, op basis van kern
splitsing, waar in Duitsland ook aan werd
gewerkt.
Oppenheimer werd hoofd van The Manhat
tan Project, waar de bommen werden ont
wikkeld. 'Ons speeltje', werden de kern
wapens toen nog liefkozend en enigszins
opgewonden genoemd. De opwinding over
de wetenschappelijke ontdekking stond in
schril contrast met de dood en het verderf
die zo'n bom zou zaaien.
Paste het binnen de normen van de be
schaafde wereld om zo'n bom, zo'n moord
wapen, te ontwikkelen? Oppenheimer was
een groot voorstander. Maar, vond hij, de
kennis erover moest worden gedeeld. Als
de wereld wist dat er zo'n vernietigend
wapen zou komen, zou de menselijkheid
zegevieren, en dat zou het einde van oorlogen
betekenen. Zijn gezag nam allengs af, omdat
hij altijd ietwat naïef voor openheid over
atoombommen is blijven pleiten, terwijl de
wapenwedloop met geheimzinnigheid was
omgeven.
Toen de bom daadwerkelijk door Amerika
werd gebruikt, in Hiroshima en Nagasaki,
was dat voor hem een deceptie. Hij werd
gekweld door schuldgevoelens omdat hij
aan de wieg van de atoombom had gestaan.
Oppenheimer werd de ultieme rebel en
dwarsdenker: iemand die in het laatste deel
van zijn leven tegen zijn eigen, grootse uit
vinding vocht.
Wat dat betreft was het wereldbeeld van
Ernst Jansz een stuk minder complex en
getroebleerd, al was het óók niet bepaald
vrolijk.
Gijs Groenteman
Volgende week buigt Pieter zich over
domme dodo's.
'Little Boy' was de naam
van de atoombom die op
6 augustus 1945 terecht
kwam op Hiroshima.
Drie dagen later wierpen
de Amerikanen de bom
'Fat Man' op Nagasaki.
De totale massa
van Little Boy
bedroeg 4400
kilo, die van
Fat Man
4898. Ze
maakten in
één klap 250.000 dode
lijke slachtoffers. Later
zouden nog honderddui
zenden mensen overlijden
als gevolg van de straling.
Buskruit is het
oudste explo
sieve meng
sel dat
bestaat. De
eerste beschrij
ving komt voor in
een Chinese militaire ency
clopedie uit de 11de eeuw.
Sinds 2001 kent Neder
land het NK Bommetje,
waarbij deelnemers van
een 3 meter hoge plank
springen en een
enorme
waterzuil |JP
produce
ren.
ZATERDAG 7 MAART 2020 21
