BLASFEMIE
Nader tot U
PORNO
De schaamte
voorbij
GRUWELIJK
Montyn
Gerard Reve
(1966)
NADER TOT U
In 1966 publi
ceerde Gerard
Reve (1923-2006)
de geruchtmakende
roman Nader tot U,
een boek dat be
staat uit vijf brieven
en wat gedichten.
De hoofdstukken
bestaan uit ellen
lange 'Reviaanse'
zinnen die meande
ren van de ene
anekdote naar de
andere geestige
omschrijving. De
gedichten horen
tot het mooiste wat
Reve ooit heeft
geschreven.
In een paar passa
ges beschrijft hij
hoe zijn hoofdper
soon seks heeft
met de op aarde
wedergekeerde
God, die als een
eenjarige muisgrijze
ezel is gereïncar
neerd. 'Ik zal hem
begrijpen en met
een met hem naar
bed gaan, maar ik
doe zwachtels om
zijn hoefjes, zodat ik
niet te veel schram
metjes krijg, als hij
spartelt bij het
klaarkomen. Na
een geweldige klau-
terpartij om de trap
naar het slaapka
mertje op te komen,
zou ik Hem drie
keer achter elkaar
langdurig in Zijn
Geheime Opening
bezitten.' Dit was
veel gezagsdragers
te veel. Reve werd
aangeklaagd we
gens blasfemie,
godslastering, in
een rechtszaak die
de geschiedenis is
ingegaan als 'het
Ezelsproces'. De
rechter oordeelde
dat passages uit de
brieven van Reve
inderdaad godslas
terlijk waren, zonder
dat ze een smalend
karakter hadden.
Daarom kreeg hij
geen straf. Reve
was het hier niet
mee eens en ging
in hoger beroep,
waarbij hij zelf op
indrukwekkende
wijze zijn verdedi
ging voerde. Hij won
het beroep. Ook de
Hoge Raad gaf hem
iets daarna gelijk.
Anja Meulenbelt
(1976)
De schaamte
voorbij een persoonlijke
geschiedenis anja meulenbelt
Halverwege de
jaren 70 publiceer
de Anja Meulenbelt
(1945) haar eerste
roman, getiteld
De schaamte voor
bij. Daarin deed ze
openhartig verslag
van haar liefdes
leven en de moei
zame strijd om zich
als (ongelukkig) ge-
trouwde en later
gescheiden vrouw
staande te houden
in een door mannen
gedomineerde we
reld. Haar boek
ging over een tie
nerhuwelijk, een
gewelddadige man,
haar studie aan de
sociale academie,
seksuele relaties
met zowel mannen
als vrouwen, maar
ook over politieke
onderwerpen als
het recht op abor
tus.
Voor veel vrouwen
voelde de omstre
den autobiografi
sche roman als een
bevrijding. Het werd
een boegbeeld voor
de opleving van het
feminisme.
Er kwam ook veel
kritiek. Vanuit
streng-feministi-
sche hoek vond
men het boek 'por
nografisch' van
wege de expliciete
seksscènes. Dat
Meulenbelt zich ver
rijkte met haar per-
soonlijke beken
tenissen, was radi
caal-linkse actie
voerders ook een
gruwel. In conserva
tieve kringen vond
men de schrijfster
het prototype van
een neurotische
mannen- haatster,
een vrouw die mee-
surfte op de golf
van moraliserende
progressiviteit.
Schrijvers als Annie
Romein-Verschoor
en Maarten 't Hart
noemden Meulen-
belts poging tot
zelfontplooiing vul
gair en banaal. Hoe
het ook zij: het boek
ging een half mil
joen keer over de
toonbank.
Dirk Ayelt Kooiman
(1982)
18
