NIEUWS 15
Sociale media ingezet om werkzaamheden voor het voetlicht te brengen
woensdag 4 maart 2020
Met hippe vlogs,
YouTube-video's en
podcasts proberen
kabinetsleden hun
boodschap over te
brengen. Kritische
vragen blijven uit en de
kijk- en luistercijfers zijn
ook nog niet om over
naar huis te schrijven.
Hanneke Keultjes
Laurens Kok
Den Haag
Stef Blok maakte eind
januari een bijzondere
reis. Als eerste Neder
landse minister van
Buitenlandse Zaken
bracht hij een officieel bezoek aan
Armenië. Maar daarvan was niets
te zien op journaals. Nee, het mi
nisterie nam een eigen camera
journalist mee. In 39 seconden
zien we Blok wandelend over een
zebrapad in hoofdstad Yerevan,
een krans leggen bij het genocide
monument, een persconferentie
geven en horen we de VVD-be-
windsman tegen de camera vertel
len dat Nederland de economische
banden met het land wil aanhalen.
Volgens de woordvoerder - die
optrad als interviewer - was het
'een experiment'. ,,We zullen onze
eigen mensen steeds meer voor
sociale media gaan inzetten, onder
meer bij, maar zeker niet beperkt
tot, het begeleiden van de minis
ters." Onder de 51 fulltimers die op
de communicatieafdeling van het
ministerie werken, horen sinds
een jaar ook twee 'beeldexperts'
die 'ook werknemers van het mi
nisterie volgen of ministers vast
leggen'. Om de microfoon zit vaak
een plopkap met het logo van de
Rijksoverheid. Nét echt.
Nieuwe kanalen
Het is acht jaar geleden dat de re
gering de stekker uit Postbus 51
trok. Het instituut dat sinds de
Tweede Wereldoorlog als vraag
baak en informatiepunt had ge
diend, was niet meer van deze tijd,
besloot het eerste kabinet-Rutte.
Bekende campagnes als 'Ik vrij vei
lig of ik vrij niet' en 'Drank maakt
meer kapot dan je lief is' werden
betuttelend geacht en ineffectief,
zo luidde het verdict van toenma
lig VVD-minister Edith Schippers.
Alle overheidscommunicatie
loopt sindsdien via rijksover-
heid.nl. Maar zeker de laatste jaren
zijn er door de mogelijkheden van
sociale media veel nieuwe kanalen
bijgekomen. Ministers houden het
volk via Twitter, Facebook en In-
stagram op de hoogte van hun da
gelijkse werkzaamheden. Relatief
nieuw zijn de bijna journalistieke
M Minister Hugo de Jonge
in zijn 'terugblikvlog'.
keer wat opgewekter dan de an
dere. Navraag bij het ministerie
leert dat de beelden door zijn
woordvoerders met hun telefoon
worden geschoten. Ook de mon
tage gebeurt 'in huis', al wordt die
klus door afwezigheid van een
medewerker momenteel uitbe
steed. Een gemiddeld vlog bereikt
volgens VWS zo'n 19.000 kijkers.
Behalve beleid en de praktijk in
beeld te brengen, biedt het vlog
ook gelegenheid om onderwerpen
die ondergesneeuwd raken beter
onder de aandacht te brengen.
Laagdrempelig
Die overweging speelt op meer
ministeries een rol, blijkt uit een
rondgang. Zo gebruikt Binnen
landse Zaken kanalen als Twitter,
LinkedIn en Facebook omdat die
'ook geschikt zijn om ingewikkeld
beleid laagdrempelig toe te lichten
met beelden zoals infographics en
video'.
Op YouTube blijkt minister Ray
mond Knops overigens bepaald
geen kijkcijferkanon. Om een in
druk te geven: het verslag van zijn
bezoek in 2019 aan Google, Boo-
king.com en Netflix was deze
week nog geen veertig keer afge
speeld. Het BZK-kanaal op You-
Tube heeft slechts iets meer dan
driehonderd abonnees. Volgens de
woordvoerder zeggen die getallen
echter weinig over het bereik:
,,YouTube wordt uitsluitend ge
bruikt om videobeelden te archi
veren en te ontsluiten voor ge
bruik in andere sociale media."
Menig ministerieel filmpje doet
denken aan een gemiddeld item in
het Journaal: de minister spreekt
voor de camera met een vragen
steller die zelf buiten beeld blijft
en zijn uitspraken worden intus
sen afgewisseld met zogeheten
vlogs, podcasts en filmpjes die
burgers krijgen voorgeschoteld.
Een van de actiefste ministers
op dit vlak is CDA-vicepremier en
minister van Volksgezondheid
(VWS) Hugo de Jonge. Met zijn
'terugblikvlog' - #leukdatjekijkt -
maakt hij wekelijks een videover
slag van zijn werkweek. Hij heeft
er inmiddels 88 gemaakt en ze zijn
allemaal handzaam terug te vin
den op het YouTubekanaal van
zijn ministerie.
De vlogs van De Jonge zijn vlot
gemonteerd en gaan vergezeld van
een achtergrondmuziekje dat afge
stemd lijkt op de ernst van het on
derwerp, van vrolijk jazzy tot in
getogen instrumentaal. De Jonge
praat de beelden aan elkaar, de ene
Minister Blok over Armenië.
Slobcast #27
Over praktijkexameris
Minister Slob in de weer met
zijn 'Slobcast'. foto s soundcloud.com
snijshots van het werkbezoek. Het
ministerie van Financiën liet in de
aanloop naar Prinsjesdag twee le
raressen aan het woord. Juf Lisa
zegt in het filmpje het 'fijn te vin
den dat er extra geld wordt vrijge
maakt in het onderwijs, zodat je
meer aandacht aan de kinderen
kunt geven'. Aan het eind komt
minister Hoekstra zelf in beeld,
die uitlegt dat het kabinet wil dat
het beroep van leraar 'aantrekke
lijk is en blijft'.
De woordvoerder van Hoekstra
stelt dat Financiën vooral de ambi
tie heeft om Nederlanders via
filmpjes voor te lichten en dat die
hoofdzakelijk een educatief karak
ter hebben. ,,Wij maken in prin-
cipe geen eigen media-uitingen
die journalistiek van aard zijn", al
dus de zegsman.
Journalist
Het is een standpunt dat moeilij
ker is vol te houden door het mi
nisterie van Economische Zaken
en Klimaat. Dat heeft nota bene
een freelance-journalist inge
huurd als presentator van de
GroeiCast, een onlangs gelan
ceerde 'podcast over economische
groei'. In de eerste aflevering sprak
minister Eric Wiebes over het ka
binetsplan voor een investerings
fonds. Voor deze podcast werkt
het ministerie samen met een bu
reau, stelt een woordvoerder. Vi
deo's worden juist door een eigen
beeldredactie geproduceerd. Hier
werken twee voltijders die video's
produceren voor EZK en het mi
nisterie van Landbouw.
Intussen blijft het voor ministe
ries pionieren. Niet alle initiatie
ven zijn even succesvol. Zo moe
ten de 'enkele honderden' luiste
raars van de Slobcast het sinds drie
maanden en na 35 afleveringen
doen zonder de vertrouwde stem
van minister Arie Slob voor Basis-
en Voortgezet Onderwijs.
De gedachte was dat de podcast
de mogelijkheid zou geven om
'dieper op de materie' in te gaan en
mensen te bereiken 'die je nor
maal niet bereikt', zegt zijn
woordvoerder. Maar ook na 250
euro te hebben geïnvesteerd in een
advertentie op Facebook en Insta-
gram en het afsluiten van een
abonnement op Soundcloud
kwam het luistercijfer nooit boven
de 1500 mensen uit, stelt zij.
Kijk op de site bij /video
Minister Hugo de Jonge
vlogt sinds 2018
Ministers maken hun eigen video's
en sóms kijkt daar iemand naar
Allereerst omdat Armenië een
belangrijk ia'nd is een complexe regio.
FOTO FaCeBOOK/HUGO DE JONGE
FOTO'S TWITTER@MINISTERBLOK
