NIEUWS 13
De voormalige Speaker van het
Britse Lagerhuis IgBbBerklaard
democraat. Dat hij in zijn jonge jaren
zelf achter een extreemrechtse club
aanliep, noemt hij 'een jeugdzondej
INTERVIEW JOHN BERCOW
Wel akelig was
dat ik doods
bedreigingen
kreeg: 'je zult de
kerst niet halen'
Hij is misschien
wel de meest
eloquente po
liticus van het
westelijk half
rond. EnJohn
Bercow (57) zit
ook nog eens
boordevol anekdotes die hij heeft
geboekstaafd in zijn memoires en
die hij ook graag met verve debi
teert. Je moet hem daarom soms
een beetje kort houden als de tijd
beperkt is, precies zoals hijzelf ge
regeld deed met breedsprakige La
gerhuisleden die zich verloren in
details en zo een debat in de soep
lieten lopen. Orderrrr!
Hij is klein van stuk, met een
jongensachtige uitstraling. De
oud-Speaker van het Britse Lager
huis kijkt er telkens weer van op
hoe vaak hij ook in Nederland
wordt herkend - bijvoorbeeld
door Amsterdamse taxichauffeurs
met wie hij op de foto ging nadat
hij op verzoek zijn fameuze strijd
kreet had laten rollen. Orderrrr,
orderrr.
Die populariteit heeft hij nooit
gezocht, bezweert hij, al beticht
ten politieke tegenstanders hem
van goedkoop stuntwerk. De be
kendheid komt bijna vanzelf als je
zo'n prominente rol hebt als parle
mentsvoorzitter tijdens de luid
ruchtige debatten van het Lager
huis met de Britse premier. In de
brexitdebatten waarin Bercow een
niet onomstreden scheidsrechter
was (klachten van parlementariërs
over zijn vermeende plaagstootjes
kunnen hem zijn promotie tot
Lord in het Hogerhuis kosten),
gingen de kijkcijfers door het pla
fond. 2,7 miljoen kijkers zaten op
het puntje van hun stoel als het er
weer eens om spande. Wat je ook
van hem dacht: Bercow werd een
cultfiguur. Zijn dochter ontdekte
een Vlaamse clip waarin pa's ver
bale vuurwerk ritmisch was ge
mixt in dancemuziek.
De Bercow die we kennen, is
bombastisch, joviaal, en ook in
zijn vrije tijd een pleitbezorger
van democratie, mensenrechten,
van minderbedeelden en minder
heden. Toch dweepte diezelfde
Bercow aan het begin van zijn car
rière met het racistische gedachte
goed van Engelse populist Enoch
Powell. De jonge Bercow werd
zelfs bestuurder van de Monday
Club, een extreemrechtse belan-
genclub die met Powell 'rivieren
van bloed' voorzag als blanke En
gelsen de immigratie van Afrika
nen en Aziaten uit het Britse Ge
menebest niet zouden afkappen.
,,Ik bén aanzienlijk beïnvloed door
mijn vader, maar het zou niet eer
lijk zijn hem de schuld te geven. Ik
moet mijn eigen verantwoording
nemen, wat ik ook expliciet doe in
mijn boek. Powells combinatie van
ideologie, intelligentie en welbe
spraaktheid, zowel in woord als in
schrift, sprak me destijds aan.
Daarom werd ik op mijn 18de lid
van de Monday Club, en actief in
de onderafdeling die buitenlan
ders eruit wilde zetten. Ontzet
tend dom. Waarom deed ik het? Ik
heb het me later vaak afgevraagd.
Had het wellicht te maken met het
feit dat ik destijds fysiek een iel
mannetje was? Het omarmen van
rechtse machtspolitiek was mis
schien een soort compensatie.
Powell werd gedreven door een
extreme ideologie. Hij schoot
door. Terwijl conservatieve par
tijen juist op hun best kunnen zijn
met hun goede gevoel voor poli
tiek pragmatisme en flexibiliteit.''
,,Ik ontmoette tot mijn 'verrassing'
(Bercow maakt grote aanhalings
tekens in de lucht) leden die niet
alleen vijandig stonden tegenover
immigratie van zwarten en Azia
ten, maar ook uitgesproken anti
semiet waren. Wacht even, dacht
ik, ik kom zelf uit een joods gezin.
Ik ging steeds minder naar de
Monday Club. Drie jaar later heb ik
formeel ontslag genomen van
wege onverteerbare denkbeelden
binnen de club. Achteraf was het
walgelijk te smoezen met racis
ten.'' Met een lach: ,,Gelukkig heb
je in Engeland het recht op verge
ving van jeugdzonden. Tal van
Afrikaanse en Aziatische collega's
hebben me hierin gesteund.''
,,De populistische partijen in Eu
ropa zijn in opkomst. Zorgwek
kend, want ze bieden naast slo
gans en simplistische ideeën geen
oplossingen. Ze hebben de neiging
zondebokken aan te wijzen, ande
ren verdacht te maken vanwege
hun huidskleur, hun etniciteit of
hun geloof. Tegen jongeren zou ik
zeggen: laat je niet in de maling
nemen door mensen die de breed-
levende grieven niet echt willen
aanpakken, maar ze alleen maar
willen exploiteren. Dat gezegd
hebbende: ik ben een democraat.
Ik aanvaard de uitkomst van ver
kiezingen."
,,Zeker, zijn slogan Get brexit
done ('Laten we brexit nu einde
lijk eens regelen') was zeer effec
tief. Of het een accurate voorstel
ling van zaken was van de eisen
die de EU stelde tijdens het debat
over de brexit, weet ik niet. Als
het aan mij had gelegen, waren
we zo lang als nodig was in ge
sprek gebleven met de EU in
plaats van een verkeerde keuze te
maken. Brexit blijft onze grootste
blunder op buitenlands gebied
uit de naoorlogse periode. Maar
goed, de eerste fase is nu afge
rond. Nu het vervolg. De fasen
twee en drie vereisen onderhan
delingen en een omvangrijk ak
koord. Met de EU én met de Ver
enigde Staten. Ik betwijfel of we
aan het einde van het jaar een
alomvattend handelsverdrag met
de EU zullen hebben.''
,,Ik ga niet klagen. De regering was
soms boos over mijn beslissingen,
maar ik heb me altijd fair opge
steld, ik heb niemand bevoor
deeld. Boris Johnson en Theresa
May waren nooit onbeleefd tegen
me. Wel akelig was dat ik doods
bedreigingen kreeg. Op last van de
veiligheidschef van het parlement
moesten we maatregelen nemen.
'Je zult Kerstmis niet halen' of 'We
hebben jou en je gezin in ons vi
zier' - dat soort bedreigingen die
soms heel serieus werden geno
men. Omdat we in het Lagerhuis
woonden, waren we veilig. Doods
bedreigingen kwamen binnen
bij politici van alle partijen, maar
vrouwen en etnische minderhe
den kregen ze in veelvoud. Er was
een moment dat Jacob Rees-Mogg,
de leider van de brexiteers, men
sen bij zijn huis kreeg die zijn
kinderen aanspraken. Dat is niet te
rechtvaardigen. Maar Rees-Mogg
zal onderschrijven dat vooral
mensen die anti-brexit waren
slachtoffer waren. Vrouwen
voorop. En altijd werd er bedreigd
onder de dekmantel van de anoni
miteit. Het zijn gewoon pestkop
pen, tuig dat je probeert te intimi
deren. Maar die bedreigingen heb
ben totaal geen invloed gehad op
mijn vroege besluit om af te tre
den in de aanloop naar de verkie
zingen. Ik heb altijd mijn eigen
keuzes gemaakt.''
woensdag 4 maart 2020
M John Ber-
cow was tot
31 oktober
voorzitter
van het
Britse parle
ment. Hi
legde zijl
memoires
vast in Un
speakable.
FOTOAP
Bob van Huët
Amsterdam
In uw boek Unspeakable schrijft
u dat u destijds erg werd beïn
vloed door uw vader. Hij vond
dat Enoch Powell als een van de
weinigen durfde te zeggen waar
het op stond.
U stapte eruit toen het ideologi
sche ging botsen met het per
soonlijke, schrijft u.
Wat is uw boodschap aan jonge
mensen die nu vallen voor popu
listen?
Boris Johnson werd premier. Hij
profiteerde ten volle van een ze
kere brexitmoeheid, zegt u.
De Britten zijn nog steeds ver
deeld. De gemoederen liepen
angstig hoog op tijdens de
brexitcrisis. Hoe heeft u dat on
dergaan?
Kijk op de site bij /video
Orde! Bercow over ruzies
in het Britse parlement.
