m
CORONAVIRUS
Massapsycholoog ziet dat we vooral naar elkaar kijken
4
Update
Steken we elkaar aan met onze angsten? Of is er serieus
reden tot grote ongerustheid over het coronavirus? Het
antwoord is niet zo eenvoudig. Twee massapsychologen over
de wereldwijde angst die is ontstaan.
Aantal besmettingen
wereldwijd: 82.540
Aantal doden
wereldwijd: 2812
Aantal landen met
besmettingen: 48
1 V
Chinezen die worden ontweken of
geweigerd in restaurants, of zelfs
worden mishandeld. Huizen van
besmette personen die worden ver
zegeld, hele steden in quarantaine,
gecancelde vluchten, gehamster in
supermarkten, een run op al lang
uitverkochte mondkapjes, sport
wedstrijden en studiereizen die
worden geannuleerd.
Massapsycholoog Jaap van Gin-
neken heeft een diagnose voor bo
venstaande taferelen: de wereld
lijdt weer eens aan 'gezondheidspa
niek', vertelt hij. Dat zag hij eerder
bij de Mexicaanse griep, de gekke-
koeienziekte, Sars en ebola. We vre
zen het ergste en gaan dan soms
rare dingen doen. Maar waarom
reageren we zo?
Volgens Van Ginneken heeft het
te maken met ons instinct. Dat fo
cust bijna automatisch op plotse
linge en afwijkende gebeurtenis
sen, in dit geval dus een onbekend
virus. ,,Dingen die we niet kunnen
zien, maar potentieel gevaarlijk
'.""V
De wereld lijdt
weer eens aan
gezondheidspaniek
zijn, maken ons extra bang. Op in
ternet zien we abstracte plaatjes die
het virus moeten voorstellen: rode
bolletjes met stekels. Daar kunnen
we ons niks bij voorstellen, maar
we zijn er wel bang voor. Net als bij
straling."
De kopzorgen over het nieuwe
coronavirus beginnen al voordat
we echt een afgewogen beeld heb
ben van de aard van het virus, de
besmettelijkheid, de dodelijkheid,
het mutatievermogen, de bestrij-
dingsmethoden en nog veel meer.
Lopen we zelf gevaar? Mensen met
zorgen gaan zoeken naar meer in
formatie op het internet. ,,Daar
zien zij zwaailichten, ambulances,
ziekenhuizen die in tien dagen
worden gebouwd, afzettingen van
woongebieden. Die beelden onder
strepen in onze beleving dat het
wel heel erg moet zijn", legt Van
Ginneken uit. Het tweede waarop
we letten bij een afwijkende ge
beurtenis is onze eigen omgeving.
,,De plotselinge emoties van ande
ren besmetten ons heel gemakke
lijk. We nemen stemmingen als
vanzelf en ongemerkt over." Ter il
lustratie grijpt Van Ginneken terug
op een opdracht die hij in het ver
leden vaak gaf aan zijn studenten
aan de Universiteit van Amsterdam.
,,Loop eens een stukje door de Kal-
verstraat. Stop dan plotseling, kijk
nadrukkelijk omhoog, alsof iets
heel opvallends je blik heeft getrok
ken: op het dak van een van de ge
bouwen. Je kunt zelfs doen of je
schrikt, en in elkaar duiken. Veel
voorbijgangers zullen stoppen om
te kijken, of in een reflex ook in el
kaar duiken. Jouw schijnbare angst
springt dus vanzelf op hen over,
zonder dat ze zelf iets engs hebben
gezien."
Niezen
Die reflex is van nature ingebouwd
omdat we nu eenmaal niet alles zelf
kunnen waarnemen. En tijdens een
virusepidemie als deze kijken we
automatisch weer naar elkaar, met
het gevolg dat we niezende mensen
in onze omgeving wantrouwen en
bijna nergens meer een mondkapje
te koop is.
Massapsycholoog Hans van de
Sande ziet een patroon: ,,De media
maken ons eerst bang, daarna gaan
wij op zoek naar informatie. Ver
volgens spreken alle experts elkaar
tegen, waardoor we nog meer wil
len lezen en ondertussen groeit de
onrust. Dat media op dit soort
virusuitbraken duiken, begrijp ik
wel. Het is een vorm van klanten
binding." Zelf is hij gestopt met het
volgen van de journaals en de kran-
vrijdag 28 februari 2020
GO
Noord-Rijnland-Westfa-
len telde gisteren veertien
nieuwe besmettingen, het
totaal komt daarmee op
20.
Het carnaval in Gangelt
leidt ertoe dat driehon
derd bezoekers uit Duits
land in quarantainemoe-
ten. Zij zouden besmet
kunnen zijn.
Op Tenerife mogen
130 hotelgasten die in
quarantaine zaten snel
vertrekken. Het is niet be
kend wanneer de 23 Ne
derlanders het hotel
mogen verlaten.
Zuid-Korea telde gister
ten 505 nieuwe besmet
tingen. Het aantal geïnfec-
teerden stijgt er sneller
dan in China.
Saoedi-Arabië weigert
buitenlandse pelgrims.
Dat kan miljoenen mos
lims dwarsbomen die eind
april de hadj-bedevaart
willen bijwonen.
Japan sluit alle scholen
een maand lang om ver
spreiding van het virus
tegen te gaan.
Een vrouw in Japan die
werkte als toergids heeft
voor de tweede keer het
virus opgelopen. Sommige
mensen blijken dus niet
immuun voor een nieuwe
besmetting.
Aandelenbeurzen in Eu
ropa kregen gisteren op
nieuw een forse klap.
Vooral luchtvaartmaat
schappijen moesten het
ontgelden.
N i1" Mrtr# r
Op Bol.com worden
mondkapjes aangeboden
voor woekerprijzen. De
webshop gaat kapjes met
een te hoge prijs weren
van de site.
Kijk op de site bij /video
Drie tips om je tegen het
virus te beschermen.
'We zijn makkelijk te
besmetten met de
angst van anderen'
Hanneke van Houwelingen
Amsterdam
- Jaap van Ginneken,
massapsycholoog
