Rationele steun werkt beter dan medeleven
Helpt het naar een
ander te luisteren
als die het moeilijk
heeft en zijn verhaal
wil delen? Ja, denken
de meeste mensen,
maar onderzoek zegt
wat anders. Daar
kwam sociaal
psycholoog Lisanne
Pauw achter toen ze
promoveerde.
'Je kunt iemand
emotioneel
steunenmaar
wat beter werkt is
zijn perspectief
veranderen
7
e (negatieve) emoties met
anderen delen haalt mis
schien de druk er even af,
maar maakt een mens
v J uiteindelijk niet gelukkiger.
Het is vaak zelfs inefficiënt, zo blijkt
uit onderzoek van sociaal psycholoog
Lisanne Pauw, die inmiddels van de
Universiteit van Amsterdam is over
gestapt naar de Couple and Family
Psychology Lab van de universiteit in
Münster. Hoe zit dat dan?
Pauw: „Jazeker, we delen onze emo
ties vaak. Zo'n 90 procent van wat
ons overkomt en raakt, bespreken we
met andere mensen. Het kan om van
alles gaan, van een caissière die ver
velend op je reageerde tot het overlij
den van een familielid.
Mannen bespreken hun problemen
vooral met hun partner, vrouwen
praten vaak ook met familieleden of
vriendinnen. Hoe emotioneler de
gebeurtenis, hoe vaker we erover
willen vertellen. Het is een basale
neiging om zodra ons iets emotio
neels overkomt, dat met anderen te
delen. We hopen dat we ons daardoor
beter voelen. Het spreekwoord is niet
voor niets: gedeelde smart is halve
smart.''
,,Vaak is dat niet zo. Dat komt door
dat luisteraars over het algemeen
geneigd zijn emotionele steun te
bieden, maar die blijkt op de lange
termijn niet te helpen. Stel dat een
vriend vertelt dat hij is afgewezen
bij een sollicitatie. Jij bent dan em-
HOEDOEJE
HET GOED?
pathisch door bijvoorbeeld te zeggen
'wat jammer dat je de baan niet hebt
gekregen, ik begrijp dat je teleurge
steld bent'. Wat beter werkt, is ratio
nele steun. Je probeert dan te veran
deren hoe je gesprekspartner over
de ervaring denkt, bijvoorbeeld door
er een positieve draai aan te geven. Je
zegt bijvoorbeeld 'van dit sollicitatie
gesprek heb je veel geleerd, je cv is nu
op orde en als je maar lang genoeg
zoekt, vind je heus wel wat'.
Uit onderzoek blijkt dat iemand
die zulke rationele steun krijgt, twee
dagen later anders naar de gebeurte
nis kijkt en zich er beter over voelt.
Op de lange termijn werkt het effec-
tiever om het perspectief te helpen
veranderen. Geef je iemand emotio
nele steun, dan is diegene nog even
teleurgesteld, boos of verdrietig. Het
gevaar is dat iemand in zijn emoties
blijft hangen.''
,,Omdat we het gevoel hebben dat
we empathisch moeten zijn. De luis
teraar denkt dat hij zo moet reageren.
Degene die zijn verhaal vertelt, zoekt
vooral begrip en bevestiging. Dat
komt, zo blijkt uit mijn onderzoek,
omdat we allemaal de sterke behoefte
hebben ons verbonden te voelen.
Dergelijke emotionele steun lost de
problemen niet op, het zorgt er wel
voor dat de relatie met de ander ver
sterkt wordt. In die zin is gedeelde
smart toch een beetje halve smart.''
,,Dat heeft voor- en nadelen. Als je
via WhatsApp of op een forum op
internet over je problemen praat,
voel je je minder snel beschaamd.
Amerikaanse ex-militairen die
werden gescreend op PTSS, de post
traumatische stressstoornis, bleken
aan een virtueel persoon meer te
vertellen dan aan iemand van vlees
en bloed. Ze voelden zich anoniemer
en vrijer en dachten dat ze zo minder
beoordeeld werden. Dat geldt voor
anderen ook. Het kan soms gemakke
lijker zijn een partner te appen over
een probleem dan de kwestie in el-
kaars nabijheid te bespreken.
Het nadeel is dat je als 'luisteraar'
iemands emotie moeilijker kunt
inschatten, omdat je de gezichtsuit
drukking en de intonatie van de
ander mist. Maar als je je verhaal
goed in woorden kunt overbrengen,
kun je ook aan online converseren
veel steun hebben.''
GO ZATERDAG 22 FEBRUARI 2020
Van je af praten lucht
op, maar helpt weinig
CARIN RÖST
VRAAG 1
Praten we graag over onze
problemen?
VRAAG 2
Blijkt uit je onderzoek dat we ons
er inderdaad beter door voelen?
Wat is de beste
manier om te
reageren als
iemand je over
zijn of haar pro
blemen vertelt?
„Erken eerst het
gevoel van de
ander'', adviseert
Lisanne Pauw.
,,Zo geef je de
verteller het ge
voel dat je hem
of haar begrijpt.
Luister goed en
toon begrip. Kom
vooral niet met
eigen ervaringen
en probeer niet
een probleem op
te lossen. Pas op
dat je niet samen
in het probleem
blijft hangen.
Probeer daarom
altijd een ander
perspectief te
bieden of aan te
moedigen. Dat
kan een positie
vere blik zijn. Of
zeg dat als
iemand volhoudt,
als dat van
toepassing is,
dat het dan
waarschijnlijk
wel goed komt.''
VRAAG 3
Waarom reageren we dan vaak
verkeerd en bevestigen we die
ander in zijn gevoelens?
VRAAG 4
Is online over je problemen praten
even effectief als elkaar ontmoe
ten en praten?
Lisanne Pauw: „Emotionele
steun versterkt wel het contact.
In die zin is gedeelde smart
toch een beetje halve smart.''
FOTO ERIC BRINKHORST
