Stoppels roept op leerling van Jezus te worden
8 ZEELAND
PRESENTATIES KULT EXPO EN GALERIE T
Fotografie kent
veel gezichten.
Drie ervan zijn in
Zeeland te zien.
Het gaat om kleine
presentaties die
smaken naar meer.
Monnikenwerk
Benjamin van der Spek
(Pijnacker, 1972)
woont sinds 2002 in
Zeeland en toont in
Kult Expo zeven fraai
geprinte foto's uit de reeks
Northern. Hij maakte ze in IJsland
waar het noorderlicht 's nachts in
drukwekkende groene sluiers
door het diepblauwe uitspansel
weeft. Veel fotografen zullen het
daarmee doen, maar Van der Spek
gaat verder. Hij kiest bijvoorbeeld
locaties als een vuurtoren of een
romp van een neergestort vlieg
tuig. Die ontmoeting tussen wat
mensen maakten en de eindeloze
ruimte versterkt zowel de nietig
heid van het menselijke als de
grootsheid van het universum.
Derde laag
Een derde laag is zijn eigen aanwe
zigheid, soms als schaduw, soms
als deel van het landschap. Het
zijn naast alles dus ook zelfpor
tretten, die zijn eigen relatie tot de
plek belichamen. Van der Spek
maakt verder knap gebruik van het
bestaande licht en voegt dat soms
zelf ook toe. Door een zaklantaarn
op de grond te laten schijnen cre
ëert hij Raudur een strook van
licht, waardoor zijn eigen aanwe
zigheid zichtbaar wordt en de foto
aan spanning wint. Northern is een
sterke reeks die blijk geeft van een
bovengemiddelde visie op wat fo
tografie kan zijn.
Twee andere benaderingen zijn
te zien in Galerie T. Puck van Els-
wijk (Rotterdam, 1992) woont in
Middelburg en is geboeid door
Zeeland, met name door de relatie
mens - natuur. Zij presenteert een
serie van door groen overwoe
kerde de bunkers. Haar benade
ring is documentair, registrerend.
Maar zij is zich bewust van de keu
zes die je daarbij kunt maken. Haar
standpunt relativeert de eens zo
dominante constructies die - als
de natuur zijn gang kan gaan - ooit
zullen oplossen in de natuur, zoals
de Maya-tempels in het oerwoud.
Daarmee raakt ook haar verhaal
aan de nietigheid van de mens.
Een van de foto's heet Natuurlijke
camouflage, een verwijzing naar de
begroeiing die zelf patronen cre
ëert die mensen in de oorlogsvoe
ring imiteren.
Naomi Remijn (Goes, 1955)
woont in Nisse en werkt concep
tueel. Voor de reeks Water die zij
toont was het uitgangspunt het
idee dat je als maker controle wilt
hebben over het resultaat van je
werk. Remijn wilde dat juist losla
ten. Door textiel in water te laten
Het standpunt van
Puck van Elswijk
relativeert de eens
zo dominante
constructies
zweven en te fotograferen ont
stonden geheimzinnige composi
ties, bepaald door de eigenschap-
pen van de materialen. Remijn
stelde zich volgend op, maar zij
koos natuurlijk wel beelden die
het meeste spanning in zich dra
gen. Daarvan is het afgebeelde
voor mij sterkst, omdat het vol
doende contrast bevat om een rea
liteit op te roepen waarin je weg
zou kunnen zweven.
Op maandag 17 februari
2020 kwam de Raad van
Kerken Zeeland bijeen in
Goes. Het leek een bijeenkomst
van mensen van goede wil, het
werd er een met revolutionair
elan. Ten minste als het aan de
spreker lag. Sake Stoppels, lector
theologie aan de CHE (Ede) en
beleidsmedewerker binnen de af
deling Ondersteuning Gemeen
ten van de PKN, had het over zijn
boek Oefenruimte. Gemeente en
parochie als gemeenschap van
leerlingen. Hij brak een lans voor
het loslaten van kerkelijk gedoe
en riep op 'gewoon' leerling van
Jezus te worden. Hij schetste Je
zus alleen wel als iemand die na
zijn eerste preek in Nazareth zo
ongeveer werd vermoord.
Waar zijn kerken en kerkmen
sen mee bezig? Met dingen doen.
Kringen organiseren, kerkordes
naleven, stormschade herstellen,
diensten houden en zich zorgen
maken over leegloop. Het is zó
vermoeiend. Stoppels had een
krantenartikeltje uit de Gelderlan
der meegebracht. De kop luidde:
'Kerk weg uit het dorp; maar dat
is geen probleem'. Er stond in dat
de sluiting van kerken de ko
mende jaren in hoog tempo door
zet. Maar voor de dorpen die zon
der komen te zitten, heeft dat
weinig gevolgen. Elkaar ontmoe
ten kunnen mensen tenslotte 'net
zo goed' in een dorpshuis of bij
voetbal.
Zouden kerken leeglopen, om
dat die zich verliezen in organisa
torisch geharrewar? Omdat men
sen het daardoor wel geloven? Mij
kun je er wel voor porren: iemand
die de boel een beetje opschudt,
zo een spiegel voorhoudt. Ik be
dacht dat wie zich afvraagt 'waar
gaat het over in de kerk?' gelijk
kan hebben als hij de vraag beant
woordt met 'nergens over, toch?'.
Na het stellen van de vraag staan
wij, kerkgangers, nogal eens met
een mond vol tanden. Dat kan
toch niet de bedoeling zijn. Stop
pels werd echter niet tegenge-
sproken, noch bij kop en kont de
kerk uit gesmeten. Was het uit
beleefdheid of omdat ook smaak
makers uit kerken in Zeeland dit
wel herkennen?
Rebel
Stoppels hield voor dat een leven
lang leren al een lastige opdracht
is, maar leerling van Jezus zijn dat
helemaal is. Denk even na, in de
leer gaan bij iemand die rebels is?
Een afvallige, dwarsligger? In ie
der geval een onruststoker, op
roerkraaier en ten langen leste
een soort van meervoudig op
standeling? Het vraagt nogal wat,
ook aan discipline. De vijftig
mensen in het zaaltje bij de Vre-
deskerk bleven aandachtig luiste
ren. Zouden zij het écht doen Je
zus als leermeester aanvaarden en
een ongemakkelijke boodschap
brengen? Als predikant, pastoor,
ouderling of diaken zijn zij zó
verbonden met alles wat kerk is.
Is leerling zijn niet iets wat meer
past bij een informele 'beweging',
wat mensen aan hun lichtend
voorbeeld en elkaar bindt waar ze
ook zijn en wat ze ook doen? Toch
vond ik het leuk, zeker toen Stop
pels als wetenschapper bewijs
presenteerde waaruit bleek dat
gelovigen hun inspiratie primair
opdoen in hun opvoeding en bij
mensen buiten de institutionele
kaders.
Somberen
Er was instemming, er waren vra
gen. Maar thuis kreeg ik toch de
neiging tot somberen. Was dit nu
zo'n bijeenkomst van 'we drinken
een glas, we doen en plas en alles
blijft zoals het was'?
zaterdag 22 februari 2020
GO
Visies op fotografie en natuur
Nico Out
RECENSIE
Benjamin van der Spek: Raudur uit de serie Northern. fotos nico out
Naomi Remijn: zonder titel uit
de serie Water.
Puck van Elswijk: Verscholen
bunker uit de serie Verborgen
geschiedenis.
T/m 7/3. Kult Expo, Bellamystraat
26a, Terneuzen. Wo. t/m vr. 13.00
t/m 17.00 uur. Za. 10.00 - 14.00
uur.
T/m 8/3. Galerie T. Turfkaai 25
27, Middelburg. Do. t/m za. 11.00 -
16.00 uur. Zo. 8/3 afsluiting met
speciaal programma.
José Baars
José Baars schrijft
wekelijks over
religie en kerken in
Zeeland. Kijk voor haar blog
op pzc.nl/monnikenwerk
