Arts snijdt,
patiënt
speelt
EUWS 11
'Stroomgebruik sturen met prijsprikkels op verschillende tijden'
HERSENOPERATIE VIOOLSPEL
De vlag ging afgelopen weekeinde
nergens uit, maar daar was eigenlijk
wel alle reden toe. Storm Dennis
raasde over het land en inkopers bij
de energiebedrijven zaten met
open mond naar hun schermen te
kijken. Voor het eerst in de geschie
denis was de prijs van elektriciteit
in Nederland negatief. Windturbi
nes draaiden op volle toeren en er
werd samen met energiecentrales
die op de weekendstand stonden zo
veel geproduceerd dat energiepro
ducenten moesten betalen om de
energie op het net kwijt te kunnen.
Inkopers kregen de kilowatturen
gratis.
Het windfeestje duurde maar
twee uur, maar toch, dit was een
doorkijkje naar de toekomst. ,,Dat is
straks het moment om je Tesla te
laden. Als er veel aanbod is waar
door de prijzen laag zijn'', zegt ceo
Marc van der Linden van netbe
heerder Stedin.
De energietransitie gaat veel ver-
anderen in Nederland en iedereen
krijgt ermee te maken. Vooral de
elektrische auto zorgt voor een on
gekende vraag naar stroom. Een
aantal netbeheerders en energiebe
drijven probeert de te verwachten
capaciteitsproblemen op het elek
triciteitsnetwerk te sturen door het
vermogen van laadpalen op piek
momenten sterk te reduceren. In
Amsterdam, Overijssel en Gelder
land komt er uit een aantal laadpa-
len minder stroom als er veel vraag
is. Dat moet ervoor zorgen dat de
wijk niet op zwart gaat. De ko
mende tien jaar worden er 1,7 mil
joen laadpalen geplaatst en die
kunnen niet allemaal tegelijk aan.
Knijpen
Volgens Van der Linden is knijpen
van de laadpaalvermogens de ver
keerde insteek. Met prijsdifferenti
atie is hetzelfde te bereiken, denkt
hij. Wie zijn Tesla wil laden als half
Nederland de pan piepers op de in
ductieplaat heeft staan, zal fors
meer moeten betalen. ,,Het knijpen
van j e laadpaal is het allerlaatste wat
je wil. Wij geloven in prikkels om
het gedrag van klanten te sturen.
Noem het nachtstroom 2.0 waarbij
de prijs van de elektriciteit voort
durend varieert, afhankelijk van
vraag en aanbod én capaciteit van
het netwerk. Wie toch op piektij
den tussen 18.00 en 21.00 uur wil la
den zal daarvoor extra moeten be-
talen. Wie laadt als er veel zon en
wind is, is goedkoper uit. Dat moet
heel gebruiksvriendelijk gaan. Op
je app geef je aan hoeveel stroom je
nodig hebt en wanneer je vertrekt
en vervolgens gaat het laden auto
matisch op tijden dat de vraag laag
is. Het maakt veel mensen niks uit
wanneer de auto laadt, als ie maar
laadt.''
Er zijn meer 'transitiepijntjes' zo
als Van der Linden het noemt. Ook
thuis zal het nodige veranderen. ,,Er
is een grens aan elektrificering. We
zijn er altijd vanuit gegaan, en het
was ook zo, dat het transport van
elektriciteit geen enkel probleem is.
Maar die snelweg waarop geen en
kele file staat, bestaat niet meer. Als
we dat allemaal tegelijkertijd wil
len, en ook de industrie, glastuin
bouw en vervoer komen op het
elektriciteitsnet; dan gaat dat niet.
Dan is de grens bereikt. We weten
nog niet waar die grens precies zal
liggen. Met prijsprikkels kun je ook
voor elkaar krijgen dat mensen zeg
gen: de inductieplaat gaat nu aan,
daarna de wasdroger en dan pas
laad ik de auto. Eigenlijk willen we
de vraag afstemmen op het aanbod
in plaats van andersom.''
De afname sturen door prijsprik-
kels is nodig om te voorkomen dat
er nog eens tientallen miljarden
nodig zijn om een nóg zwaarder
netwerk te maken. ,,We verzwaren
nu op alle spanningsniveau's. Dik-
kere kabels, grotere transformator
stations. In Rotterdam bijvoorbeeld
verhogen we de middenspanning,
zeg maar de ringweg voor de elek
triciteit, van 10.000 Volt naar 23.000
Volt om de capaciteit te verhogen.
We denken dat dat in Den Haag en
Utrecht ook nodig is. Kabels die we
vervangen zijn al geschikt voor die
hogere spanning.''
Nieuwe woonwijken zijn al voor
bereid op de energietransitie. De
kabels in de grond zijn dik genoeg
voor warmtepompen en laadpalen
en het gasnet kan eventueel ook
waterstof transporteren. Maar in
oudere wijken is dat volstrekt niet
het geval. De kabels zijn te dun, de
We willen de vraag
afstemmen op het
aanbod in plaats
van andersom
verdeelstations niet sterk genoeg en
gas stoomt er nog door oude giet
ijzeren leidingen. ,,Die oude gaslei
dingen moeten eruit en vervangen
worden door leidingen die ook ge
schikt zijn voor waterstof. We den
ken dat we voor 700 miljoen euro
alle distributienetten geschikt kun
nen maken voor waterstof.''
Energierekening
Stedin investeert tot 2030 7 miljard
euro in het elektriciteitsnetwerk.
Tot dusver werden alle investerin
gen door alle gebruikers betaald via
de maandelijkse energierekening.
Dat systeem moet op de schop,
vindt Van der Linden. ,,We willen
niet dat de discussie over de ener
gierekening de discussie over de
energietransitie gaat beheersen.
Aanleg van snelwegen of nieuwe
rails en stations worden ook niet di
rect door de gebruikers betaald. Dat
komt uit de staatskas, want de dis
cussie over zo'n snelweg moet niet
zijn of iemand in Groningen wel
zijn deel betaalt voor dat stukje
snelweg daar.''
Daarnaast gaan de netbeheerders
praten met de aandeelhouders. In
het geval van Stedin zijn dat de ge
meenten in het verzorgingsgebied.
Van der Linden wil dat zij 'honder
den miljoenen' investeren in het
elektriciteitsnetwerk en is met de
gemeenten hierover 'stevig' in ge
sprek.
vrijdag 21 februari 2020
GO
Een bijzondere operatie in
het King's College zieken
huis in Londen. Tijdens een
hersenoperatie waarbij art
sen een hersentumor verwij
derden bleef de patiënte,
een professionele violiste,
gewoon vioolspelen. Het
team van artsen vroeg de
53-jarige Dagmar Turner om
het instrument te spelen tij
dens de operatie, omdat zij
zo goed haar handbewegin
gen en coördinatie in de
gaten konden houden. In
2013 kwam Turner erachter
dat zij een hersentumor had,
die ook nog eens in een deel
van haar hersenen bleek te
zitten die de fijne motoriek
van de hand bepaalt. De
operatie is geslaagd. foto afp
Kijk op de site bij /video
hoe Dagmar Turner tijdens
haar operatie viool speelt
Auto laden en vaatwasser
aan als het lekker stormt
Ondanks de tientallen miljarden
euro's die in het elektriciteits
netwerk worden geïnvesteerd,
gaat het niet lukken om ieder
een op elk moment van de dag
onbeperkt stroom te kunnen le
veren. ,,Er zit een grens aan wat
we kunnen elektrificeren.''
Ton Voermans
Rotterdam
«CS5»
-Marc van der Linden,
ceo Stedin
