MEDIA CULTUUR 25
,,Er is een aantal mensen aan te
wijzen aan wie ik mijn Zomergas
ten-presentatorschap te danken
heb, en Ischa Meijer is daar abso
luut één van. Niet omdat hij mijn
grote voorbeeld was. Ik studeerde
wel journalistiek toen hij over
leed, maar ik zag mezelf altijd als
schrijvend journalist. Het kwam
nooit in me op dat ik ook iets
dergelijks zou kunnen doen.
Toen ik werd gevraagd een
screentest te doen voor Zomer
gasten, was ik oprecht verbaasd.
Ik had wel radio- en televisie
ervaring, maar zulke lange,
diepgravende interviews en ook
nog live? Ik vroeg een weekend
bedenktijd en in die tijd heb ik
als een bezetene interviews
zitten kijken, onder andere het
veelgeroemde vraaggesprek tus
sen Ischa en Annie M.G. Schmidt.
Kijkend naar dat briljante inter
view realiseerde ik me dat ik
niet echt op mijn bek kon gaan
tijdens de screentest, zolang ik
maar oprecht geïnteresseerd was
in wat mijn gast te zeggen had.
Je ziet dat bij Ischa Meijer. Hij
stelt geen vragen voor de vorm.
Ook na drie seizoenen Zomer
gasten houd ik dat altijd in mijn
achterhoofd: geen vragen stellen
omdat ze op een lijstje staan, en
geen vragen stellen waar je het
antwoord niet op wilt weten.
Het klinkt als een enorme open
deur, maar dat was voor mij echt
een eyeopener.''
ISCHA MEIJER
,,Begin jaren 90 werkte ik bij het
Nieuw Israëlitisch Weekblad.
'Jaaaa... HSllooo???' knalde het op
een dag door het trappenhuis en
de hal. Iedereen verstijfde. Een
mengeling van vrees, ontzag en
nieuwsgierigheid. Daar kwam
Ischa Meijer. 'Zitten jullie stukjes
te tikken?' Op een manier waar
door je meteen dacht: mijn god,
wat een sneue toestand hier. Hij
was in staat binnen de kortste
keren precies dat te raken waar
de lulligheid, de gêne, de pijn
zat. Zijn interviewstijl had een
haast therapeutische aanpak.
Spannend, vaak ongemakkelijk
om te zien, aanvallend soms.
Daar moet je tegen kunnen. Als
geïnterviewde, maar ook als toe
schouwer. Ik bewonderde dat hij
zijn eigen kwetsuren, dat wat
hem in goede en minder goede
zin had gevormd, juist gebruikte
in zijn werk. Door als een kind
achter elke 'why?' - dat woord
gebruikte hij graag - een vol
gende 'why?' te plaatsen, totdat
de kern in zicht kwam. Het een
voudige en tegelijk o zo gecom
pliceerde waarom; daar draaide
het bij hemzelf ook om.''
,,Mijn herinneringen aan Ischa
zijn er vele. We gingen veel met
elkaar om. Hij droeg een van zijn
Dikke Man-boeken op aan onze
zoon Kees, hij woonde om de
hoek, en ik was zijn aanspreek
punt bij Het Parool. Ischa en ik
woonden 100 meter bij elkaar
vandaan. We kwamen elkaar dus
naast de krant vaak op straat te
gen. We hadden ook dezelfde
groenteboer op de Rozengracht.
Een 'groentejuwelier'. Goed,
maar peperduur. Ik weet nog dat
ik een keer tegen sluitingstijd de
volle zaak binnenkwam. Ik zag
dat Ischa vooraan stond en al snel
na mijn binnenkomst aan de
beurt was. Hij bestelde een kilo
appelen en een netje mandarij
nen. Nadat de groenteboer het
totaalbedrag had genoemd, trok
Ischa zijn telefoon uit zijn zak,
toetste voor de vorm wat num
mers in en een paar seconden la
ter vulde zijn kenmerkende stem
de hele zaak. 'Goedemiddag,
spreek ik met de ING? Goede
middag, u spreekt met Meijer, ik
hoop dat u mij kunt helpen. Ik
sta bij de groenteboer, ik wil hier
heel graag een kilo appelen en
wat mandarijnen kopen, is er
denkt u een kans dat ik daarvoor
de hypotheek op mijn huis kan
verhogen?'''
,,Ik heb van hem geleerd in een
gesprek zo snel mogelijk to the
point te komen. Geen gelul. Je zag
de grijns op zijn gezicht wanneer
een politicus of acteur via om
trekkende bewegingen vergeefs
probeerde los te komen van een
lastige vraag. Iets voor Ischa ver
borgen houden was onverstandig.
Ik vond hem in zijn radio-inter
views het meest op zijn gemak.
En genadeloos. Hij heeft een paar
keer iemand die een matig boek
had geschreven, vijf keer achter
elkaar de vraag 'why?' gesteld.
Daaraan ben ik ontsnapt. Ik ben
twee keer door hem ondervraagd.
In die gesprekken werd de nadruk
gelegd op de minimale invloed
die mijn vader had op mijn karak
tervorming. Hij begon bij bekende
mensen altijd over hun ouders
hij was ervan overtuigd dat daar
de sleutel lag voor het wezen van
iemands talent of het gebrek aan
succes. Ik zie om mij heen inter
viewers die dat wroeten in het
verleden hebben overgenomen,
maar met minder succes. Ik vond
hem een aardige, hartelijke man,
maar soms was het verstandig om
bij hem uit de buurt te blijven. 'Ik
blaas je van de buis, Witteman',
riep hij eens in een café. Hij was
de beste interviewer van Neder
land, en dat vond hij zelf ook.''
,,Er is waarschijnlijk geen inter
viewer boven de 40 die niet op
de een of andere manier door
Ischa is beïnvloed. Ik liet hem
altijd zien aan studenten, als ik
college gaf aan de Universiteit
van Amsterdam. Die moesten
vaak erg aan hem wennen; ze
vonden hem druk, onaardig en
brutaal. Het grappige is dat je
Ischa wel kunt bewonderen,
maar niet kunt navolgen. Er valt
bij hem bijna geen kunst af te
kijken, daarvoor was hij te eigen
zinnig, veel te veel Ischa. Bij Paul
Witteman kun je zien hoe hij
een interview opbouwt, hoe hij
doorvraagt. Bij Ischa is dat veel
te grillig en te onvoorspelbaar.''
Geniet van de lente
BI H 1 M 1 d m si 1 nsi a iniii'
ff E 11 M l"l 3. iTï im -i3 i: 11 11
..en beleef uw meest ontspannen vakantie ooit!
Tel. (026) 445 28 05 T T ^T~ fM
zaterdag 15 februari 2020
M Ischa Meijer in 1994.
FOTO HOLLANDSE HOOGTE
Janine Abbring (was een van
De Jakhalzen in DWDD, deed
Vroege Vogels en presenteert
tegenwoordig Zomergasten
Ischa Meijer (1943-1995)
was naast interviewer
ook criticus, columnist,
acteur en zanger, maar
de meeste bekendheid
kreeg hij als journalist.
Niet iedereen was ge
charmeerd van zijn stijl:
Meijer was doortastend,
theatraal en hondsbru
taal. ''Uiteindelijk ben ik
de toneelspeler die mijn
interviews speelt'', riep
hij eens. Hij overleefde
als baby en peuter con
centratiekamp Bergen-
Belsen, dat diepe sporen
naliet in het gezin. Later
werkte hij als journalist
voor onder meer Het
Parool en Vrij Nederland.
Meijer was ook radio
verslaggever voor onder
andere Nova, presen
teerde Een Uur Ischa en
interviewde op tv gasten
in onder meer Bij Ischa.
Ook schreef hij theater
voorstellingen en liedjes
(voor Jenny Arean, met
wie hij een tijdlang een
affaire had) en boeken
als Brief aan mijn moe
der. Hij stierf in 1995 op
zijn verjaardag aan een
hartaanval, terwijl hij op
weg was naar zijn vaste
koffiehuis. Een persoon
lijk afscheid kwam er in
1998 met I.M. van zijn
partner Connie Palmen.
Een tv-serie naar deze
roman verschijnt later dit
jaar. Gijs Groenteman
publiceerde onlangs het
boek Ischa met anekdo
tes van Meijers familie,
vrienden en vrouwen.
Margriet van der Linden (voor
malig hoofdredacteur Opzij,
bekend van talkshow M, presen
teerde in 2009 Zomergasten)
Matthijs van Nieuwkerk (voor
malig hoofdredacteur van
Het Parool, presentator van
De Wereld Draait Door)
Paul Witteman (deed onder meer
B&W, Nova, Pauw Witteman
en presenteert tegenwoordig
Podium Witteman)
Coen Verbraak (schreef voor
Vrij Nederland en verschillende
kranten, presenteert Kijken in
de Ziel)
Een selectie van de afvaarten in april:
06 april 6-daagse Noord-Nederland
10 april 6-daagse Paascruise naar Cochem
10 april 7-daagse Paascruise Rüdesheim
11 april 7-daagse Nederlands erfgoed
13 april 5-daagse Bollencruise
17 april 7-daagse Cochem
20 april 6-daagse Antwerpen
23 april 8-daagse Nederland België
Ga naar onze website voor een
overzicht van onze reizen.
VPfl-'t- fc*' - J'nrir!jgü»ï- "'P;
Daarom kiest u voor Feenstra
v Zeer uitgebreid aanbod op de Rijn,
Moezel, Saar, Neckar, Main en Donau
en de Nederlandse Belgische wateren
v Keuze uit 78 verschillende riviercruises
en 8 comfortabele schepen
v Verzorging op basis van volpension
v Nederlandstalige reisleiding
■v Interessante excursies
v Op alle cruises prijsgarantie
www.feenstrarijnlijn.nl feenstra rijn lijn
