WIM HOFMAN
De Mens een Machine
ZEELAND 13
Julien Offray de la Mettrie
leefde van 1709 tot 1751. Hij
was een arts en filosoof en
hij beweerde allerlei dingen die
men goddeloos vond. Daarom
moest hij uit zijn vaderland
Frankrijk wegvluchten, maar hij
kon in Nederland terecht om na
tuurkunde te studeren in Leiden.
Maar toen hij zijn boek Mens en
Machine schreef, waarin hij stelde
dat de mens niet wezenlijk ver
schilde van een machine, zorgde
dat ook hier voor veel ophef,
vooral omdat hij beweerde dat
de ziel niet te onderscheiden was
van het lichaam. Hij vond het
raadzaam weer zijn boeltje te pak
ken, want in Holland zag men dat
toen anders. De ziel was iets
aparts.
Zijn opvatting dat het menselijk
lichaam een soort machine zou
zijn, heeft later wel meer mensen
op gedachten gebracht. Zo verge
leek Sigmund Freud de mens wel
met een stoommachine, die op
zijn tijd stoom af moest blazen.
Anderen zochten het meer in
elektriciteit en hadden het over
spanning en ontspanning. Laatst
hoorde ik een vermoeid iemand
zeggen dat zijn accu leeg was.
Inmiddels schrikken wij niet
meer als iemand de mens een ma
chine noemt. En inderdaad: de
mens lijkt er ook wel op. Allerlei
onderdelen zijn te vervangen, er
zijn stukken af te halen en aan te
zetten. Organen zijn soms over te
planten, de nieren bijvoorbeeld of
zelfs het hart. Wel wonderlijk als
je erover nadenkt.
Aan het hart wordt nogal eens
een bijzondere betekenis gegeven.
Het zou de zetel zijn van de liefde,
van hartstocht en haat en allerlei
andere gevoelens. Je zou met je
hele hart dingen kunnen doen en
het zou zelfs van droefheid kun
nen breken en je zou het kunnen
weggeven en het zou in vuur en
vlam kunnen staan. Je zou zelfs
harten kunnen stelen.
Maar in feite is het een orgaan
dat, als het goed is, een leven lang
ritmisch op de juiste regelmatige
en aangepaste manier bloed rond
pompt. Een zeer vernuftige pomp
weliswaar, die zonder dat erbij
nagedacht hoeft te worden zijn
werk doet.
Als het echter aan de midden
stand ligt, is het hart de komende
tijd vooral iets dat ons aanspoort
om weer eens wat extra's te ko
pen. De kerstverlichting was nog
niet weg of er waren al weer licht
gevende harten en hartvormige
bonbondozen met daarin hartvor
mige bonbons. En bijvoorbeeld
teksten als: 'Ontdek onze heer
lijke thee creaties om daarmee de
Liefde te vieren.' En: 'Laat u ver
leiden met superzachte Valen-
tijns-lingerie.' En overal harten en
hartjes.
De harten die je in de winkels
ziet, lijken niet veel op het echte
menselijke hart, dat een spier en
een bloedpomp is. Van aders en
buizen zie je geen spoor. De har
ten van de middenstanders zijn
als het ware een eigen leven gaan
leiden en ze hebben een geheel ei
gen vorm gekregen. Er zijn men
sen die zeggen dat ze nogal veel
weg hebben van menselijke bil
len. De wereld is maar zoals je
hem bekijkt.
het starten van een gerechtelijke
procedure.
Er zijn genoeg mondelinge en/of
schriftelijke verklaringen te vin
den die gebruikt kunnen worden.
De ene overheid tegen de andere,
nou en? De naam van het dossier
is al bekend: mevrouw Visser vist
achter het net. Advocaten ver
enigt U!
A. P. van Wijnen
Goes
Waterpark
Mooie praatjes en plaatjes en een
ieder trapt er met beide benen in.
Tijdens de vele mooie woorden
en verhalen over het Waterpark
Veerse Meer (krant 5 februari)
worden de nadelen van dit
enorme park niet verteld. Veel
mensen op de tribune werden
dan ook enthousiast over de
mooie plaatjes en praatjes die ten
toon werden gesteld. Maar het al
leen wederom vernieuwen van
de oude camping De Witte Raaf
kon niet, want dan was het eco
nomisch niet haalbaar. Dit is een
alledaags gezegde bij de nieuw op
te zetten recreatieparken. Nade
lige effecten hierbij zijn: aantas
ting van het weidse landschap,
inbeslagname van open weids ge
bied voor vergroting camping de
Kruitmolen, verhoging ver
keersdruk, leefbaarheid omlig
gende kernen en consequenties
voor de start- en landingsbaan
van vliegveld Midden-Zeeland.
Stop deze grote ontwikkelingen
en uitbreidingen van alle bebou
wingen rond het Veerse Meer en
plan dit recreatiepark op de plaats
van de marinierskazerne.
L. Beeke
Scharendijke
U kunt uw brief (maximaal
150 woorden) richten aan:
lezersredacteur@pzc.nl
of per post aan
Lezersredacteur PZC
Edisonweg 37e
4382 NV Vlissingen
08801-30210
Marinierskazerne 19
Van de week las ik een bericht dat
staatssecretaris Visser de nieuwe
militaire radarpost bij Herwijnen
laat bouwen. De plaatselijke be
volking is daar fel op tegen, in
verband met de te verwachten
stijging van de al aanwezige HF-
straling door die radarpost. Maar
dat is voor deze dame geen enkel
beletsel. Zij drukt haar mening
door. Maar nu komt mijn vraag:
de andere mogelijke vestigings
plaats voor deze radarpost was
toevallig Nieuw-Milligen? Zijn de
Nederlandse militairen troetel
beertjes? Hebben onze mariniers
soms tegen die straling geprotes
teerd en hebben ze (weer) hun
zin doorgedrukt?
Dit verklaart ook de fout van de
Zeeuwse politiek. Je moet ergens
fel tegen zijn, dan krijg je het in
de maag gesplitst. Maar wil je het
graag, dan gaat het je neus voor
bij.
W. S. M. Fakkeldij
Biezelinge
Marinierskazerne 20
Wat zou er gebeuren als de gete
kende overeenkomst tussen rijk
en provincie over de marinierska
zerne wordt voorgelegd aan de
Raad van State? In het verleden is
dit al met succes toegepast bij mi
lieuovereenkomsten met grote
gevolgen voor het hele land.
Nico Praat
Aardenburg
Marinierskazerne 21
Waarschijnlijk komt de mari
nierskazerne niet naar Zeeland.
De mariniers willen niet en de
regering laat er haar oren naar
hangen. Als dat zo is, moet als de
minste consequentie zijn dat het
korps zijn motto 'Quo Patet Or-
bis', wat betekent 'zo wijd de we
reld strekt', afgenomen wordt. Als
verhuizing naar Zeeland al te ver
gaat, zouden de mariniers beter
het motto 'Eigen haard is goud
waard' kunnen aannemen.
Ook zou er eens heel goed geke
ken moeten worden naar het be
staansrecht van een duur korps
'zeesoldaten' dat zich niet aan zee
wil vestigen. Als de zandgronden
van het midden van ons land naar
de mening van de mariniers de
juiste plek zijn, dan kan het korps
veel kosteneffectiever opgeheven
worden en de taak aan uitste
kende eenheden van de Konink
lijke Landmacht, zoals het Korps
Commandotroepen of de Lucht
mobiele Brigade, toevertrouwd
worden. Het nautische deel leren
die mensen er zo bij.
Ir. J. P. Loeff
Veere
Marinierskazerne 22
Na de laatste besprekingen met
de Zeeuwse bestuurders blijkt
eens te meer dat de beslissing al is
genomen om de marinierska
zerne niet te plaatsen aan de
Zeeuwse kust. Aldus de roeptoe-
terende woordvoerster van onze
regering, mevrouw Barbara Vis
ser derhalve. Eigenlijk wel
vreemd dat kennelijk de tweede
garnituur het pad moet effenen
voor de hogere dames en heren.
Alweer de strijd staken zou de
volgende nederlaag zijn voor het
bestuur van Zeeland. Mijn advies
is met opgeheven hoofd de tegen
aanval inzetten door middel van
vrijdag 14 februari 2020
De wereld van Wim Hofman, schrijver/illustrator
De Zeeuwse delegatie staat de pers te woord na het overleg over de marinierskazerne dinsdag
avond op het ministerie van Defensie in Den Haag. foto sem van der wal/anp
lo"Xö
