EUWS 11
ZEESPIEGELSTIJGING NOODSCENARIO
Een dijk om de Noordzee van Frankrijk tot Noorwegen:
het Klinkt als een waanzinnig plan. Maar het Kan de minst
slechte manier zijn om ons en onze buurlanden rond de
Noordzee te beschermen tegen de stijgende zeespiegel.
Stel je voor: een i6ikilometer
lange dam van Bretagne
naar het zuidwestelijkste
puntje van Engeland, én
een 476 kilometer lange dijk die het
noorden van Schotland verbindt met
het westen van Noorwegen. Daarmee
vergeleken is onze 32 kilometer lange
Afsluitdijk - wereldwijd nog altijd
beschouwd als een wonder van
waterbouw - een peulenschilletje.
Toch zou een dergelijk monsterpro
ject financieel voordeliger kunnen
uitpakken dan alternatieve oplos
singen om Noordwest-Europa te
beschermen tegen de gevolgen van
klimaatverandering. Bovendien is
het technisch haalbaar, concludeert
oceanograaf Sjoerd Groeskamp van
het Koninklijk Nederlands Instituut
voor Onderzoek der Zee samen met
een Zweedse collega in een onder
zoek dat deze week verschijnt in het
wetenschappelijk tijdschrift van
de Amerikaanse Meteorologische
Vereniging.
,,We zijn uitgegaan van het slecht
ste scenario. Als we klimaatveran
dering niet weten te stoppen, kan in
het jaar 2300 de zeespiegel 5 meter
zijn gestegen'', zegt Groeskamp.
,,Ga maar eens op het strand staan
en denk er 5 meter water bovenop:
dan redden we het niet meer met
dijkverhogingen. Als de ijskappen
sneller smelten, kan de zeespiegel
stijging in de eeuwen daarna zelfs
richting 10 meter gaan. Je zou dan
een dijk om heel Nederland kunnen
bouwen. Maar als België niet mee
doet, komt het water alsnog van de
Een stijging
van de
zeespiegel
met 5 meter,
dat redden
we niet met
dijkverhoging
zijkant binnen. Dan kun je beter de
hele Noordzee afsluiten, was onze
gedachte. Daarmee bescherm je ook
onze buurlanden én kunnen we de
bouwkosten delen.''
,,Dat is maar hoe je het bekijkt. Je
kunt de kosten uitsmeren over een
langere periode, bijvoorbeeld twintig
jaar. Dan heb je het over 0,1 procent
van het bruto binnenlands product
van alle veertien landen die door zo'n
dam worden beschermd. Vergeleken
met niets doen zijn de kosten juist
heel laag. Dan verliezen we Amster
dam, grote delen van ons land ver
dwijnen onder water. De zeespiegel
stijgt hoe dan ook; over tachtig jaar
kunnen we in het slechtste geval de 2
meter al bereiken. Dus in de toe
komst moeten we sowieso meer geld
gaan uittrekken voor onze kustver
dediging.''
,,We zijn uitgegaan van 20 meter
boven zeeniveau. Tussen Frankrijk en
Engeland is de Noordzee maximaal
100 meter diep. Tussen Schotland en
Noorwegen gemiddeld 127 meter,
met een maximum van 321 meter
vlak bij de Noorse kust. Ja, dat is een
heel ander verhaal dan de Afsluitdijk;
het IJsselmeer is maximaal 10 meter
diep. Maar er zijn in de Noordzee
ook boorplatformen die vaststaan
op dieptes van meer dan 500 meter.
Natuurlijk, zo'n constructie is iets
anders dan een complete dijk, maar
technisch lijkt het haalbaar.''
,,We zouden een gezamenlijke haven
kunnen bouwen aan de buitenkant
van de dijk. De Rotterdamse haven is
ook niet bestand tegen 5 meter zee
spiegelstijging, die zou hoe dan ook
grondig moeten worden aangepast of
verplaatst. Economisch biedt de dijk
ook nieuwe mogelijkheden. Je kunt
hem vol zetten met windmolens en
zonnepanelen, er een snelweg op
aanleggen. Iemand suggereerde al
om er een EK tegenwindfietsen op te
organiseren. Of de Noordzee leeg te
pompen en er land van te maken, net
als de Flevopolder.''
„Helaas wel. Over ongeveer honderd
jaar zal het water zoet zijn. Dat heeft
desastreuze gevolgen voor dieren die
in de Noordzee leven, ecosystemen
verdwijnen. Ook de vissers zullen
er niet blij mee zijn. Er blijft wat
stroming, omdat we het rivierwater
naar buiten moeten pompen om te
voorkomen dat ons land alsnog over
stroomt. Maar eb en vloed verdwij
nen. We verliezen de Waddenzee,
met haar unieke getijdennatuur.
Dat zou ik vreselijk vinden, ik ben
geboren en getogen op Texel. Maar
als we niets doen, raken we ook de
Waddeneilanden kwijt.''
,,Johan van Veen heeft in de wandel
gangen ook weleens gesproken over
een dijk om de Noordzee, net als twee
Britse meteorologen in de jaren 30.
Voor zover ik weet, is het plan echter
nooit verder uitgewerkt dan een paar
lijntjes op een kaart. Wij hebben dat
wel gedaan, meer als waarschuwing
dan als serieuze optie: als we niks
doen tegen klimaatverandering, zal
een dergelijk extreem scenario mis
schien nodig zijn. Eerlijk gezegd
waren we zelf ook verbaasd dat een
Noord-Europese Afsluitdijk zowel
technisch als financieel haalbaar lijkt.
Maar ik ambieer geen standbeeld, zo
als Johan van Veen kreeg. Al was het
maar omdat minder rijke laaggelegen
landen, zoals Bangladesh, nooit een
dergelijke dam kunnen betalen. Ik heb
liever dat deze dam nooit gebouwd
hoeft te worden omdat we erin slagen
klimaatverandering te stoppen.''
Dammen om
de Noordzee
vrijdag 14 februari 2020
GO
NL
ten ATsiuuaijK van
637 kilometer
Annemieke van Dongen
Den Burg
-Sjoerd Groeskamp,
oceanograaf
Die kosten beramen jullie op 250
tot 500 miljard euro. Dat is nogal
een bedrag!
En hoe hoog zou die dijk moeten
worden?
Schepen zullen de Rotterdamse
haven niet meer kunnen bereiken
Zo'n dijk zou de Noordzee veran
deren in een bak stilstaand, zoet
water. Net als het IJsselmeer.
Hoe realistisch is dit plan? Bent u
de nieuwe Johan van Veen, de ei
gengereide ingenieur die al vóór de
Watersnoodramp van 1953 de Del
tawerken bedacht?
Afgesloten
Noordzee
