leen de entree al. Telefoon in een kluis. Tas,
jas, riem, schoenen laten scannen, door het
poortje, aanbellen, wachten tot de zware
deur opent, gang door, weer bellen, wach
ten tot de volgende deur opent, door naar
de ruimte waar we schrijven. Bijna is het
alsof al die poortjes, deuren en camera's je
iets willen vertellen, niet over de wereld die
je op het punt staat te betreden, maar over
jezelf. Wie ik ben doet er weinig meer toe.
Ergens voelt dat prettig, bevrijdend, maar
ïk kan een paar uur later weer naar buiten.
'Ik denk dat mensen buiten geen idee
hebben van wat hier gebeurt', zei D. laatst
tijdens een workshop. Thema die middag:
ik en de wereld, de wereld en ik.
Als iedereen zit, beginnen we met asso
ciëren: losse woorden en zinnen opschrij
ven. Ter inspiratie lees ik voor. Bijvoorbeeld
een gedicht van de Antilliaans-Neder-
landse dichter Gershwin Bonevacia:
Blinddoek mijdraag mij naar het uiterste
puntje licht Als ik mijn weg terugvind op
de golven van intuïtie Dan hou ik van jou
in de hoop jij ook van mij.
Terwijl ik lees, beginnen de meeste man
nen al in hun schrift te schrijven. Sommi
gen hebben hun eigen map; ze werken aan
een boek voor hun dierbaren. Na een half
uur kan het voorlezen beginnen. T. leest:
'Ik zal het vandaag niet over zijn gewicht
hebben, vorige keer hebben we het al
genoeg daarover gehad. Ik weet, hij doet
zijn best. De appel valt niet ver van de
boom, papa is ook een lekkerbek. Moet blij
zijn met zo'n bezoek'. Zijn tekst mondt uit
in een groepsgesprek over vaderschap en
hoe ingewikkeld dat kan zijn als je 'binnen'
zit. D is (nog) geen vader. De meeste ande
ren wel. 'Geloof me, je krijgt een herkan
sing', zegt een van hen. 'Heb vertrouwen.'
Zijn oprechtheid raakt me.
'En de slachtoffers dan? De gevangenen
hebben toch erge dingen gedaan?' vroeg een
vriendin toen ik vertelde dat ik dit werk
deed. 'Ze zijn al gestraft', antwoordde ik.
'Wie ben ik om dat over te doen?' Ik zei dat
in tegenstelling tot wat mensen vaak den
ken, de gevangenis in Nederland geen hotel
is. Dat je niet alleen je telefoon en internet-
ZATERDAG 8 FEBRUARI 2020 17
